Neerlandia. Jaargang 68

[p. 172]

Stichting voor de culturele integratie van Noord en Zuid

Zoals in het redactioneel artikel reeds vermeld werd, is in de loop van deze maand bij notariële acte de Stichting voor de culturele integratie van Noord en Zuid opgericht. Er is heel wat vergaderd om voor het doel, dat met de oprichting van deze Stichting beoogd wordt, nl. de instandhouding van een bureau voor de culturele integratie op het particuliere vlak, de meest juiste vorm te vinden. Uiteindelijk bleek een stichting volgens Nederlands recht de meest geschikte vorm te zijn. Een soortgelijke instelling volgens Belgisch recht kwam niet in aanmerking, omdat dan vereist zou zijn dat minstens 2/3 van de leden de Belgische nationaliteit zou bezitten. Wel wordt nagegaan, of het voor bepaalde aangelegenheden (met name overheidssubsidiëring) niet wenselijk is, dat de Vlaamse leden onderling ook nog een formeel verband aangaan.

Er is, wil het praktische integratiewerk van de grond komen, grote behoefte aan een apparaat, vooral een administratief en diensten verlenend apparaat, dat aan de diverse initiatieven, die genomen worden, de nodige bijstand verleent. Die behoefte doet zich het sterkst gevoelen in een aantal sectoren van het volksontwikkelingswerk. Hoewel de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen op diverse terreinen gestadig in omvang toeneemt, is het toch wel vooral op het gebied van het volksontwikkelingswerk dat zich de gunstigste omstandigheden en mogelijkheden voordoen om deze integratie te verwezenlijken.

Noodzaak

De uitvoerende en administratieve werkzaamheden echter, verbonden aan de samenwerking tussen de betrokken Nederlandse en Vlaamse instellingen en verenigingen voor volksontwikkeling, worden tot dusver volledig verricht door de secretariaten van deze instellingen en verenigingen. Deze samenwerking, en derhalve ook het uitvoerende werk, nemen van jaar tot jaar in omvang toe. De veelheid en verscheidenheid van verenigingen die zich in Noord en Zuid volgens eigen verenigingspatroon en gebruiken hebben ontwikkeld, maken het er niet gemakkelijker op.

De secretariaten van diverse verenigingen en instellingen, met name van de Kultuurraad voor Vlaanderen (K.R.V.), van het Nederlands Cultureel Contact (N.C.C.) en van het Nationaal Overleg voor gewestelijke Cultuur (N.O.G.C.) worden steeds meer met administratieve en coördinerende opdrachten belast.

De taak van deze instellingen ligt echter in de eerste plaats op binnenlands, respectievelijk Belgisch en Nederlands, vlak: een verzwaring van de werkzaamheden, verbonden aan de Nederlands-Vlaamse integratie, is voor genoemde secretariaten, gezien in het licht van hun eigenlijke taak, vrij moeilijk te rechtvaardigen. De secretariaten zien zich verplicht het ‘integratie-werk’ noodgedwongen als secundair te beschouwen en aan de uitvoering ervan pas na het afwerken van primaire opdrachten gevolg te geven. Een en ander remt een vlotte organisatorische afwikkeling van afspraken, voorstellen en initiatieven. Op de lange duur betekent het een verlies aan efficiëntie in de tijdsbesteding van bestuursorganen en bestuursleden, die merendeels reeds overbezet zijn. Deze soms gebrekkige uitvoering op het administratieve vlak betekent tenslotte in velerlei opzicht verlies aan rendement van tijdens conferenties en vergaderingen gemeenschappelijk genomen besluiten en initiatieven. Men kan derhalve spreken van een tekort aan uitwerking van besluiten en initiatieven voor wat de culturele samenwerking betreft.

Om deze redenen is het gewenst, dat de secretariaten van genoemde instellingen voor een groot deel van de rechtstreekse verantwoordelijkheid voor deze taken worden ontlast.

