Neerlandia. Jaargang 67

(1963)– [tijdschrift] Neerlandia– rechtenstatus

Kroniek

Noord-Zuid

13e Algemene conferentie der Nederlandse letteren

Van 14 tot en met 16 nov. jl. vond te Antwerpen de 13e Algemene Conferentie der Nederlandse letteren plaats in het Rubenshuis, onder voorzitterschap van Julien Kuypers en Prof. Dr. G. Stuiveling (deze laatste verving na de eerste dag Prof. Dr. W. Asselbergs). De volgende resoluties werden aangenomen en ter kennis van de regeringen gebracht:

Algemene resoluties

1.	De conferentie wenst voortaan als een permanent lichaam op te treden met een bestuurscollege en een vast bureau, ten behoeve van de uitvoering van de resoluties en ter verdere behartiging van de werkzaamheden der conferentie.
2.	De conferentie heeft bij haar vorige bijeenkomst in december 1962 te 's-Gravenhage de totstandkoming bepleit van een Raad voor Taal en Cultuur ter bescherming en bevordering van de Nederlandse taal en letteren. Wanneer dit doel op even efficiënte wijze zal kunnen worden bereikt door de oprichting van een algemener raad voor de Nederlandse cultuur, verklaart de conferentie zich bereid mede te werken aan de voorbereiding van deze raad in welk kader de conferentie haar werk in uitgebreider vorm zal dienen voort te zetten.
3.	In overeenstemming met het doel van de conferentie, de grootst mogelijke verspreiding van de Nederlandse letteren te bevorderen, acht de conferentie het van essentieel belang, dat de prijsvastheid van het boek gewaarborgd zij.
4.	De conferentie stelt tot haar teleurstelling vast dat, ondanks de herhaalde malen geuite bezwaren tegen de cultuurbelemmerende heffing van de belasting op het boek in België, deze belasting nog steeds geheven wordt. Zij spreekt de verwachting uit, dat ter gelegenheid van de op handen zijnde herziening van de fiscale wetgeving in België, het boek zal worden vrijgesteld van de omzetbelasting, zoals in Nederland het geval is. Zij hoopt tevens dat bij de voorgenomen fiscale gelijkschakeling van de omzetbelasting in het kader van de E.E.G. elke belasting op het boek in welke vorm dan ook achterwege zal blijven.
5.	De conferentie acht het nuttig dat met medewerking van de omroepen in Nederland en België een klank- en beeldarchief van de Nederlandse letteren aangelegd wordt.

Samenvatting resoluties van de secties

De secties maakten ook in afzonderlijke resoluties hun wensen aan de regeringen kenbaar. De sectie letteren vestigde de aandacht op een aantal niet of slechts ten dele uitgevoerde resoluties van vorige conferenties en drukte verder o.m. de wens uit, dat universitaire proefschriften ook in België gedrukt en beschikbaar gesteld zouden worden. De sectie toneel achtte een jaarlijkse uitwisseling tussen officiële gezelschappen wenselijk, onder financiële garanties van de regeringen, en formuleerde verder een aantal gedetailleerde desiderata t.a.v. de verbreiding van oorspronkelijk Nederlandstalige stukken, de voorwaarden om geleidelijk te komen tot één Nederlandse toneelspeelkunst (meer en geregelde uitwisseling van regisseurs, spelers enz., gelijkstelling van opleidingen, normalisering van de Nederlandse uitspraak, samenwerking bij het ontwerpen van nieuwe schouwburgen, het recenseren van premières in het andere deel van het taalgebied); de sectie uitte tenslotte de wens, dat aan de universiteiten afdelingen voor dramatische wetenschap worden opgericht en theaterdeskundigen voor het gehele onderwijs worden aangesteld. De sectie bibliotheekwezen wenst dat een commissie ingesteld wordt voor de coördinatie van het werk voor de bibliografie van Nederlandstalige geschriften, zulks in afwachting van het wettelijk dépot, en dringt er voorts op aan, voor de onder de sectie ressorterende commissies de nodige middelen ter beschikking te stellen. De sectie uitgeverij en boekhandel verlangde o.m. de instelling in beide landen van een driejaarlijkse staatsprijs voor het Nederlandstalige kinderboek. De sectie Radio en TV maakte enkele concrete plannen bekend voor samenwerking in 1964.

De volledige tekst van de resoluties is te verkrijgen bij het Ministerie van O.K. en W. in Den Haag of bij het Ministerie van Nationale Opvoeding en Cultuur te Brussel. Plaatsgebrek verhindert ons de resoluties van de secties integraal af te drukken.

6e Conferentie volksopvoeding voor het Nederlandse taalgebied

In het conferentie-oord Woudschoten bij Utrecht werd op 21, 22 en 23 november voor de zesde maal een driedaagse conferentie gehouden tussen ‘top-managers’ uit de volksontwikkeling in Noord en Zuid.

In het oct. nummer van Neerlandia wijdde de heer Van Poelje een overzichtelijke bijdrage over het ontstaan en de werkwijze van deze conferentie. In tegenstelling met de jaarlijkse conferentie der Nederlandse Letteren, die op initiatief van de beide regeringen wordt georganiseerd, groeide de Belgisch-Nederlandse Conferenties Volksontwikkeling uit een particulier initiatief van een aantal representatieve figuren uit de Volksopvoeding.

