Neerlandia. Jaargang 69

Uit de tijdschriften

Circuit 10-1965, is een in het Engels uitgegeven kwartaalblad (onder auspiciën van de Nederlandse Emigratiedienst) dat een schakel wil zijn tussen de vrienden van Nederland over de gehele wereld.

Een uitstekend artikel over de Deltawerken, ‘Het antwoord van Nederland op de ramp van 1953’, opent dit nummer. Een pracht artikel voor Nederlanders in den vreemde om hun trots op Nederlandse prestaties te verhogen, voor de vrienden van Nederland om ons te benijden. De prachtig geïllustreerde bijdrage over Delft past ook bijzonder goed in Circuit. Met belangstelling neemt men kennis van het artikel van de heer Dane, die als jongen Delft bezocht en nu uit den vreemde met zijn buitenlandse vrouw deze stad weer opzocht en een tweede artikel van een Hollander, die 15 jaar geleden naar Canada emigreerde en nu met zijn Canadese vrouw zijn geboortestad Haarlem en daarna heel Nederland per auto bezocht en daarover zijn indrukken weergeeft.

In Nieuw Zeeland maakte de jonge Nederlandse architect Leendert Hoogerbrug naam. Hij ontving o.a. in 1964 de gouden medaille van Nieuw Zeeland's Instituut van Architecten voor zijn ontwerp voor een nieuwe kerk in Hasting. Deze kerk (St. James) werd door talloze belangstellenden van heinde en verre bewonderd wegens de tot dan toe in Nw. Zeeland nog onbekende moderne conceptie.

Voorts noemen wij het artikel over Geelong in Victoria (Australië), waar een College in 1955 zijn deur opende voor hen, die wensten te worden opgeleid voor predikant, waaraan de Dutch Reformed Church aldaar èn in Nieuw Zeeland grote behoefte had. Nu in 1965, tien jaar na de oprichting van de theol. school, telt deze 23 studenten en een competente staf van docenten. De school is sinds 1961 ondergebracht in een fraai, een eeuw oud, gebouw met 46 kamers en een bibliotheek met 5000 boekdelen. Een monument dat erop wijst wat Nederlands doorzettingsvermogen, gesteund door de kerken in Amerika en Nederland, vermag te bereiken.

Nederland NU, september 1965.

In het septembernummer van dit tijdschrift, dat gewijd is aan Nederlandse prestaties op nationaal en internationaal gebied, troffen wij bijdragen aan over de kastelen het Muiderslot, kasteel Rechteren bij Dalfsen, Loevestein en Berg te 's-Heerenberg, alle voor het nageslacht bewaard door plaats gevonden of nog aan de gang zijnde (Loevestein) restauraties, voorts een tweede artikel over Sliedrecht met zijn over de gehele wereld bekende en ingeschakelde groep van deskundige waterwerkbouwers (baggeraars, dijkwerkers). Aan de enorme ontwikkeling van Sliedrecht als industriegebied en de toenemende betekenis als recreatiegebied in de Merwedelanden schenkt dit artikel ook ruime aandacht.

Interessant is de beschouwing over ‘De economische betekenis van de computer’. Een slotartikel geeft ons een beeld van het prachtige monumentale gebouw aan de Bezuidenhoutseweg in Den Haag, waarin zijn ondergebracht de TNO en ZWO (Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek en Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek).

Dokumentatieblad, uitgegeven door de ‘werkgemeenschap voor vorming en documentatie, over de maand september 1964. Een naslagwerk als dit kan nooit helemaal bij de tijd zijn. Maar al is het blad enige maanden ten achter, toch kunnen wij raadpleging van harte aanbevelen, omdat het Dokumentatieblad de enige publikatie is, die op voortreffelijke manier en onpartijdig in het kort ons voorlicht over al wat in Vlaamse en Waalse dagen weekbladen wordt geschreven over onderwerpen, die ieders aandacht moeten hebben.

Bachten de Kupe, Heemkundig Tijdschrift, maart 1965.

Met dit nummer geeft ‘Bachten de Kupe’ een tweede Frans-Vlaanderennummer uit, waarin gegevens over de St. Maartensviering in dat gebied werden gepubliceerd aan de hand van ter plaatse ingewonnen inlichtingen, en samengesteld door Bert Bijnens

Verder troffen we in dit nummer artikelen aan over ‘Nederlandse litanieën en catechismussen in Frans-Vlaanderen’, over het ‘Taaleigen’ en ‘Nederlandstalige doodsprentjes’.

Levensbericht van dr. Jan Naarding, door prof. dr. H.J. Prakke. Overdruk uit ‘Nieuwe Drentse Volksalmanak 1964.

Dr. Jan Naardink, de bekende onderwijsman en wetenschappelijk taalonderzoeker overleed 20 juli 1963 te Assen.

De Belleman, ledentijdschrift van het Davidsfonds, 1965 - nr. 2.

Arthur de Bruyne geeft een overzicht van de taalpolitiek van Koning Willem I in België, die 150 jaar geleden, na de slag bij Waterloo op 15 juni 1815 èn de vereniging van Noord- en Zuid-Nederland, een feit was geworden.

De koning streefde welbewust naar eenvormigheid op taalgebied in de twee delen van zijn Rijk. In de jaren 1794-1814 heeft het Franse regiem stelselmatig er naar gestreefd de Nederlandse taal uit te roeien en te vervangen door het Frans. Nog in 1825 waren, in de Zuidelijke Nederlanden, dank zij de volkomen verwaarlozing tijdens de Franse bezetting, van het volksonderwijs, 228.000 Belgische kinderen verstoken van onderwijs, tegen 240.000 in het gehele koninkrijk. Koning Willem gaf de stoot tot het oprichten van de normaalschool te Lier en in 1830 werden reeds 300.000 kinderen onderwezen in 4000 lagere scholen, alles opgebouwd door een modelschoolwezen van koning Willem I. In 1823 werd het Nederlands de voertaal in het middelbaar onderwijs. Helaas vond 's konings taalpolitiek bij het volk in Vlaanderen geen erkenning, noch begrip of steun. De Walen voelden het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden aan als een vreemde staat en in Vlaanderen kon koning Willem niet de sympathie verwerven, die hij zo nodig had.

Toch is de oorsprong van de Vlaamse Beweging te zoeken in het Verenigd Koninkrijk. Men kan er - aldus Arthur de Bruyne - niet genoeg de nadruk op leggen, dat in de jaren 1815-1830 de grondslag werd gelegd voor de Vlaamse heropstanding, die naar het ideaal van de koning zou voeren naar een Rijk, aan de toppen volledig Nederlands en een Vlaanderen door assimilatie met het Noorden volledig geïntegreerd in het geheel der Nederlanden.