Ook voor verenigingen echter, die zoals met name het A.N.V., hun hoofddoel vinden in de bevordering van de integratie van Nederland en Vlaanderen, is het niet mogelijk om al de behoeften van het praktische integratiewerk op te vangen, in de eerste plaats niet omdat de materiële voorzieningen daarvoor ten enen male ontbreken, in de tweede plaats omdat de werkzaamheden ten bate van de integratie, willen die zo doeltreffend mogelijk zijn, op een zeer brede basis moeten steunen. Die brede basis kan een vereniging als het A.N.V. niet verschaffen. Daarom werd enkele jaren geleden de inrichting van de Nederlandse Congressen door het A.N.V. overgedragen aan een Bestendige Commissie, samengesteld uit vertegenwoordigers van een groot aantal verenigingen en instellingen, die representatief zijn voor het culturele leven in Noord en Zuid. Daarom ook moet het nieuwe integratiebureau op eenzelfde brede basis steunen.

Voor de uitbreiding van de integratie-initiatieven op het particuliere vlak willen wij slechts verwijzen naar de sectieresoluties van het 't vorig jaar gehouden 36e Nederlands Congres. Om maar ten dele te verwezenlijken wat

[p. 173]

Belangstelling bij de slotzitting van het 36e Nederlandse Congres te Antwerpen

daar voorgesteld werd - en nogmaals, voorgesteld door vertegenwoordigers, die in hoge mate representatief waren voor het culturele verenigingsleven in Noord en Zuid -, volstaat een combinatie van vrijetijdsbesteding van een aantal enthousiaste enkelingen en de uitgespaarde ‘beroepsmatige’ tijd van functionarissen van afzonderlijke Noordnederlandse en Vlaamse verenigingen en instellingen ten enen male niet. Zonder de inspanningen van goedwillende amateurs (waartoe wij onszelf rekenen) gaat het ongetwijfeld ook niet, maar als we het daar alleen mee moeten doen, dan blijven we in de goede bedoelingen en voornemens steken.

Taak

Er is grote behoefte aan coördinatie bij de uitvoering van voorstellen en initiatieven, er is eveneens grote behoefte aan informatie en documentatie. Men kent de ‘kaart’ van het culturele organisatieleven in het andere land slechts oppervlakkig.

Men weet niet ‘wat er te doen is’, hoe bepaalde verhoudingen liggen, of tot wie men zich voor concrete voorstellen moet wenden, mede door de onvolledige wederzijdse persinformatie en het ontbreken van gemeenschappelijke documentatie.

Behalve nieuwe projecten, waarbij gezamenlijke initiatieven genomen worden, zal van zeer groot belang zijn het openstellen van Nederlandse initiatieven voor Vlamingen, van Vlaamse voor Nederlanders - op het zeer brede gebied van het volksontwikkelingswerk in de eerste plaats, en verder vooral inzake vakantieprojecten voor jongeren. Maar dit staat of valt met het verschaffen van juiste informatie en de coördinatie van deze informatie.

Wil men dit werkelijk goed doen, dan moet het centraal gebeuren. Dan moet er een soort ‘clearing-house’ zijn, en liefst slechts één voor informatie over wat alle mogelijke verenigingen en instellingen in één land doen en wat voor soortgelijke in 't andere van belang kan zijn. Instellingen en particulieren moeten werkelijk de indruk hebben dat hun voorstellen en initiatieven met belangstelling worden aangehoord en gesteund. Daarom moeten snelle en efficiënte inlichtingen worden verschaft wanneer deze gevraagd worden.

Zoals gezegd is het uitermate gewenst, dat de particuliere sector zelf ter hand neemt wat hij zelf kan doen en dat niet alles aan overheidsinstellingen overgelaten wordt. Wél zal de overheid de nodige middelen dienen te verschaffen voor de ontplooiing van de zelfwerkzaamheid van de particuliere sector. Voor het beginjaar zal voor het bureau voor integratie een bedrag van ± f 50.000, - (730.000 Bfrs) nodig zijn, wil dit bureau werkelijk van de grond komen. Nemen de werkzaamheden ervan op de verhoopte wijze toe, dan zal dit bedrag uiteraard op de duur onvoldoende zijn. Maar zelfs die f 50.000, - kunnen de particuliere verenigingen en instellingen, die de Stichting opgericht hebben, onmogelijk zelf opbrengen. Ze zijn zelf voor een zeer groot deel afhankelijk van overheidssubsidies.

