Neerlandia. Jaargang 67

Zuid-Afrika

Nederlands en Afrikaans

Onder de titel ‘Ontmoetingen in Zuid-Afrika’ schrijft de heer André Demedts - voor niemand in het A.N.V. een onbekende - vanuit Stellenbosch aan De Standaard over de verhouding tussen het Afrikaans en het Nederlands.

Het volgende is aan zijn artikel in het nummer van 5/6 oktober ontleend.

Aan Prof. Dr. Dirk Opperman, de bekende dichter en criticus, die aan de universiteit van Stellenbosch Nederlands en Afrikaans doceert, stelde de heer Demedts de vraag of hij niet vond dat het voor lezers uit Nederland en Vlaanderen moeilijker werd om Afrikaans te verstaan. Met andere woorden: verwijderen onze talen zich niet verder van elkander? ‘Ik geloof het niet’, was het antwoord. Een halve eeuw geleden, stelde Opperman vast, was de Afrikaanse literaire taal afgekeken van het Nederlands en tot op zekere hoogte anders dan het levende gesproken Afrikaans.

Met Louis Leipoldt is dat veranderd. Leipoldt zocht aansluiting bij de volkstaal en de schrijvers na hem hebben dat voorbeeld gevolgd. Nu wordt het Afrikaans geschreven zoals het gesproken wordt. Een lezer in Europa kan dat een vervreemding lijken. Toch is het niet anders dan de toepassing van een normale wet, noodzakelijk voor de echtheid en waarde van de literatuur.

Opperman merkte o.a. op, dat Afrikaanse schrijvers - hij spreekt de naam Van Wijk Louw uit - door een wijde belangstelling geleid voor alles wat op de wereld gedacht en gedaan wordt, voortdurend hun taal moeten uitbreiden om al dat nieuwe uit te drukken. Daarbij is de aanbrengst van Nederlandse woorden en zegswijzen vrij uitgebreid, waardoor de talen weer nader tot elkander komen. Onze mening hieromtrent is dat ook wij meer aan het Afrikaans kunnen ontlenen dan wij tot nog toe deden. Zijn woonstel voor flat en trekker voor traktor geen mooie, heldere en doodgewone woorden? Men kan de zaken bij hun beloop laten en achteraf betreuren dat ze een verkeerde richting uitgegaan zijn; men kan ze ook waar wenselijk en mogelijk leiden. In verband met onze taal en alles wat ermee samengaat, is dat zeker van belang.

Zuid-Afrikaanse dichtkunst inspireert Belgische schilder

De poëzie van de Zuidafrikaanse dichteres Elisabeth Eybers heeft volgens de South African Digest de 35-jarige Belgische schilder Gérard Brassière, die in Utrecht woont, geïnspireerd tot een twaalftal abstracte schilderstukken. In het bijzonder haar laatste bundel ‘Balans’, verschenen bij Human & Rousseau, Kaapstad, 1962, heeft hem die aandrift geschonken.

De gedichten van Elisabeth Eybers, waarvan de uitgever G.A. van Oorschot in 1957 in Amsterdam - waar mevrouw Eybers sinds enige jaren woont - een verzamelbundel het licht deed zien, hebben ook in Nederland velen getroffen.