Neerlandia. Jaargang 67

Vraaggesprek met Mr. Paul Daels
Voorzitter V.V.B.

Sociaal aspect

VRAAG: Waarop legt de V.V.B. de nadruk? Op de sociale of op de taalproblemen van de Vlaamse beweging?

ANTWOORD: Deze vraag verbaast mij geenszins, omdat bij velen, o.m. in Nederland, nog steeds de mening bestaat, dat de Vlaamse Beweging uitsluitend een taalstrijd omvat. Dit is thans niet meer zo. De V.V.B., en met haar vele anderen, legt RELATIEF méér de nadruk op het sociale aspect.

Wat bedoelt U dan met ‘relatief’?

Wel, men moet het in die zin begrijpen, dat het sociale aspect van de Vlaamse Beweging uit de vergeethoek werd gehaald. Absoluut gesproken zijn echter én het sociaal én het taalkundig aspect verbonden. De taal is immers een sociaal verschijnsel bij uitstek. De sociale achteruitstelling van de Vlaamse mens is in zijn geheel het gevolg van een gebrek aan eerbied voor de Vlaamse arbeider op de ganse lijn. Deze achteruitstelling werd en wordt echter vooral, en op de meest spectaculaire wijze, aangevoeld op het taalvlak.

De V.V.B. eist eerbied voor de Nederlandse taal in Vlaanderen, niet alleen terwille van de taal zelf, maar omdat wij eerbied eisen voor de Vlaamse mens, die deze taal spreekt. Ik wens hierbij te onderlijnen dat wij de zuivere ‘taalromantiek’, zoals die vroeger bestond, hebben afgelegd.

Vroeger bleef de Vlaamse Beweging beperkt tot een groep intellectuelen. Hoe probeert de V.V.B. thans ook de arbeider en de middenstander te bereiken?

Uw vraag is niet helemaal juist in die zin, dat de Vlaamse Beweging ook reeds vroeger de kleine man heeft aangesproken. Zo was bijvoorbeeld de Frontbeweging tijdens en na de oorlog 1914-18 ondenkbaar zonder de deelname van de arbeider. Ook het Daensisme te Aalst, zeker en vast de eerste Christelijke sociale beweging, is opgegaan in het Vlaams nationalisme. De arbeider had in beide gevallen wel degelijk belangstelling voor de Vlaamse Beweging, maar de liefde was toen helaas veel te weinig wederkerig.

Meent U dat hierin thans een kentering is ontstaan?

Ongetwijfeld, en ik meen dat de V.V.B. hier een zeer belangrijke rol heeft gespeeld, o.m. door voorop te stellen dat Vlaamse Beweging, sociale ontvoogding en economische rechtvaardigheid wezenlijk verbonden zijn. Ons laatste Congres is ter zake zeer belangrijk geweest. Daar hebben wij namelijk benadrukt dat de Vlaamse Beweging geen verafgoding is van het Vlaamse VOLK, maar een bijdrage betekent tot een gezonde ‘community building’, het valoriseren van de Vlaamse gemeenschap als levenskader van de Vlaamse MENS.

Hoe ziet U deze valorisatie?

Deze valorisatie vraagt een culturele homogeniteit naar binnen (vandaar ons verzet tegen de talentelling, tegen het in leven houden van taalminderheden in het Vlaamse land), integriteit naar buiten. Daarom hebben wij de taalgrensafbakening gevraagd en ons verzet tegen zgn. ‘faciliteiten’ in de Brusselse randgemeenten maar ook een eigen gepaste politieke organisatie en een verantwoorde economische en sociale ordening.

Terwille van bovenvermelde valorisatie ijveren wij aldus voor een eigen politiek statuut, eigen publiekrechtelijke instellingen voor de Vlaamse gemeenschap binnen de Belgische staat.

Met welke middelen probeert de V.V.B. deze sociale verruiming van de Vlaamse Beweging te laten doordringen tot het grote publiek?

Wij menen dat een loutere academische actie, zoals moties, studiecomité's, galadiners en tuinfeesten hiervoor niet volstaan. Daarom grijpen wij liever naar spectaculaire actiemiddelen, die het grote publiek aanspreken, nl. marsen, autocaravanen, voettochten, de verspreiding van folders en pamfletten in honderdduizenden exemplaren, enz.