Organisatie

Voor de leiding van bedoeld particulier bureau wordt gedacht aan een zeer gekwalificeerde vrijgestelde functionaris met behoorlijke bureaufaciliteiten. Deze functionaris zal de culturele, politieke en maatschappelijke ‘kaart’ van Noord en Zuid terdege moeten kennen. Voor deze functie zal dus een zeer goed gekwalificeerde kracht aangetrokken dienen te worden.

Zoals reeds opgemerkt werd, is de stichtingsvorm het meest geschikt om dit bureau in het leven te roepen. Het bestuur van de stichting bepaalt dan het beleid van en heeft het toezicht op de directeur van het bureau.

Er werd naar gestreefd een niet té groot aantal organisaties, maar vooral om die organisaties, die in beide delen van ons taalgebied een overkoepelend en representatief karakter hebben, bij de Stichting te betrekken, dit om de praktische reden, dat een te groot lichaam

[p. 174]

onhandelbaar wordt. Wel leek het wenselijk om die particuliere verenigingen en instellingen wier hoofd- of enige taak gelegen is op het terrein van de culturele integratie van Noord en Zuid, in het bestuur van de Stichting op te nemen. Tot het stichtingsbestuur behoren vertegenwoordigers van de volgende organisaties:

het Nederlands Cultureel Contact

de Stichting Nationaal Overleg voor Gewestelijke Cultuur

de Nederlandse Jeugd Gemeenschap

de Kultuurraad voor Vlaanderen

(de vertegenwoordigers van de Kultuurraad zullen de diverse geestelijke stromingen in het Vlaamse culturele organisatie-leven representeren.

en verder de reeds op het terrein van culturele samenwerking actieve bilaterale organisaties:

de Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen

het Algemeen Nederlands Verbond

de Regelingscommissie van de Conferenties Volksopvoeding voor het Nederlands taalgebied

de redactie van het Belgisch-Nederlands tijdschrift ‘Volksopvoeding’

de Jongerenwerkgemeenschap Noord-Zuid.

Het doel, waarnaar wij streven (althans volgens de heer Parkinson)

Statuten

Tot slot geven wij in beknopte vorm de voornaamste bepalingen uit de statuten van de stichting weer:

Naam: Stichting voor de Culturele integratie van Noord en Zuid.

Statutair gevestigd te Breda.

Doel: bevordering van de integratie en uitstraling van de Nederlandse cultuur, voornamelijk door de samenwerking van verenigingen en instellingen binnen het Nederlands taalgebied.

Middelen: de Stichting streeft haar doel na langs wettige weg en met name door de oprichting van een bureau.

(Er is nog niet uitgemaakt, waar dit bureau zal worden gevestigd.)

Bestuur:

a. het algemeen bestuur, dat voor de eerste maal wordt gevormd door de in de oprichtingsacte als zodanig genoemde personen, elk optredende als afgevaardigde van de daarbij genoemde organisatie(s).

Het algemeen bestuur kan ook andere organisaties het recht geven een of meer afgevaardigden in het bestuur te benoemen, alsmede bepaalde personen tot persoonlijk lid benoemen.

b. een dagelijks bestuur bestaande uit een voorzitter, een secretaris, een penningmeester en verdere functionarissen, die het huishoudelijk reglement zal voorschrijven (deze functies gelden tevens als zodanig voor het algemeen bestuur).

De leden van het dagelijks bestuur treden om de vier jaren volgens rooster af; zij zijn terstond herkiesbaar.

Geldmiddelen: deze kunnen bestaan uit:

a.	overheidssubsidies
b.	bijdragen van organisaties en personen
c.	erfstellingen, legaten en schenkingen
d.	opbrengst van kapitaal
e.	vergoeding van diensten
f.	toevallige baten

Het bureau: het algemeen bestuur beslist over de oprichting. Aan het hoofd zal een directeur staan, wiens taak in het huishoudelijk reglement zal worden omschreven.

Huishoudelijk reglement: dit zal door het algemeen bestuur worden vastgesteld.

Dit nieuwe initiatief betekent slechts een stap op de weg naar de integratie van Noord en Zuid, maar wij menen toch dat het een niet onbelangrijke stap is. De belangrijkste stap zullen de regeringen van Nederland en België moeten zetten, nl. door een Raad voor de Nederlandse cultuur in het leven te roepen

W.