Neerlandia. Jaargang 69

[p. 170]

De plaats van het Nederlands in de Australische samenleving

Tijdens de algemene ledenvergadering van de Nederlandse Vereniging te Sydney op 11 oktober j.l. sprak dr. C. Wouters over bovenaangehaald onderwerp; aan zijn rede ontlenen wij het volgende:

Enkele waarschuwende woorden mogen hier op hun plaats zijn over de onrustbarende verwording van onze Nederlandse taal in Australië, een veelzeggende, naar het oordeel van sommigen wellicht gedurfde uitdrukking, en toch is er geen enkele aanleiding te aarzelen er de nadruk op te leggen, dat deze uitdrukking zeker niet overdreven is.

Nemen wij de toestand in onze eigen omgeving onder de loep, dan mogen wij ons terecht afvragen of er wel een meer verontrustend verschijnsel kan worden aangewezen van een geleidelijke doch meer en meer opvallende verwaarlozing van de talen van alle minderheidsgroepen in een land, te wijten aan de verslapping van het nationaliteitsgevoel en aan groeiend defaitisme gepaard aan of ingeleid door een duidelijk waarneembare stiefmoederlijke behandeling door de onderwijsautoriteiten zelf. Indachtig echter het Nederlandse spreekwoord: ‘Het hemd is nader dan de rok’, dienen wij in de eerste plaats onze aandacht te besteden aan onze eigen taal, in de overtuiging dat wij indirect ook de belangen van andere talen dienen.

Waardoor is de ontwikkeling van deze verwording te verklaren? Hiervoor mogen wij onder meer verantwoordelijk stellen de volkomen verkeerde interpretatie van het nu welhaast beruchte artikel in de statuten van de Nederlandse Vereniging, waarbij het verboden is deze organisatie in te schakelen in de bespreking van ‘politieke’ problemen. Dat is een sla-dood-interpretatie, die men te allen tijde naar willekeur kan toepassen doch die men nooit of te nimmer op een progressieve manier zal kunnen uitleggen. Wie zal het kwalijk nemen, wanneer er verklaard wordt dat de Nederlandse gemeenschap in Australië in haar geheel verantwoordelijk gesteld wordt, dat wij allen schuld dragen aan de langzame verwurging van ons Nederlands gevoel doordat wij toelaten dat men ons het vermogen ontneemt om aan dit gevoel uitdrukking te geven? Hoe kan het anders nu wij, Nederlanders, de enige immigranten zijn die er angstvallig, inderdaad angstvallig, voor waken onze gastheren niet tegen het zere hoofd te stoten? En onze gastheren, zeker zij die geschiedenis hebben gestudeerd, kennen de draagwijdte van de leuze, die elders opgang heeft gedaan: ‘Ontneem een volk zijn taal en heers!’ Men moge terecht verwachten dat wij voorstanders zijn van een gezond integratieproces, maar wat thans geschiedt is een prostitutie van het integratieproces en de politiek die men volgt dient gebrandmerkt te worden als een cultuurmoordend elimineren van de uitdrukkingsmogelijkheid voor een belangrijke minderheid van de immigratiebevolking. In dit verband zij verwezen naar het gedegen artikel van dr. J. Nijenhuis in de Dutch Australian Weekly van 1 oktober jl. dat elkeen ter lezing zij aanbevolen en waarin de stelling wordt geponeerd dat door de verwaarlozing van het Nederlands vele ouders kostbaar bezit voor hun kinderen wegwerpen.