Men noemt de V.V.B. een drukkingsgroep. Wat moet men hieronder verstaan?

Het woord drukkingsgroep moet men niet letterlijk opvatten: en zeker niet in de Amerikaanse betekenis van het woord. De V.V.B. heeft als taak door voorlichting en propaganda een bewuste publieke wil, een brede opiniestroming te wekken en deze ten overstaan van de openbare macht door gepaste en goedgerichte acties tot gelding te brengen.

Wij zijn overtuigd dat wij aldus in een normale democratie een onmiskenbare rol mogen en moeten vervullen, nl. de vorming van een algemene Vlaamse politieke wil, buiten en boven de politieke partijen, tot richting en stuwing van de arbeid van deze laatsten.

Uw voorlichting is dus niet gericht tégen de politieke partijen?

Inderdaad niet. Onze beïnvloeding richt zich tot het ganse overheidsapparaat, dat

[p. 161]

de politieke arbeid moet uitvoeren. Een gezonde democratie moet voortdurend in dialoog zijn met een bewust politiek denkende openbare opinie. Een democratie, waarin de volksvertegenwoordiging en administratie tegelijk de uitvoerende-, conceptie- en controletaak moeten verrichten en alleen zij dit doen, mist elke welkelijke substantie en gaat naar de ondergang.

Dit probleem is vooral pregnant in Vlaanderen, waar bij het volk politiek besef ontbreekt.

Praktische werking

Welke zijn de verwezenlijkingen van de V.V.B. in het nabije verleden?

In het algemeen zou ik kunnen antwoorden, dat de V.V.B. op enkele jaren tijd de aandacht van de Vlaamse openbare opinie heeft gevestigd op het economisch aspect van de Vlaamse Beweging, wat natuurlijk rechtstreeks verband houdt met het bovenvermeld sociaal aspect. De V.V.B. heeft een sterke stroming verwekt naar de sociaal-economische expansie in Vlaanderen. In dit kader kan men onze campagne rond Sidmar te Zelzate en het actualiseren van de vernederlandsing van het bedrijfsleven situeren. Daarnaast heeft de V.V.B., in de schoot van het Actiecomité voor Brussel en Taalgrens, veel bijgedragen tot het verwerpen van de talentelling, de taalgrensafbakening (wat wij echter slechts een gedeeltelijke realisatie mogen noemen) en de Marsen op Brussel. Meer recent zijn de autotocht door Vlaanderen voor de zetelaanpassing (er zijn nog steeds 500.000 Vlamingen niet vertegenwoordigd in het parlement)¹⁾, en de autocaravaan langsheen de kust, om de bedreiging van het Nederlandstalig karakter van de Vlaamse kuststeden in het licht te plaatsen. Tenslotte was uiterst belangrijk de baanbrekende rol van de V.V.B., die Vlamingen van elke partijpolitieke strekking en elke religieuze overtuiging verenigt, in het doorbreken van de verzuiling en het scheppen van een ruime eendracht in Vlaanderen.

De taalgrensafbakening en de nieuwe taalwetten zijn thans een feit geworden. Moet op dit punt dan niets meer gedaan worden?

Helaas wèl! Het volstaat immers in België niet, dat iets WET wordt, opdat dit ‘iets’ ook WERKELIJKHEID zou worden. De eerlijke toepassing van de taalwetten zal vanwege de Vlaamse gemeenschap een zeer actieve waakzaamheid vergen. Daarenboven zullen, zoals door de partijpolitici zelf werd erkend, deze wetten grondig gewijzigd moeten worden.

Wat zijn dan de verdere programmapunten van de V.V.B. voor de nabije toekomst?

