Neerlandia. Jaargang 67

Nederland

Prof. Dr. G.G. Kloeke †

In het begin van november is prof. Kloeke door een verkeersongeluk op 76-jarige leeftijd om het leven gekomen. Na zijn leraarschap (Winschoten, Alkmaar, Leiden) was hij van 1934-1956 hoogleraar in de Nederlandse taalkunde te Leiden als opvolger van prof. H.H. Kern.

Hij behoorde tot de grote taalgeleerden van deze eeuw en heeft grote verdiensten op het gebied van het Noordnederlands, het Vlaams en het Afrikaans.

Hij promoveerde in 1914 te Leipzig op een dissertatie over het vocalisme van het dialect van Finkenwärder bij Hamburg. Zijn grootste bekendheid in Noord-Nederland kreeg hij na 1927 bij het verschijnen van ‘De Hollandsche expansie in de zestiende eeuw en haar weerspiegeling in de hedendaagsche Nederlandsche dialecten’. Veel heeft hij samengewerkt met prof. dr. L. Grootaers uit Leuven, met wie hij enige werken heeft uitgegeven o.a. een ‘Taalatlas van Noord- en Zuid-Nederland’ (1939). Sinds 1937 was hij lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor taalen letterkunde.

Na een reis door Zuid-Afrika in 1939 kreeg hij belangstelling voor de problemen van het Zuidafrikaans en in 1950 verscheen van zijn hand ‘Herkomst en groei van het Afrikaans’. Op het Van Riebeeckcongres te Culemborg (juni 1952) heeft hij gesproken over ‘De invloed van de Nederlandse dialecten op het Afrikaans’.

Hij is lid van ons Verbond geweest, onder zijn toezicht werd een geluidsfilmpje vervaardigd over het dialect van Spakenburg en Bunschoten, dat helaas onvindbaar is. Het is van hem bekend, dat hij als leraar op de fiets verschillende streken afreed om met mensen buiten de steden te praten, hun taal te beluisteren en op te tekenen.

Enige jaren geleden heb ik nog eens een gesprek met hem gehad over de term Algemeen beschaafd Nederlands, die hij wilde vervangen door ‘verzorgd’ Nederlands.

Iedere ontwikkelde Nederlander kende zijn naam en bracht die in verband met dialectkunde. Zijn werk is afgelopen, maar wordt in zijn lijn voortgezet, o.a. door prof. dr. K.H. Heeroma (Groningen) en prof. dr. B. van den Berg (Utrecht).

F.K.