Neerlandia. Jaargang 67

[p. 88]

Publikaties

Boekbespreking

Leo Picard: De vrijzinnigheid in Vlaanderen en de Vlaamse Beweging, Antwerpen, Diogenes P.V.B.A. Neirinck, 1962. 8^o, 43 blz. Prijs B.frs. 45. - (Diogenes Cahier no. 3; Publicatie van het Humanistisch Verbond van België).

Een interessant historisch overzicht van de positie van de vrijzinnigen in de Vlaamse Beweging, waarin Picard in feite samenvat wat hij reeds eerder in zijn bekende werk over de geschiedenis van de Vlaamse en Groot-Nederlandse Beweging, op allerlei plaatsen, behandeld heeft. Picard hecht - en dat lijkt mij juist - bij de bepaling van de positie van de vrijzinnigen in de Vlaamse Beweging meer belang aan een analyse van de Belgische ontwikkeling in haar geheel dan aan de studie van de Vlaamse Beweging als afzonderlijk fenomeen.

Op zijn historische analyse laat hij conclusies voor de eigen tijd volgen. Hoewel Picard een open oog heeft voor wat er verandert in katholieke kring, is hij toch bang, dat het katholieke machtsapparaat de vrijzinnigheid in Vlaanderen in een hoek zal drukken bij een doorvoering van culturele autonomie: ‘Het grote gevaar van de minderheidspositie, welke men wil institutionaliseren, is dat ze de vrijzinnigheid opsluit met een niet-vrijzinnige meerderheid. Zelfs voor die katholieken, die voor een ware geestelijke vrijheid opkomen, kan dit gevaarlijk worden. Voor ons nog meer.’

Ik heb bij een vorige gelegenheid al eens opgemerkt, dat Picard geen oog heeft voor de mogelijkheden, die een Nederlandse integratie biedt aan de vrijzinnigen om aan de krampachtigheid van een geïnstitutionaliseerde minderheidspositie - Picard wijst terecht op het gevaar daarvan - te ontkomen.

W.

Jacques Leclercq: Les catholiques et la question Wallonne. Jupille, Comité d'étude pour une nouvelle action wallonne, Rue de Bois-de Breux 122, 1962, 8^o. 16 blz.

In Wallonië ligt het probleem juist omgekeerd als in Vlaanderen, een katholieke minderheid tegenover een vrijzinnige meerderheid. Kanunnik Jacques Leclercq heeft reeds eerder van zich doen spreken door zijn onafhankelijk en onbevangen oordeel. Een dergelijk onbevangen oordeel treft men ook aan in dit geschriftje. Hij concludeert, dat er een Waalse kwestie is en dat het een belangrijk vraagstuk is. De Waalse katholieken zullen hun positie tegenover de Waalse problemen moeten bepalen en daarbij op moeten houden met te leunen op de katholieke meerderheid in Vlaanderen. Ze zullen, aldus de schr., politieke kwesties als politieke kwesties moeten behandelen. ‘Prétendre résoudre les questions politiques avec des préoccupations religieuses, c'est du clericalisme au plus mauvais sens du mot.’ De Waalse katholieken moeten zich inspannen voor de toekomst van Wallonië. Daardoor zullen ze in het toekomstige Wallonië zelfstandig de rol kunnen spelen die hun toekomt. Een belangwekkend geschrift als tegenhanger van dat van Picard.

W.

L. Roppe: Een omstreden huwelijk. Voorwoord door Prof. Dr. L.J. Rogier. Kasterlee. 1963, Uitgeverij ‘De Vroente’ Prijs: geb. 16,90 gld. en ingenaaid 14,90 gld. Geïllustreerd.

De schrijver van dit, hierboven aangekondigde, in Noord en Zuid door de pers algemeen met grote waardering besproken, boek blijkt bij het zoeken naar de bronnen voor zijn werk een ‘Zondagskind’ te zijn geweest. De gehele briefwisseling tussen koning Willem I en gravin d'Oultremont en alle kabinetsdossiers vielen de heer Roppe boven zijn verwachting vrijwel onbeschadigd en volledig in handen.

Het materiaal was er en de vaardige, deskundige man, die met grote liefde en toewijding dat omvangrijk materiaal bestudeerde en bewerkte, was er ook. Het resultaat: een door een Belg geschreven historie over twee personen, die ruim een eeuw geleden zijn belasterd, wier gevoelens van diepe genegenheid werden besmeurd, maar die een voorname rust bewaarden te midden van het luide misbaar.

Eindelijk is het juiste klare licht gaan schijnen over dit koninklijke drama maar ook over de leden van het toenmalige verdeeld koninklijk gezin, nauw hierbij betrokken.

Het past onze eerbied hier uit te spreken voor het prachtige werk door de heer Roppe verricht, die ons voortreffelijke portretten gaf - portretten die voor ons gaan leven - van twee hoogstaande personen, die intertijd diep moeten hebben geleden onder het laag allooi van persartikelen en schaamteloze pamfletten van eerloze schotschrijvers.

Het is dikwijls een genoegen kennis te nemen van de omvangrijke briefwisseling tussen koning Willem en de intelligente, vrome, geestige en boeiende gravin Henriette d'Oultremont.

dKA

Boeken, die wij ontvingen:

Fotoboek ‘Tussen Noord en Lek’. Dorp aan de rivier, door Drs. H.A. Visser. 121 pag. Prijs geb. f 6,90. Uitg. J.N. Voorhoeve, Den Haag.

Prachtige foto's van een zeer bijzonder Hollands landschap; water, molens, boerderijen, jonge industrie in een gebied, dat in ongekend tempo een enorme bloei en groei tegemoetgaat.

Een boek, dat in het buitenland zijn eigen taal spreekt over Nederlandse bedrijvigheid, een boek ook, dat als geschenk aan geëmigreerde familieleden het altijd doet.