Neerlandia. Jaargang 70

[p. 158]

Spiegel Vlaamse beweging
Het congres van de kultuurraad voor Vlaanderen

In het januarinummer 1966 van ‘Neerlandia’ publiceerden wij - in de rubriek onder bovenstaande titel - de motie, die tijdens de laatste Algemene Vergadering van de Kultuurraad voor Vlaanderen, in verband met het ‘wetsontwerp tot oprichting van een vaste commissie voor de verbetering van de betrekkingen tussen de Belgische taalgemeenschappen’, werd goedgekeurd.

Dat na het indienen van die motie gevoelens van onbehaaglijkheid niet alleen ten aanzien van de toestanden op taalgebied, maar ook in andere sectoren van de Vlaamse maatschappij zijn gebleven, ja, eerder sterker zijn geworden, heeft de stemming en hebben de krachtige betogen op het congres van de Kultuurraad voor Vlaanderen, dit jaar in Oostende gehouden, wel onomstotelijk bewezen.

Op voornoemd congres hield de voorzitter van het Vlaamse Economisch Verbond (V.E.V.), de heer Wildiers, een gloedvolle rede, waarin hij de aandacht van de vergadering vroeg voor de miserabele wijze waarop het buitenland over Vlaanderen en de Vlaamse Beweging wordt voorgelicht en zich lààt voorlichten.

Met de bedoeling daarin een grondige verbetering te brengen gaat, dank zij een goede samenwerking tussen V.E.V. en K.R.V., in oktober een Stichting Dienst Voorlichting Buitenland actief optreden, waardoor het mogelijk wordt twee maal per week een persoverzicht met commentaar over Vlaamse aangelegenheden te verstrekken o.a. aan ambassades, persvertegenwoordigers en andere instanties, die, naar mag worden verondersteld, belangstelling hebben voor waarheidsgetrouwe inlichtingen.

Het hierboven genoemde onbehagen over de Vlaamse aanwezigheid in Belgische buitenlandse diplomatieke diensten en de aandacht aldaar besteed aan verspreiding van Nederlandse cultuurgoederen in het buitenland, heeft het Congres aanleiding gegeven de volgende resoluties op te stellen:

De Kultuurraad voor Vlaanderen stelt vast dat de Vlaamse vertegenwoordiging in de Belgische diplomatieke en consulaire posten, inzonderheid in de leidende functies, nog steeds verre van bevredigend is. De Kultuurraad voor Vlaanderen verzoekt het Parlement dringend het taalevenwicht op het diplomatieke vlak te realiseren.

Bij de Vlaamse publieke opinie in het onderwijs en de organisaties en kringen voor jeugdvorming, moet de nodige belangstelling gewekt worden voor de mogelijkheid als Belgisch diplomatiek of consulair ambtenaar op de Nederlandse taalrol een volwaardige loopbaan te kiezen en op te bouwen.

De voorschriften op het gebruik der talen in bestuurszaken moeten in de buitenlandse diensten en in de diensten van het hoofdbestuur van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en van de Buitenlandse Handel worden nageleefd.

Men moet ernaar streven dat de culturele akkoorden die België met het buitenland aangaat, hun betekenis behouden. Een herziening van het aantal en een herwaardering van de culturele akkoorden moet in overweging genomen worden. Voor de culturele vertegenwoordiging van Vlaams België in het buitenland, vooral in de belangrijkste buitenlandse posten, moeten gespecialiseerde ambtenaren geplaatst worden.

De culturele samenwerking met Nederland moet ten zeerste worden bevorderd. De vergadering onderschrijft volledig de nota die de gemengde commissie ter uitvoering van het Belgisch-Nederlandse Cultureel Accoord tot de Belgische en Nederlandse regeringen heeft gericht, en wijst vooral op het belang van de slotconclusie van de nota, waarin de commissie pleit voor de oprichting van een ‘Hoge Raad voor de Nederlandse cultuur’. Tevens dringt de vergadering erop aan, dat de reeds opgerichte Stichting voor de culturele integratie van Noord en Zuid, metterdaad op gang gebracht wordt om haar doel te doen bereiken.

