Neerlandia. Jaargang 68

Duitsland

Cursussen Nederlandse taal in Duitsland

De ‘Post van Holland’ van 4 april noemt cursussen Nederlandse taal in Recklinghausen voor gevorderden, te beginnen op donderdag 16 april, van half acht tot negen uur 's avonds, en in Marl, te beginnen op 20 april, voor beginnelingen van half acht tot negen uur 's avonds en voor gevorderden op 21 april op hetzelfde uur. De leiding van deze cursus berust bij de heer G.E. Spiers te Marl.

Op het in september 1963 gehouden kinderfeest in Mülheim gaven zich vele kinderen op voor de taalcursus. Na een selectie door de heer Aarsen is aangevangen met een cursus, die op iedere dinsdag om 5 uur n.m. begint.

Nederlandse bond in Duitsland en de V.A.R.A.

Onder de titel: ‘Ik heb U lief, mijn Nederland’ hoorden we woensdagavond (20.35 uur) in het V.A.R.A.-programma een klankbeeld, opgedragen aan de Nederlandse Bond in Duitsland, gewijd aan vaderland, moedertaal en Oranje. Samenstelling: Tom Pauka.

De heer Loos, voorzitter van de Bond, vertelde o.a., dat reeds in 1880 vele Nederlanders, aangetrokken door de enorme industriële expansie in West-Duitsland, naar die gebieden verhuisden. Ook gingen er vele Friezen heen om als melker in het zuivelbedrijf werkzaam te zijn. Hierover vertelde een dier oude melkers, de heer van der Vlugt, het een en ander. Hij is het geweest, die de Friezen krachtig heeft opgewekt om zich aan te sluiten, want ‘eendracht maakt macht’ en de Nederlanders dienden - vereend - te tonen, dat zij even goed waren als de Duitsers zonder van aanmatiging te worden beschuldigd.

Er zijn nu ongeveer 110.000 Nederlanders en afstammelingen van Nederlanders.

De heer Loos vraagt zich wel met bezorgdheid af, of de jongeren, zij die dus in Duitsland geboren zijn, dezelfde binding met het oude moederland kunnen gevoelen als de ouderen. Wel gelooft hij, dat ook onder de jongeren - vermoedelijk door wat zij thuis horen -, een grote liefde leeft voor het Nederlandse vorstenhuis.

De heer Zuidema, ook reeds in Duitsland geboren, probeerde onder woorden te brengen hoe ook nog in hèm leeft een zeker heimwee naar het land der vaderen. Dat is misschien wat romantisch gezegd, maar hij voelt het zo, doch het is moeilijk die gevoelens precies onder woorden te brengen.

We beluisterden in dit klankbeeld ook nog een proefles in het Nederlands aan jongeren, die gewend zijn de hele dag Duits te spreken. Het bleek wel, dat de moeilijkheden niet gering zijn. Over terugkeren naar Nederland denken de ouderen niet meer, omdat hun kinderen in Duitsland geboren en getogen zijn, daar zich een gezin hebben gevormd en zeker niet meer van plan zijn terug te keren. Met het zingen van het bekende oude liedje: ‘Ik heb mijn wagen volgeladen’, enz. werd dit klankbeeld besloten.

Nederland als leervak in Duitse grensstreek

In de Neue Ruhr Zeitung van 21 maart verscheen een artikel onder de koppen: ‘Gebrek aan leerkrachten voor Nederlands’ en ‘Meer onderricht op de scholen in het grensgebied.’

In dat krantenartikel werd o.a. gewezen op het belang van meer onderricht in de Nederlandse taal op de scholen in het grensgebied met het oog op de Nederlands-Duitse culturele overeenkomst.

De Duitser - aldus de Neue Ruhr Zeitung - vergist zich, indien hij meent in Nederland terecht te kunnen met Nederrijns Plat. Het Algemeen Beschaafd Nederlands is immers een zelfstandige cultuurtaal.

Uitvoerig schenkt het dagbladartikel aandacht aan de Nederlandse cursussen in het Duitse district Rees en wel in de plaatsen Emmerik (staatsgymnasium voor jongens en stedelijk gymnasium voor meisjes) en op twee lagere scholen te Elten. Voor uitbreiding van dit onderwijs ontbreken echter de leerkrachten.

De stichting van een leerstoel Nederlands aan de universiteit te Munster zal daarin, naar gehoopt wordt, verbetering kunnen brengen.

De heer Ernst Preisburg, afkomstig uit Emmerik en thans werkzaam bij de E.E.G. te Brussel, zond naar aanleiding van het artikel in de Neue Ruhr Zeitung een ingezonden stuk aan de redactie van dat blad, waarin hij naar voren brengt, dat het toch eigenlijk vanzelfsprekend moest zijn, dat in alle plaatsen in het grensgebied op de gymnasia Nederlands zou worden onderwezen.

Preisburg wijst er verder op dat hier ook economische factoren gelden.

‘De Europese Economische Gemeenschap, bij welke ik hier in Brussel werkzaam ben, heeft het Nederlands reeds lang als volkomen gelijkberechtigd erkend. Iedere ambtenaar moet één “werktaal” volledig beheersen, en daarnaast een tweede, vreemde taal (Frans of Italiaans), behalve zijn moedertaal, voldoende kennen.

Voor mij is Nederlands eerste werktaal.

[p. 72]

Het is intussen wel mogelijk dat ik de enige Duitser bij de E.E.G. ben die deze keus heeft gemaakt. Bijna alle anderen kozen Frans als hoofdtaal.

De betekenis van de Nederlandse taal zal, naarmate de E.E.G. verwezenlijkt wordt, nog toenemen, daar Rotterdam en Antwerpen de natuurlijke invoerhavens van dit grote economische gebied zijn. Er bestaat bijv. voor Emmerik geen volstrekte waarborg, dat de invoerformaliteiten voor de binnenscheepvaart altijd in Emmerik zullen blijven. In de Europese economische kringen wordt erover gesproken bijv. de gehele afwikkeling van het graantransport, met invoerformaliteiten en al, van Emmerik naar Rotterdam te verplaatsen, d.w.z. naar de loshaven. Dat zou reeds met de verwezenlijking van het plan-Mansholt tot eenmaking van de Europese graanprijs het geval kunnen zijn. Dit is weer een reden te meer, in het bijzonder voor de Duitse grensexpediteurs, zich de kennis van de Nederlandse taal eigen te maken, opdat zij ter plaatse, namelijk in Rotterdam, hun zaken zullen kunnen behartigen. Dit is echter slechts één voorbeeld uit het economisch leven. Het zou met vele andere vermeerderd kunnen worden.

Voor de Duitse onderwijsactiviteiten moge dit alles echter er toe leiden, aan bepaalde middelbare scholen in het Duits-Nederlands grensgebied Nederlands tot verplicht vak, ook voor het eindexamen te maken, in plaats van een andere levende taal. Een dergelijke stap zou alleen maar logisch zijn en ligt in de lijn van de huidige ontwikkeling der Europese integratie, die de grenzen - een uiterst kortzichtige en bovendien domme tegenstand van Duitse landbouwkringen ten spijt - eerder dan in het E.E.G.-verdrag oorspronkelijk voorzien, zal doen verdwijnen.’

(De Standaard)