Tijdens de Duitse overheersing verzetten wij ons met hand en tand tegen de pogingen van de cultuurkamer en hier in Australië leggen wij ons gewillig neer bij de pogingen onze vaderlandse taal, de taal van 140.000 immigranten, dood te drukken. Het proces is niet minder geniepig dan dat waarachter de bezetter stond: men glimlacht heel minzaam en men schudt je hartelijk de hand. Hebt u kennis genomen van het nieuws dat Nederlands, Russisch en Spaans slechts tot de tweede klassetalen gerekend zullen worden bij de nieuwe examens voor toelating tot de universiteit van Sydney? Zij zullen niet geteld worden, tenzij er algebra bij genomen wordt of tenzij Frans, Duits, Grieks en Latijn tot de examenvakken behoren. Wat een vernederende degradatie voor Spaans, een der voornaamste handelstalen, voor Russisch, de taal waarin artikelen van uitzonderlijk hoog gehalte op wetenschappelijk gebied zijn en worden gepubliceerd, voor Nederlands, de taal die ons uiteraard het meest ter harte gaat, als de taal die wij met de moedermelk hebben

[p. 171]

gedronken. Zelfs wanneer men in gebruik van 3 of 5 talen een zekere vaardigheid kan bereiken, zal er altijd slechts één taal zijn, de taal, waarin wij hebben leren denken en spreken, waarin wij op ieder gewenst ogenblik tot expressie van de fijnste schakeringen van ons denken en voelen in staat zijn, slechts één taal, waarin we volledig ‘up to date’ kunnen blijven, door als het ware van dag tot dag de vaak nauw merkbare verschuivingen in betekenis en gevoelswaarde, het in aanzien stijgen of dalen van deze of gene uitspraakvorm of intonatie kunnen volgen... Zoals Maarten van Nierop het zo treffend zegt: ‘Er is maar één taal, waarin ieder mens tot volledige zelfexpressie kan komen, waarin hij zijn persoonlijkheid ten volle kan ontplooien, waarin hij in de volste zin van het woord mens kan zijn. Dat die taal voor ons het Nederlands is, behoort voor ieder van ons tot ons persoonlijk levenslot.’

Waarom zouden wij er genoegen mee moeten nemen de minderen te zijn in de diverse taalgemeenschappen in dit land? Staat het niet geschreven in Shakespeare's ‘Julius Cesar’ waarin Cassius zegt: ‘Soms zijn mannen de meesters van hun lot. Het staat niet in de sterren geschreven, dierbare Brutus, maar het ligt aan ons zelf, wanneer wij het onderspit moeten delven!’ Daarom zullen wij er goed aan doen de waarschuwende woorden voor ogen te houden: ‘Nederlanders in Australië let op uw saeck’.

Dr. Wouters besloot daarop met te zeggen:

Het is in dit verband dat ik een motie wens in te dienen ter voorlegging aan de Beschermheer van onze Vereniging, Zijne Excellentie de Ambassadeur van Nederland bij het Gemenebest van Australië, waarin deze Vereniging protest aantekent tegen de krenkende verwaarlozing van de taal van 140.000 Nederlandse immigranten, die zulk een belangrijk aandeel hebben geleverd en nog leveren in de ontwikkeling van Australië en onder meer verzoekt middelen aan te wenden om te verkrijgen dat voor de examens in de Nederlandse taal ook een ‘cum laude’ of zogenaamd ‘honours’ mogelijk is en dat deze taal op gelijke voet wordt geplaatst met Frans en Duits.

Verder moge ik voorstellen een afschrift van deze motie onverwijld te zenden aan de Nederlandse Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, en de Nederlandse Minister voor Sociale Zaken onder wie tevens Emigratie-aangelegenheden ressorteren en aan het Algemeen Nederlands Verbond, als de organisatie welke zich o.m. ten doel stelt het bewaren van het Nederlands bewustzijn bij de leden van de Nederlandse cultuurgemeenschap die elders ter wereld zijn gevestigd en aldus de Nederlandse cultuur in den vreemde te verbreiden.’

In de eerstvolgende bestuursvergadering zal het voorstel van dr. Wouters een voornaam punt van bespreking uitmaken, te meer omdat met overgrote meerderheid van stemmen een tegenvoorstel werd verworpen om dit punt te laten rusten.