Het is noodzakelijk de diplomatieke diensten van alle aard en rang op objectieve wijze voor te lichten over de taaltoestanden in het land. Zodoende moet aan deze diensten zonder verwijl opdracht gegeven worden verkeerde informatie, van welke oorsprong ook, recht te zetten.

Brussel

De Kultuurraad voor Vlaanderen zou haar naam geen eer aandoen, indien zij op dit congres had nagelaten de verfransing in de hoofdstad op het gebied van het Nederlandstalig onderwijs en de lectuurvoorziening in de Brusselse openbare bibliotheken te hekelen.

Over de toestanden in die bibliotheken publiceerde ‘Neerlandia’ van november 1965 reeds het een en ander, naar aanleiding van de bemoeienissen die - alweer - de Kultuurraad voor Vlaanderen zich had getroost t.o.v. de verfransing van de Vlaamse jeugd en van de Vlaamse bibliotheken in Brussel. De in dat artikel genoemde cijfers logen er dan ook niet om. Van de 126 erkende gemeentelijke en vrije bibliotheken waren er zegge en schrijve - 26 - onderworpen aan de Nederlandstalige inspectie en de rest aan de Franstalige. Ook toen gaf de K.R.V. aanwijzingen hoe zij meende dat in die lamentabele toestand verbetering zou kunnen worden gebracht.

Hoe ìn-triest de toestanden op taalgebied in de ‘hoofdstad’ zijn - en dat in flagrante strijd met de huidige taalwetten - bewijst een artikel in ‘De Standaard’ van 12 september over de voor een Noord-Nederlander eenvoudig onbegrijpelijke verhoudingen in de Brusselse ziekenhuizen.

In de hoofdstedelijke agglomeratie werden nl. sedert 1963: 206 nieuwe Franstalige doktoren aangeworven, maar geen enkele Nederlandstalige, voorts 807 leden van het verzorgend personeel, van wie slechts 308 Nederlandstaligen en 308 hulptroepen, van wie 98 Nederlandstaligen.

Laat men zich voorstellen de gevoelens van de Nederlandstalige patiënten in die ziekenhuizen, die geen enkel echt contact hebben met hun artsen en verpleegsters!!! Ten aanzien van de taalwetgeving stelde het congres van de K.R.V. dan ook het volgende:

De taalwetgeving van 1963 dient onverwijld te worden toegepast door de publikatie van de Koninklijke Besluiten, inzonderheid met betrekking tot de taalverklaring en de taalinspectie, waarbij de geest van de wet wordt geëerbiedigd.

De oprichting moet verzekerd worden van een net van volwaardige homogeen Nederlandstalige scholen, ondergebracht in behoorlijke gebouwen en rationeel gespreid over de gehele agglomeratie.

Volwaardig Nederlandstalig onderwijs te

[p. 159]

Brussel vereist aanvullende voorzieningen zoals homogene Nederlandstalige peuteren kleuterklassen, bijschoolse educatieve activiteiten, bewakingsdiensten vóór en na de lesuren, en inzonderheid een efficiënt ingericht leerlingenvervoer.

Om de volwaardige ontplooiing van het Nederlandstalig onderwijs te Brussel te verzekeren acht de K.R.V. een doeltreffende voorlichting van de ouders noodzakelijk en verwacht hiervoor de samenwerking van overheid en particulier initiatief.

Voor de openbare lectuur- en bibliotheekvoorziening vroeg het congres een nieuwe wet. In die wet zou onder meer zijn te bepalen:

dat de culturele oriëntatie van deze voorziening in het arrondissement Brusselhoofdstad onder de gezamenlijke bevoegdheid van de beide ministers van Kultuur valt;

dat de gemeentelijke en aangenomen openbare bibliotheken in dit arrondisse ment hun opdracht voor de beide taal groepen op gelijkwaardige wijze dienen te vervullen, waartoe voldoende Nederlandstalige werken en personeelsleden voorhanden moeten zijn. Ook het particulier initiatief heeft in dit verband een belangrijke taak te vervullen.

