[Nummer 7/8]
Benelux en Nederlandse integratie
Wij dragen de verdere uitbouw van de Benelux-akkoorden een goed hart toe. Een Benelux integratie bevordert de algemeen-Nederlandse integratie. Als politieke factor in Europa kan ook alleen maar een Benelux-entiteit en niet een Nederlands-Vlaamse eenheid zich doen gelden, omdat naar buiten de politieke structuur gebaseerd is en wel zal blijven op de bestaande staten. Desalniettemin zouden wij er voor willen waarschuwen om voor de integratie van Noord-Nederland en Vlaanderen en met name voor de culturele integratie alle heil van Benelux-akkoorden te verwachten.
Er zal geen sprake zijn van een culturele integratie van Nederland en Wallonië. De samenwerking kan natuurlijk sterk uitgebreid worden, het is zelfs zeer gewenst, maar ze zal toch altijd het karakter behouden van een culturele uitwisseling, zoals er tussen zovele landen bestaat. Bij de samenwerking van Noord-Nederlanders en Vlamingen wordt veeleer gedacht aan éénwording.
Het ligt voor de hand, dat de problemen tussen Nederland en Vlaanderen dan ook voor het merendeel van heel andere aard zijn dan die van het normale uitwisselingspatroon. Op het literaire vlak spreekt dit vanzelf. Op het gebied van het volksontwikkelingswerk is het ook vrij duidelijk. Op onderwijsgebied kan men natuurlijk in Benelux- en in Europees verband een heel eind komen in de richting van gelijkschakeling, met name wat betreft de invoering van de effectus civilis. Maar toch zullen bepaalde knelpunten tussen het Nederlandse en het Belgische onderwijs niet opgelost kunnen worden, als men ook het Franstalige onderwijs erbij betrekt, om de eenvoudige reden dat de Franstaligen niets zullen voelen voor een oriëntering naar Nederland. Na de invoering van een effectus civilis zullen zich deze knelpunten juist in een en hetzelfde taalgebied doen gevoelen. Men denke maar eens aan de grote verschillen in duur en structuur van de lerarenopleidingen. En het zou toch vreemd zijn, als men b.v. de neerlandici buiten de effectus civilis sloot.
Er is ook een tactische reden om niet op alles een Benelux-etiket te plakken. In de laatste maanden is er in Wallonië bijzonder veel kritiek losgekomen op Benelux. Men ziet zich daar bedreigd door de overweldigende meerderheid van Nederlandstaligen en met name ook door de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen. Zo ze geen blijk geven van kwade trouw, zien de Walen spookbeelden, maar die kunnen politiek heel reëel zijn. En wij kunnen wel begrip hebben voor hun bezwaren tegen het vrijwel uitsluitend bedrijven van Nederlands-Vlaamse activiteiten onder een Nederlands-Belgische of een Benelux-dekmantel. Een werkelijke culturele autonomie van Vlaanderen kan dit soort tweeslachtigheid uit de wereld helpen.