Aktuele Toestand in Overmaas
Toelichting: Op bovenstaande kaart over Overmaas en de zgn. Oostkantons kan nog het volgende aangemerkt worden: onder Oost-kantons wordt verstaan het gebied, dat van 1814-1918 bij Duitsland behoorde, doch na de Vrede van Versailles aan België werd toegevoegd, het gebied Eupen-Malmedy-Sankt-Vith. Door een eeuw Duits bestuur is de volkstaal in Eupen lichtelijk verduitst, doch taalkundig bezien behoort het Eupense voor het grootste deel tot het Limburgssprekende Land van Overmaas.
Daar de bevolking van de Plat-dietse streek (II) na de eerste wereldoorlog onder invloed van Eupen als cultuurtaal het Duits koos, werd deze streek, samen met de Oost-kantons, van 1940-'45 bij Duitsland aangehecht. Na Wereldoorlog II werd met man en macht getracht, niet alleen de Oost-kantons, doch geheel Overmaas te verfransen.
Cultureel, maar ook staatkundig en economisch is de toestand in dit gebied, gelegen op de driesprong der Nederlandse, Franse en Duitse cultuur, tamelijk verweven.
De toestand op het ogenblik, ziet er als volgt uit: Eupen e.o. (9 gemeenten): De burgemeester der Stad Eupen heeft een motie goed laten keuren in de gemeenteraad, waarbij gevraagd werd geen apart Duitstalig arrondissement voor de zgn. Oost-kantons op te richten, doch bij het Franstalige arrondissement Verviers te blijven. De huidige arrondissements-commissaris te Verviers stamt uit de Oost-kantons en zou uiteraard bij een verandering van de toestand verplaatst worden;
Plat-dietse streek (10 gemeenten): Bij de actie in de Voerstreek en de Plat-dietse streek tegen vernederlandsing ging men, onder invloed van M.P.W.'ers uit Welkenraad (sterk Waalse inwijking) hiertegen ageren door de monumenten der gesneuvelden met een zwart rouwfloers te omhangen, behalve in Kelmis, waar de burgemeester dit verbood. Voorlopig is er op het gebied van wetgeving nog geen initiatief genomen, om aldaar orde op zaken te stellen.
Voerstreek (6 gemeenten): op 1 september is de Voerstreek officieel bij Limburg gekomen, waar tegenover staat, dat deze provincie een 6-tal Franstalige gemeenten in de Jeker-vallei aan de provincie Luik moest afstaan. Het ongelofelijke gebeurde op die dag, nl. tegenmanifestanten uit Luik mochten in de streek optreden. Onder de mensen uit de Voerstreek was hiervoor vrij weinig belangstelling.
Sinds 1 september zijn (buiten douane, kadaster en geneeskundige inspectie, die reeds sinds 1930 bij Limburg behoorden) nu reeds de rijkswacht, posterijen, rechtspraak en belastingen rechtstreeks of zijdelings onder de provincie Limburg gekomen.
Alleen op onderwijsgebied is het anders. Het blijkt nl. dat er te Remersdaal een onwettige, Franstalige school in stand wordt gehouden, terwijl te Teuven de Nederlandstalige bewaarschool gesaboteerd wordt.
J. Veltmans
Een der monumenten (zie hierboven) door Walen van deze tekst voorzien: ‘Zullen onze regeerders het aandurven hun offer te honen?’
Auteursrechtelijk beschermd