Indien de overheid het ernstig meent met de bevordering van de Nederlandse cultuur en met het geven van gelijke levenskansen aan de Vlaamse bevolking van Brussel-hoofdstad, dan dient zij aan het verenigingsleven de nodige werkmiddelen ter beschikking te stellen. Zo moet o.m. in Brussel-stad een cultureel centrum voor de gehele agglomeratie worden opgericht. terwijl in de onderscheidene gemeenten aangepaste gebouwen tot stand moeten komen.

In dit overzicht mogen we zeker niet onvermeld laten, dat in de door de vicegouverneur van Brabant, de heer L.L. Cappuyns, uitgesproken feestrede een krachtig pleidooi werd gehouden voor een omvorming van de Brusselse agglomeratie tot een volwaardige provincie, een miljoen zielen tellende, en voorts twee ééntalige provincies, t.w. Vlaams Brabant met 822.000 inwoners, met - zo hoopte hij - straks Leuven als hoofdplaats en een Waals Brabant met 220.000 zielen.

Uitvoerig stond hij stil bij deze door hem voorgestane ontwikkeling in de naaste toekomst, waarbij hij talrijke voordelen opsomde voor deze omvorming en het creëren van een provincie Brussel, tevens krachtige protesterende tegen:

1.	de radicale éénmaking van alle gemeenten van het hoofdstedelijk gebied tot een enkele stad,
2.	de oprichting van een rijksgebied, dus Brussel rechtstreeks bestuurd door het centrale gezag,
3.	de oprichting van een overkoepelend orgaan, een agglomeratieraad!

Met volkomen instemming zij tenslotte herhaald, dat voorzitter Knapen, tijdens zijn toespraak op de slotzitting, aandrong op grote waakzaamheid in de Vlaamse gelederen.

Ook hij eiste dat de wet zou toegepast worden en dat de KB's inzake de taalwetten zouden uitgevaardigd worden. Naar het buitenland toe dient Vlaanderen als een volwaardig partner in de Belgische aanwezigheidspolitiek in Europa en de wereld voorgesteld te worden. De K.R.V. ziet de voorzitter als een overlegorgaan van Vlamingen onder elkaar. De Kultuurraad is niet tegen de Franse cultuur gericht. Hij kan, indien een Kultuurraad voor de Franstalige provincies zich daartoe zou willen lenen, ook een overlegorgaan worden tussen Vlaamse en Waalse provincies.

Mr. Knapen drukte de hoop uit, dat wat te Oostende besproken werd een studievoorwerp zou worden en dat er de nodige publikaties aan gewijd zouden worden.

Naschrift.

Wie de mening mocht zijn toegedaan, dat een vice-gouverneur als technicus een oplossing voor het probleem Brussel mag voorstellen, onderschat de macht van het Brussels centraal gezag.

Twee dagen na de toespraak van de heer Cappuyns lazen wij in de dagbladen, dat eerste minister Vanden Boeynants de vicegouverneur van Brabant ontboden had. Het leek de eerste minister wenselijk, dat de heer Cappuyns geen eigen mening of oplossing meer voorstelt, zolang de commissie-Van der Poorten met het onderzoek van het probleem Brussel niet is klaar gekomen.

Men zal zich herinneren, dat de commissie-Van der Poorten door de regering in het leven werd geroepen om de spanningen tussen het Vlaamse en het Waalse landsgedeelte te bestuderen en oplossingen in dit verband voor te stellen. Om haar erg arbitraire samenstelling - de voorstanders van het federalisme werden a priori tot de commissie niet toegelaten - werd deze commissie in het Vlaamse landsgedeelte, nog vóór zij officieel met haar werkzaamheden begon, reeds zeer sterk gewantrouwd.

Men vreest nu in Vlaanderen, dat de regering de heer Cappuyns het spreken wil beletten en dat zij hoopt, dat een weinig voorgelichte publieke opinie gemakkelijker de besluiten van de commissie-Van der Poorten zal aanvaarden. Erg democratisch is dit alles niet en tot overmaat van ramp werd de B.R.T. ook verboden een vraaggesprek met de heer Cappuyns uit te zenden.

‘De Volksgazet’ (soc.) en ‘De Gazet van Antwerpen’ (kath.) hebben nu de kat de bel aangebonden en het ziet ernaar uit, dat het vertrouwen in de commissie-Van der Poorten door dit alles nog meer zal worden geschokt dan het reeds was.

L.U.