Sinds vorig jaar is op advies van de officiële subcommissie van het Belg. Ned. Cult. Akkoord de benaming van deze conferentie gewijzigd in ‘Conferenties Volksopvoeding voor het Nederlandse taalgebied’.

De 6e conferentie verenigde wederom een 70-tal genodigden rond het thema ‘Volksopvoeding en massacommunicatiemedia’. Een groot aantal gedelegeerden uit de radio- en televisiewereld woonde de conferentie bij. Inleiders en discussiegroepen hebben de vraag onderzocht welke educatieve functie radio, televisie, film en pers hebben en op welke wijze deze moderne media in het volksontwikkelingswerk kunnen worden aangewend. In de vier secties was de concrete vraag toegespitst op de mogelijkheden van deze technische communicatie-instrumenten in het streven naar culturele integratie tussen Noord en Zuid.

Het pleit voor de wijze waarop tegenwoordig de Noord-Zuid samenwerking wordt bekeken, dat in de voorgestelde resoluties niet de klassieke ‘hoera-tonen’ weerklinken. Het was revelant voor de besprekingen, dat de ‘discussie-fronten’ niet liepen over de staatkundige grenzen, maar wel over de ‘volksopvoeders’ uit de radio-, televisie- en perswereld enerzijds en de ‘volksopvoeders’ uit de sociaal-culturele instellingen anderzijds (ofschoon zich niemand met de functie ‘volksopvoeder’ wilde vereenzelvigen; er werd ook geen betere beroepsnaam voorgesteld).

Hoe concreter de ‘culturele integratie’ wordt behandeld, hoe duidelijker blijkt welke technische barrières nog dienen te worden overwonnen. Dit is een probleem-in-de-tijd, immers alle preadviezen bekenden in fine ‘dat de noodzaak van de culturele integratie van Noord en Zuid bestendig aanwezig is in de geest van de programmatoren’ (H. Hermans van de B.R.T.) of ‘integratie is een proces’ (W.H.H. Frese, volkshogeschool Rockanje) of ‘N.T.S. en B.R.T. zijn zich

van deze integratie bewust; de enige hinderpalen zijn van practische aard’ (Nic. Bal, Vlaamse Televisie); dit principiëel gemeenschappelijk uitgangspunt is belangrijk, terwijl het bestendig contact in soortgelijke conferenties de practische weg effent voor een steeds nauwer in elkaar verstrengelen van het inhoudelijk en het practisch beleid van de deskundigen ter zake.

J. Fleerackers.

Subsidieregeling volksontwikkelingswerk

Sedert geruime tijd werd door de subcommissie Volksontwikkeling van de Gemengde Commissie ter uitvoering van het Belgisch-Nederlands Cultureel Akkoord een gemeenschappelijke subsidieregeling voorbereid voor het volksontwikkelingswerk in Noord en Zuid. De ministers Van Elslande en Bot hebben na hun jongste overleg bekend gemaakt, dat deze regeling op 1 januari 1964 in werking zal treden.

Vlaams taalgeleerde aanvaardt hoogleraarsambt aan Leidse universiteit

Professor Frans van Coetsem, Vlaams taalgeleerde, benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de faculteit der Letteren aan de universiteit te Leiden, heeft vrijdag 22 november jl. zijn ambt aldaar aanvaard met een in het Groot Auditorium uitgesproken inaugurale rede.

Professor Van Coetsem, geboren in 1919 te Geraardsbergen (O.Vl.), werd in 1947 door het Belgische Min. van Openbaar Onderwijs al aangewezen als medewerker aan het Woordenboek der Nederlandse Taal te Leiden. In 1952 benoemden de Ned. autoriteiten hem tot redacteur aan dat Woordenboek. Hij promoveerde te Leuven in 1952 op een proefschrift over het dialect van Geraardsbergen en omgeving.

In 1957 werd hij tot docent en in 1961 tot gewoon hoogleraar aan de Leuvense universiteit benoemd.

Te Leiden zal prof. Van Goetsem onderwijs geven in de talen der oudgermaanse volken en hun letterkunde.

In Zuid-Nederland constateert men algemeen voldoening over het feit, dat weer een Zuidnederlander een leerstoel bezet aan de universiteit van Leiden, die in de 17de eeuw de beroemdste van Europa mocht worden genoemd.

Vijf eeuwen Staten-Generaal (1464-1964)

Zowel Nederlandse als Belgische historici noemen de eerste vergadering van de Staten Generaal der vroegere Nederlanden, die welke van 9 januari tot 12 februari 1464 te Brugge plaats vond, nadat Filips de Goede de Staten van zijn landen daartoe had bijeengeroepen.

Het ligt in de bedoeling van het Nederlands parlement de 500ste verjaardag van deze eerste vergadering in eigen kring te vieren.

De voorzitter van de Eerste Kamer, mr. Jonkman, heeft daartoe het initiatief genomen.

