[Nummer 11]
1813 1963
Nederland is geen land van historische herdenkingen. De viering van de bevrijding van 1813 leeft niet bij de bevolking. Hoe kan het anders, waar zelfs de herdenking van de bevrijding in 1945 ieder jaar minder te betekenen krijgt. Men kan dit betreuren als een tekort aan historisch en nationaal besef, men kan het toejuichen en er een bewijs in zien van gezonde levenskracht van een volk, dat niet omkijkt. Wij willen in het midden laten, welke van de twee opvattingen wij zijn toegedaan. Wij constateren alleen een feit.
De herdenking van 1813 heeft dan ook veel kunstmatigs. Er zijn wat moeilijkheden, er is een grandiose mislukking van een massaspektakel geweest, al hebben de herdenkingsstrubbelingen niet die omvang aangenomen als een eeuw geleden het geval was. Als een plezierige herdenking van 1813 kunnen wij trouwens de lezing, of herlezing, van het kostelijke artikel aanbevelen, ‘1813 in 1863 herdacht’, dat Prof. Geyl enkele jaren geleden in ‘De Gids’ publiceerde.
Hoe moeten we 1813 vieren? Prof. Presser heeft in een beschouwing, die onlangs in ‘Vrij Nederland’ verscheen, gepleit voor een heropvoering van de meest spectaculaire daad in 1813, het in brand steken van douanehuisjes in Amsterdam. Een fiks nachtelijk brandje zou z.i. nog de meeste belangstelling trekken en als een getrouwe nabootsing van een historische gebeurtenis zeker even zinvol zijn als de voorgenomen ‘heruitgave’ van de landing van de latere koning Willem I in Scheveningen. Laat het aantrekkelijke voorstel van Prof. Presser ons evenwel niet weerhouden ernstig te blijven.
De redactie van ‘Neerlandia’ heeft er goed aan menen te doen in het in de maand november - in november 1813 vonden de bekende gebeurtenissen plaats - verschijnend nummer van ons blad drie historische bijdragen op te nemen over 1813, en wel een beschouwing van de heer J. Steur over 1813 in Nederland, een analyse door ons medelid van de redactie, de heer A.J. Vermeersch, van de toestand in Vlaanderen 150 jaar geleden en tenslotte een artikel van Dr. W.A. Veenhoven over de gebeurtenissen in de overzeese koloniën.
De redactie leek dit de meest zinvolle wijze om aandacht voor 1813 te vragen. Al zal de herdenking zonder veel opwinding gevierd worden, 1813 heeft grote betekenis gehad voor Nederland, omdat het aanschijn gaf aan een zelfstandige, gemoderniseerde Nederlandse staat en het vormt de proloog voor de totstandkoming van het Verenigd Koninkrijk in 1815, dat, hoe kort ook van duur, de grondslag heeft gelegd voor de latere herleving van Vlaanderen.
Auteursrechtelijk beschermd