Neerlandia. Jaargang 70

[p. 176]

Spiegel Vlaamse beweging
Leuven naar de demokratisering!

Wie nog eens wil nagaan hoe het eigenlijk in Leuven gesteld was na het mandement van 13 mei 1966 en hoe daarop werd gereageerd in Vlaamse kring sla het juninummer van ‘Neerlandia’ op, waarin de heer Ureel in zijn artikel ‘Leuven, de bom is gebarsten’ een voortreffelijke beschouwing wijdde aan de door de bisschoppen categorisch van de hand gewezen overheveling van de Franse afdeling naar Wallonië en in een tweede artikel, getiteld: ‘Leuven: Crisis’ een overzicht gaf van het groeiproces van het probleem Leuven in de periode april 1962 tot 13 mei 1966.

Sinds mei jl. is er geen week voorbijgegaan, waarin Leuven en zijn katholieke universiteit niet in de volle belangstelling stonden, vooral van hen, die het mandement volkomen verwierpen. Wij zouden een vervolg kunnen geven op het overzicht van drs. Ureel, dat hij ontleende aan ‘De Standaard’. Wij zullen dat niet doen, maar liever van honk gaan met de studenten uit Gent en Leuven, die op 4 oktober Oostende verlieten om via Gent, Antwerpen, Mechelen naar Leuven op te marcheren met de bedoeling de aandacht van geheel Vlaanderen te richten op de universiteit van Leuven, die niet langer alleen maar een probleem voor de studenten mag zijn, maar een zaak van gans het Vlaamse volk.

Structuurprobleem

Dat deze voettocht door Vlaanderen ook het Noorden beroerde blijkt wel uit het televisieprogramma van de K.R.O. die op 6, 10 en 14 oktober een Nederlandse visie gaf op de structuur-problematiek i.v.m. de kwestie Leuven en wel aan de hand van opname door cineasten, medewerking van regisseurs, van gesprekken die verslaggevers van de K.R.O.-T.V. hielden met studenten en prominente figuren, zoals dr. Van Haegedoren, prof. Leemans, comm. generaal van de universiteit van Leuven, Callewaert, hoofdredacteur van ‘Kultuurleven’ en Vandromme, voorzitter van de Vereniging van Vlaamse Studenten. Op 4 oktober gaf Ad Zonneveld een documentaire, hoe hij met neutrale ogen de nieuwe structuur van de universiteit en de functies der rectoren ziet.

De voettocht van de studenten is in het algemeen ordelijk verlopen. De plaatselijke besturen toonden overal belangstelling voor deze bijzondere demonstratie. In alle plaatsen waar de stoet doortrok werd de studenten veel succes gewenst.

In de grote plaatsen waar werd overnacht vonden meetings plaats waar verschillende sprekers van hun visie en ruime belangstelling getuigden.

‘Organiek Reglement’

Inmiddels verscheen in het staatsblad van 7 oktober het ‘Organiek Reglement’ dd. 5 september 1966, met een tekst van 51 artikelen waarbij wordt uitgegaan van twee afdelingen aan de Leuvense universiteit, bestuurd door een academische raad; elke afdeling telt zeven profane faculteiten, bestuurd door een faculteitsraad. De inrichtende overheid, dwz. de residentiële bisschoppen, heeft afstand gedaan van haar rechtstreekse zeggenschap. Er is een dagelijks bureau van de Academische Raad, waarvan leidende personen zijn een prorector, een algemeen beheerder, een vice-rector en een wetenschappelijk raadgever.

De bisschoppen hebben nu nog de ‘hoge leiding’, welke vooral tot uiting komt bij het opstellen van het organiek reglement en bij benoemingen van professoren, het vaststellen van een vijfjarenplan en de jaarlijkse herziening van de begroting.

De autonomie in de afdelingen in een federatief perspectief gaat heel ver.

Autonomie

Prorector De Somer riep, dadelijk na het verschijnen in het staatsblad van het Organiek Reglement, de pers bijeen in tegenwoordigheid van de academische raad en commissaris-generaal Leemans.

De prorector zei, dat het tijdperk van de Franse universiteit met Vlaamse leergangen nu was afgesloten.

De Nederlandstalige afdeling bestaat, met uitzondering van één priester, de vicerector, geheel uit leken.

Er blijft echter maar één Leuvense façade, d.i. de K.U.L., Daarachter zien we nu twee volstrekt autonome afdelingen, die dus eigen financiën hebben, een eigen bestuur en eigen organen, eigen procedure van benoemingen.

