[Nummer 2]
Voorwaarden voor vruchtbare werking
⋆
Aan het redactionele commentaar in het januarinummer willen wij nog de volgende beschouwingen vastknopen over het streven naar een algemeen-Nederlandse integratie.
We vestigden reeds herhaaldelijk de aandacht op het diepere verband tussen Vlaamse emancipatie en algemeen-Nederlandse integratie. We wezen er echter ook meermalen op, dat men in de praktijk van alle dag, althans in de huidige omstandigheden, beide niet door elkaar moet halen. Terwijl de oplossing van de Vlaamse kwestie voor een groot deel afhangt van de agitatie van de Vlaamsgezinden, zal een algemeen-Nederlandse integratie er alleen maar nadeel van ondervinden als ze in de sfeer van de politieke hartstochten getrokken wordt.
Er is een Vlaamse Beweging, die in de laatste jaren een grote agitatorische werking kan ontketenen, een soortgelijke grootnederlandse beweging kunnen we met de beste wil van de wereld niet ontdekken, ook niet in de toekomst, voorzover we die tenminste vermogen te doorschouwen. Of men het betreurt of niet, de basisvoorwaarden voor een grootnederlandse agitatie, waar enige invloed van betekenis van uitgaat, zijn in Noordnederland gewoonweg niet aanwezig. In Vlaanderen kán zo'n agitatie door de Vlaamse Beweging ontketend worden, al is de gemiddelde flamingant nog bepaald geen vurig groot-nederlander.
Het zullen weliswaar de Vlaamsgezinden zijn, die in België een algemeen-Nederlandse integratie ingang moeten doen vinden, maar komt de algemeen-Nederlandse gedachte in de sfeer van de agitatie, dan kan dit, gelijk in het verleden, leiden tot onvruchtbaar politiek gekrakeel, vooral van Vlaamsgezinden onderling, en mogelijk tevens tot een compromittering van die algemeen-Nederlandse gedachte bij degenen, die per slot van rekening de algemeen-Nederlandse integratie zullen moeten realiseren.
Mocht een bepaald soort van Dietse doctrines weer een zekere invloed op de geesten krijgen, dan zou dat voor ons streven een grote hinderpaal betekenen. De algemeen-Nederlandse integratie is niet gediend met Dietse beweginkjes aan de periferie van het politieke leven, de voorstanders van die integratie moeten met een open oog voor de thans geboden mogelijkheden werken in en niet buiten de bestaande politieke, maatschappelijke en culturele organisaties. Zo ziet het A.N.V. zijn belangrijkste taak in het coördineren en stimuleren van de algemeen-Nederlandse samenwerking op een zo breed mogelijk vlak. Gelukkig wordt deze visie gedeeld door de overgrote meerderheid, ook van de radicale Vlaamsgezinden. In het verleden is dit wel eens anders geweest.
Ook al is dit een reden tot optimisme, we moeten het gevaar, dat bepaalde Dietse, tegelijk vermoedelijk naar neo-fascisme neigende groepjes zich gaan roeren, niet helemaal uit het oog verliezen. Een klein aantal dwazen vermag veel te bederven.
In dit opzicht kan de geschiedenis voor ons alleen maar een waarschuwing inhouden.
Auteursrechtelijk beschermd