Op de eerste plaats moeten wij thans ijveren voor de onverwijlde zetelaanpassing en een diepgaande grondwetsherziening. Beide punten zijn onafscheidbaar verbonden. Het drama van de zetelaanpassing heeft nu reeds bewezen dat in de unitaire Belgische staat een eerlijke democratische wetgevende arbeid niet meer mogelijk is. De Walen vragen waarborgen tegen de zgn. minorisering, waarvan zij menen het slachtoffer te zullen worden in het Parlement na de zetelaanpassing. Wij moeten echter beletten dat de zetelaanpassing, een democratisch recht van de Vlamingen, door die zogenaamde minderheidswaarborgen zou worden uitgehold. De enige oplossing bestaat erin dat men de zetelaanpassing gepaard laat gaan met een grondige hervorming van de staatsstructuur bij gelegenheid van de grondwetsherziening. Het probleem is zeer actueel. De twee regeringspartijen, C.V.P. en B.S.P., houden terzake congressen in november en december. Het Actiecomité voor Brussel en Taalgrens heeft dan ook een politiek programma goedgekeurd, onder de stuwing van de V.V.B., waarin een reeks eisen worden geformuleerd. Het volstaat echter niet te formuleren, er moet ook stroming gewekt worden, en dit is de bedoeling van de betogingen en andere openbare acties, die gepland werden.

1) Noot van de Red. ter verduidelijking voor de Noordnederlandse lezer: Ieder arrondissement heeft een aantal zetels, gebaseerd op het inwonertal; partijen dienen per arr. een lijst in; een stemoverschot op een lijst in één arr. vloeit af naar een verbonden lijst, doorgaans van dezelfde partij, in een ander arr. van dezelfde provincie, maar provinciale stemoverschotten gaan verloren, doordat lijstverbindingen tussen provincies niet mogelijk zijn. Bij afzonderlijke wet dient steeds na een volkstelling het aantal zetels in een arr. aangepast te worden aan de stand van het inwonertal Dit is sedert 1947 niet meer geschied, hoewel in 1960 een volkstelling werd gehouden (bij de verkiezingen van 1961 waren de gegevens van de volkstelling nog niet verwerkt). Door de grotere bevolkingstoename in Vlaanderen zijn de Vlaamse provincies - en Brussel - met ruim 10 zetels onvoldoende in de Kamer vertegenwoordigd (de Kamer van Volksvertegenwoordigers telt thans pl.m. 220 zetels). De Walen eisen compensatie voor de zetelaanpassing in de vorm van bepaalde waarborgen tegen zgn. verdere minorisering.
T a.v. de Vlaamse lezer: In het Nederlandse kiesstelsel zijn lijstverbindingen over het hele land mogelijk. Kiesdistricten zijn alleen electoraal-technische eenheden.

Federalisme

Bestaat er een zekere samenwerking tussen de V.V.B. en het Mouvement Populair Wallon?

De V.V.B. is overtuigd van de noodzaak van een gesprek met de Walen. Er bestaan contacten, o.m. met persoonlijkheden uit de Waalse Beweging, maar werkelijke resultaten bleven uit op grond van het feit dat vele Walen lichtzinnig en demagogisch te werk gaan, waarbij imperialisme en anti-Vlaamse hetze systematisch worden aangewend.

Houdt de V.V.B. vast aan een totaal federalisme?

Ik zou antwoorden, ja en neen.

Een totaal federalisme, zoals u dat noemt, is een tegenstelling in zichzelf. Federalisme is een leer van bundeling, van harmoniëring en vergelijk.

PRINCIPIEEL zou ik antwoorden: ja! De V.V.B. streeft bewust naar eigen wetgevende bevoegdheid van de Vlaamse gemeenschap op bepaalde gebieden.

PRAKTISCH zou ik antwoorden: neen! Totaal federalisme - d.w.z. vrijwel volstrekte autonomie - lijkt mij niet mogelijk. In de lijn van ons federaal streven moeten wij bijvoorbeeld de wezenlijke verbondenheid van de Vlaamse en Waalse economie aanvaarden en derhalve ook een centraal Belgisch gezag. Wij zien een realisatie, langs wegen van geleidelijkheid, door middel van diepgaande federaliserende maatregelen.

U houdt dus vast aan de termen federaal, federaliserend en dergelijke?

Inderdaad, omdat wij goed willen laten begrijpen, dat de structurele hervormin-