De overheveling van de Franstalige afdeling naar Waver, een punt dat bij de Nederlandstaligen heel zwaar weegt, laten de bisschoppen over aan de academische overheid en aan de politici. De Kamers zullen daarvoor immers belangrijke credieten moeten toestaan.

Wij kunnen naar aanleiding hiervan nog mededelen, dat in het staatsblad van donderdag 13 oktober de koninklijke besluiten zijn gepubliceerd, waarin o.a. de voorschriften op onteigening ten algemenen nutte van toepassing worden verklaard op de stad Waver ten behoeve van de katholieke universiteit Leuven, waarvoor nl. een terrein van ± 200 ha wordt gereserveerd.

Prorector De Somer merkte bij de opening van het nieuwe academiejaar op, dat, ondanks de grote vooruitgang op het gebied van het Nederlands onderwijs, gedurende de laatste decennia de Vlamingen er nog niet in geslaagd zijn een cultureel en sociaal milieu tot stand te brengen, dat voldoende hoogstaand is om de eigen elite vast te houden. Hij wees erop, dat de invloed en de sociale druk van de Franssprekende bovenlaag in de Vlaamse steden aanzienlijk blijft en dat de Vlaamse inwijkeling in Brussel nog steeds wordt verfranst. Deelneming aan hoger onderwijs ligt voor de Nederlandstaligen op een niveau dat 50% lager is dan bij de Franstaligen; 2612 studenten uit het Vlaamse landsgedeelte liepen in 1965-1966 college aan Franstalige universiteiten.

T.a.v. de overheveling van de Franstalige afdeling van Leuven naar Wallonië meent ook hij, dat deze kwestie naar het politieke vlak dient te worden verwezen. Niemand mag z.i. de universiteit vragen de politieke kastanjes uit het vuur te halen.

Hij deed tenslotte een ernstig beroep op alle groeperingen om de sereniteit te herstellen in het academisch leven en vertrouwen te stellen in de leden van de Academische Raad en de curatoren van de afdelingen.

Mechelen

Wij dienen voorts nog melding te maken van de bijeenkomst op de Veemarkt te Mechelen, waar prof. Van Hee in een openluchtmeeting een door 3500 man beluisterde rede hield, waarin ook hij

[p. 177]

aandrong op gematigdheid in de zaak Leuven, nu het Organiek Reglement alle mogelijkheden biedt tot democratisering van de Leuvense Alma Mater. Zijn betoog ging vooral in tegen de vice-voorzitter van de Ver. van Vlaamse Studenten in Leuven, de heer Walter de Brock, die de mening had verkondigd, dat er niets was veranderd sedert het mandement van 13 mei 1966.

In Zottegem hield het bekende kamerlid Verroken een spreekbeurt, waarin hij in herinnering bracht, dat de nieuwe universiteit van Leuven in de jaren 1834 en 1835 werd gereorganiseerd en bij die gelegenheid het vroegere Latijn werd vervangen door het Frans, waarmede de basis voor de huidige problemen werd gelegd. Het onderwijs, zo vervolgde hij, moet zijn afgestemd op de tijd en in de taal van het volk waaraan het gegeven wordt, evenals in het eigen midden ervan. Daarom zijn de voorstellen der Vlaamse groeperingen in dit opzicht van nationaal belang.

Dat de Nederlandstalige studenten nog geen vertrouwen stellen in het Organiek Reglement hebben zij o.a. getoond door de academische senaat bij de optocht door de stad Leuven de rug toe te keren en zich afzijdig te houden bij de officiële opening van het academisch jaar.

Nederlandse belangstelling

Dat tenslotte niet alleen de Nederlandse T.V. maar ook de Nederlandse pers vol aandacht de ontwikkelingen in Leuven volgt blijkt uit een voortreffelijk artikel van de hand van de heer N.P. Schouwenburg in het Haagse dagblad ‘Het Vaderland’ van zaterdag 15 oktober, getiteld ‘Strijd om de Vlaamse universiteit nog niet ten einde’.

De heer Van Schouwenburg had een gesprek met de heer Herwig Langohr, voorzitter van de Katholieke Vlaamse Hoogstudenten vereniging, die er op wees, dat de Vlaamse studenten nog de volgende eisen stellen: autonomie voor de Nederlandstalige afdeling, ook naar buiten en derhalve een eigen rector (geen pro-rector, zoals nu) en eigen rijksbijdrage, overplaatsing van de gehele Franse afdeling naar Wallonië; overdracht door de inrichtende macht (de acht bischoppen) van haar bevoegdheden aan een onafhankelijk vertegenwoordigend college, dat de instemming geniet van alle bij de universiteit betrokken groepen. Ook eisen zij intrekking van de verklaring van 13 mei.