Neerlandia. Jaargang 68

Vlaanderen

Leon Cappuyns, vice-goeverneur van Brabant

De algemeen verwachte benoeming van de heer Leon Cappuyns tot vice-goeverneur van Brabant is afgekomen.

De heer Cappuyns, geboren in 1920 te Brussel, is doctor in de rechten, licentiaat in notariële wetenschappen, laatstelijk substituut van de procureur-generaal bij het Luikse hof van beroep. In binnen- en buitenlandse tijdschriften verschenen verschillende artikelen van zijn hand.

De heer Cappuyns krijgt - aldus de Brusselse Post - de zware taak te zorgen voor de toepassing van de taalwetten in het Brusselse, waarbij hij wel zeker niet goedschiks zal kunnen rekenen op de volle steun en medewerking van de meeste burgemeesters en gemeenteadministraties der Brusselse agglomeratie.

Bij de aanvang van zijn zo belangrijke ambt, spreken de Brusselse Vlamingen de wens uit, dat hij met vaste hand de taalwetten zal doen toepassen en dat hij de mogelijke onwil hierbij zal weten te overwinnen. In grote mate hangt het van zijn beleid af of Brussel uiteindelijk de volwaardige hoofdstad van België zal worden.

Ondertussen is bekend geworden, dat de heer Cappuyns begonnen is met zelf de taalwet te overtreden. In Brussel is het verplicht, volgens de wet, dat kinderen in het middelbaar onderwijs de andere landstaal als tweede taal leren. De pas benoemde vice-goeverneur stuurde zijn kinderen naar de Europese school, Franse afdeling, waar als tweede taal het Duits en het Nederlands zelfs helemaal niet onderwezen wordt. Dat aan het toch al grote wantrouwen van de Vlamingen t.a.v. een loyale toepassing van de nieuwe taalwetgeving nieuw voedsel is gegeven, is zonder meer duidelijk. Hoe is een handelwijze als die van de heer Cappuyns in vredesnaam mogelijk, vraagt men zich af.

Lode Baekelmans

26 januari 1964 is de Antwerpenaar L. Baekelmans 85 jaar geworden. Zijn werk werd niet alleen in Zuid-, maar ook in Noord-Nederland gelezen. Nu nog?

In 1963 verscheen in de Vlaamse Pocketserie een herdruk van zijn roman Tille (1e druk in 1910).

Aug. Vermeijlen rekende in zijn ‘Van Gezelle tot Timmermans’ (1923) Baekelmans onder de ‘Vertellers’. Lees zijn Tille en u zult zien dat Vermeijlen gelijk had.

Albert van Hoogenbemt overleden

De letterkundige Albert van Hoogenbemt is in januari op 63-jarige leeftijd overleden.

Van Hoogenbemt, die ook in Nederland vele lezers trok, ontving in 1938 de driejaarlijkse staatsprijs van het proza voor zijn roman ‘De stille man’.

Hij was jarenlang bestuurslid van het verbond van Vlaamse letterkundigen, hoofdinspecteur van de openbare bibliotheken en redactie-secretaris van het Nieuw Vlaams Tijdschrift.

Bij de begrafenis te Mechelen op 21 januari waren o.a. aanwezig minister Van Elslande, Julien Kuypers en Achilles Mussche, die de overleden hulde brachten voor zijn ambtelijke plichtsgetrouwheid, zijn werkzaamheden als secretaris van het Nieuwe Vlaamse Tijdschrift en zijn betekenis als letterkundige.

Herdenking van het 25-jarig bestaan van de koninklijke Vlaamse academie voor wetenschappen, letteren en schone kunsten van Belgie

Belgie heeft geen gebrek aan academies. Er zijn er voor de twee taalgroepen minstens zes. ‘Van het goede te veel’, verklaarde Camille Huysmans, de 93-jarige Minister van Staat en actief lid van de Belgische Kamer, in een spitse toespraak tijdens het ‘zilveren jubileumfeest’ van de jongste dezer Belgische academies, de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België.

De eerste ‘Académie Royale’ werd in de Zuidelijke Nederlanden onder het Oostenrijkse bewind van Maria-Theresia ingesteld. De oprichting van een ‘Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde’ in 1886 was het concrete winstpunt na een langdurig streven van de Vlaamse Beweging uit die jaren. In 1920 werd dan nog eens extra als tegenhanger voor deze Vlaamse Academie een ‘Académie Royale langue et litérature Française’ gesticht. Het bleef echter tot de grieventrommel van de Vlaamse Beweging behoren dat er, naast de langzamerhand officieel tweetalig geworden ‘Académie Royale des sciences’ geen Vlaamse tegenhanger bestond.

Dat pas in 1938 de regering hiertoe bereid was ligt in de weerspannigheid van de ‘Académie Royale’ om met een algehele reorganisatie van de Belgische academies in te stemmen. Er werden derhalve weer twee nieuwe Vlaamse academies opgericht: de genoemde jubilerende Academie, en wat later ook de Koninklijke Vlaamse Academie voor Geneeskunde van België.

Het ‘kwajongens’ pleidooi van Huysmans voor wat meer orde in het wetenschappelijk huishouden belette niet dat de jubileum-herdenking op 11 januari 11. in het paleis der Academiën te Brussel de betekenis van deze jubileum-viering

[p. 36]

nog heeft onderstreept. Prof. Van Houtte herinnerde aan het belang van de academie als katalysator van de Vlaamse wederopbouw op geestelijk en wetenschappelijk gebied en als waarborg voor een herwaardering van het geestelijke erfgoed van de Zuidnederlandse cultuur. Dr. L. Lebeer, vast secretaris, wees op de betekenis van een academie in een klein taalgebied om o.m. wetenschapskringen bestendig met het buitenland in contact te brengen. De academie telt nu 139 werkende en 20 corresponderende leden.

Huysmans pleitte nadien voor een modernisering van de academie-activiteiten. ‘Politiek en cultureel leven wij te veel in de wereld van gisteren. Wat mij betreft, ik leef reeds nu in de wereld van morgen’, zo besloot de 93-jarige nestor van de ‘internationale’ de ‘socialistische’, de ‘Europese’, en niet in het minst de ‘Vlaamse Beweging’, zijn toespraak.

Het stellen van het reorganisatie-probleem, op de herdenkingszitting terloops door Huysmans aangesneden (en later door hem nog in een editoriaal van ‘de Volksgazet’ verdedigd), komt op een geschikt ogenblik.

Nu de gedachte van een hechter cultureel samengaan van het hele Nederlandse taalen cultuurgebied ook institutionele vormen gaat aannemen - o.m. door de voorgestelde oprichting van een ‘Belgisch-Nederlandse Raad voor de Nederlandse Cultuur’ - gaan in België stemmen op om maar weer eens een Academie, nu een Belgisch-Nederlandse, op te richten in plaats van de voorgestelde (Hoge) Raad. De lezer van Neerlandia kent het standpunt van het A.N.V., onlangs krachtdadig bevestigd door het 36e Nederlandse Congres.

‘Geen nieuw wetenschappelijk academisch lichaam, maar een werkelijke beleidsinstelling met de bevoegdheid de culturele politiek van beide landen te stimuleren en te integreren’. Dit belet niet dat de suggestie voor één geïntegreerde wetenschappelijke academie voor het Nederlandse taalgebied op een bepaald ogenblik geen vruchtbare gedachte kan zijn. Maar dan niet in ruil voor of vóór de oprichting van de Belgisch-Nederlandse Culturele Raad.

Mr. J. Fleerackers