België zal niet achterblijven. Zo heeft het Belgische Instituut voor Politieke Wetenschappen reeds zijn voornemen te kennen gegeven met de steun van het Parlement, een tentoonstelling te organiseren die de opeenvolgende fazen van het Belgische politieke en parlementaire leven zal te zien geven.

De viering zal vermoedelijk te Brussel plaatsvinden, de plaats waar Karel de Stoute in april 1465 in het Koudenbergpaleis officieel als opvolger van zijn vader Filips de Goede werd erkend.

(Benelux, sept.-okt. nr. 1963)

Samenwerking tussen de federaties van zangverenigingen in noord en zuid

Op hetzelfde ogenblik dat te Antwerpen het 36e Ned. congres werd gehouden, werd door de Nederlandse Vereniging voor de Volkszang in samenwerking met het Algemeen Nederlands Zangverbond in Vlaanderen een gemeenschappelijk liederbundeltje uitgegeven. Bij de publicatie van de 10 liederen uit het repertorium ‘van Groningen tot Duinkerke’, behoort tevens een grammofoonplaat verzorgd door Philips, nr P600706R.

De bundel liederen bevat naast een voorwoord van de voorzitter, een inleidend woord van mr. J.H. Reinink, directeurgeneraal bij het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen; de opzet is immers mogelijk geworden door de steun van het Belgisch-Nederlands Cultureel Accoord.

Het nieuwe in de presentatie is de uitvoering van de liederen door bekende ‘top-artiesten’ der lichte muze en de eigentijdse ‘arrangement’ door kunstige arrangeurs uit de amusementssector.

Ook de keuze van de liederen is ongewoon en vernieuwend. Naast het aloude Zuid-Vlaamse lied ‘Wel Annemarieke’ komen nieuwlichters aan de beurt. z.a. ‘Daar komen de schutters’ en ‘De blauwbilgorgel’. De bundel bevat de teksten en melodieën, samen met toelichtingen.

De liederbundel kost f 1, - of BF 14, -; samen met de plaat (25 cm/33 t.) f 13, - of BF 185, -. Bestellingen en inlichtingen op de secretariaten Ned. Ver. Volkszang, Gevers Deynootweg 49a, Scheveningen of Alg. Ned. Zangverbond, Otto Veniusstraat 15, Antwerpen.

Belg.-Nederl. jongsocialistendagen te Antwerpen

Op 1, 2 en 3 november jl. werden te Antwerpen voor het eerst contactdagen gehouden van verantwoordelijken uit de socialistische jongerenbewegingen in België en Nederland. Het initiatief ging uit van de Vlaamse Jong-Socialisten. Deelnemende groepen waren: de Federatie van Jongerengroepen van de P.v.d.A., de Soc. jeugd van Nederland, de Soc. Studentenverg. ‘Politeia’, de Vlaamse Jong-Socialisten en de Federatie van Soc. Studenten van België. De ‘Jeunes Gardes Socialistes’ hadden echter hun medewerking ontzegd.

Joz. Wijninckx, notionaal secretaris van de Jong-Socialisten, pleitte voor meer contact en informatie tussen de gelijkgerichte soc. jongerengroepen in Noord en Zuid. De werkelijke culturele samenwerking dient in de toekomst vooral te worden gebaseerd op de samenwerking tussen de arbeidersbewegingen. Hij meende dat soc. groepen te weinig gebruik maken van de mogelijkheden die o.m. door het Belgisch-Nederlands Cultureel Accoord geboden worden. Het cultureel verkeer tussen Noord en Zuid mag geen monopolie worden van steeds dezelfde groepen en personen.

Drs Cohen, verbonden aan het kabinet van Minister Mansholt (EEG) te Brussel, besprak de vraag wat de Europese integratie voor het Socialisme betekende en welke de bijdrage van de socialisten in België en Nederland in deze kan zijn.

Ofschoon de idee van de Europese integratie vooral in kringen van christendemocraten ontstond, hebben de socialistische partijen in Europa zich achter deze idee vanaf het eerste uur geschaard. Het verlangen om de wereld op internationalistische basis te veranderen heeft daarbij de doorslag gegeven. De ervaring heeft uitgewezen dat deze keuze de goede was. Op voorstel van de Vlaamse Jong-Socialisten zal een bestendige werkgroep worden gevormd, die in de toekomst de culturele samenwerking tussen socialistische jongeren uit België en Nederland kan stimuleren en organiseren. Einde 1964 zal in Nederland een Soc. Belgisch-Nederlands cultureel congres worden gehouden, voorafgegaan door ontmoetingsdagen voor soc. studenten uit de beide landen met Pasen te Utrecht. Het geheel zal worden gesteund door een stichting, die de toenadering tussen Belgische en Nederlandse socialistische jongeren zal bevorderen door uitwisseling van sprekers, toneelgroepen, kunstenaars, tentoon-

stellingen en door gemeenschappelijke studiedagen en reizen.

De deelnemers aan deze eerste contactdagen hebben ook deelgenomen aan de filmavond in het kader van het 36e Nederlands Congres.

Het zou toe te juichen zijn, als van liberale en katholieke zijde ook soortgelijke bijeenkomsten gehouden zouden worden.