Neerlandia. Jaargang 64

Nederlandse Cultuur in Australië

Dr. C. Wouters uit Sydney sprak in Nederland

Een goed vriend van het Verbond, dr. C. Wouters uit Sydney, die, als oprichter en beschermheer van de ‘Nederlandse Volksdansers’, grote verdiensten heeft verworven voor het brengen van de Nederlandse volksdans in Australië en daarvoor tijd noch geld heeft gespaard, is naar Nederland gekomen met de bedoeling voor zijn volksdansers de nog ontbrekende streekdrachten te verkrijgen. Daartoe heeft hij vele lezingen gehouden, ook voor de afdelingen van het Verbond. Het honorarium zal dr. Wouters besteden voor aankoop van bedoelde klederdrachten, die zeer kostbaar zijn.

Dr. Wouters, die na de oorlog naar Australië vertrok, is als vertaler en tolk verbonden aan de C.S.I.R.O., de Commonwealth Scientific & Industrial Research. Ondanks zijn zeer drukke werkkring, als hoofd van deze vertaaldienst, heeft dr. Wouters steeds tijd kunnen vinden voor het voeren van culturele propaganda voor Nederland in Australië.

Dr. Wouters is een zeer geacht lid van de Good Neighbour Council van N.S.W. en is voorzitter van de Nederlandse vereniging in Sydney, waarmee het Verbond reeds gedurende een reeks van jaren de prettigste betrekkingen onderhoudt.

Ook mogen wij er nog op wijzen, dat dr. Wouters op de Burgeschapsconventies te Canberra steeds krachtig opkwam voor de belangen van de emigranten. Het is zeker niet in de laatste plaats aan zijn bemoeiingen te danken, dat na jaren van strijd thans de rechten van de genaturaliseerde emigranten en van de Australiërs van geboorte zijn gelijkgesteld.

Dr. Wouters heeft voor de afdelingen in Amsterdam, Dordrecht, 's-Gravenhage, Rotterdam en Utrecht gesproken over ‘Het Nederlandse cultuurleven in Australië en de betekenis van het Nederlands in het Australische leven’.

Blijf trouw aan de geestelijke rijkdom van Nederland

Het streven van dr. Wouters is er altijd op gericht geweest de geestelijke rijkdom van Nederland, dat bogen kan op acht eeuwen literatuur, ook in het nieuwe vaderland te behouden. Vandaar dat hij Verbondslid werd, begrijpend, dat het Algemeen Nederlands Verbond hem, waar mogelijk, bij dat streven zou steunen.

Onze landslieden zijn lauw en kunnen een voorbeeld nemen aan Polen en Italianen, die hun nationale gevoelens niet verbergen. Andere volksgroepen hebben in de grote steden hun eigen godshuizen, ja, er is zelfs een

Dr. C. Wouters

grote Russische kathedraal. De Nederlanders hebben op dat gebied...... niets.

De tournee van Rob Geraedts, die probeerde figuren uit de Camera Obscura voor zijn publiek tot leven te brengen, werd een fiasco, maar een bekend moppentapper uit Amsterdam kon op volle zalen en een daverend applaus rekenen.

De Nederlandse volksdans

Boven alle verwachting sloeg de volksdans, het spel van klank en kleur, bij de Nederlandse immigranten in. Toen dit dr. Wouters duidelijk was geworden heeft hij er zich geheel voor ingezet de belangstelling voor dit deel van de Nederlandse folklore levendig te houden.

Voor het houden van optochten is het noodzakelijk, dat alle deelnemers in een streekdracht voor de dag komen: Friesland, Zeeland, Terschelling, Bunschoten en Spakenburg, Brabant, Drenthe enz.

Dr. Wouters heeft, aangekomen in Nederland, alle bronnen aangeboord, die hem in staat moesten stellen terug te keren naar Australië, in het bezit van de door hem nodig geachte streekdrachten. De resultaten waren nihil.

Dank zij de steun van het Algemeen Nederlands Verbond heeft hij in Australië toch een groep volksdansers kunnen vormen, die zich gerust mag laten zien, hoewel deze nog niet met alle streekdrachten voor de dag kan komen. De belangstelling van de zijde der Australiërs was bijzonder groot.

[p. 135]

En zo is hij er in geslaagd met zijn Volksdansgroep op zeer vele plaatsen op te treden en fleur bij te zetten aan bepaalde feesten, zoals het Rododendronfeest, het St. Nikolaasfeest, Oogstfeesten, en het bekende Lentefeest. Ook aan verschillende optochten heeft deze groep deelgenomen. Neerlandia heeft er meer dan eens van verhaald en er foto's van geplaatst.

Dat de groep van dr. Wouters groeiende belangstelling geniet kon hij aantonen door er op te wijzen, dat in 1956: 250.000 toeschouwers naar deze volksdansen kwamen kijken, in 1957, toen zij een groep van oude zeevaarders en ontdekkingsreizigers voorstelden: 400.000 mensen op de been waren en de laatste keer niet minder dan 700.000 toeschouwers de ‘Dutches’ bewonderden.

Is dit vlagvertoon of niet, vroeg dr. Wouters met begrijpelijke trots en dan vlagvertoon, dat heel wat minder geld kost dan een reis van de Karel Doorman!

Dr. Wouters noemde een kleine Nederlandse nederzetting in Australië, op 1000 km afstand van Sydney, waar een Nederlandse toneelclub was opgericht, die zelfvertaalde toneelstukken opvoerde, thans al in het Engels geschreven stukken op het programma had en vele Australiërs tot zich wist te trekken, die genoten van het uitstekende spel.

Dat is assimilatie op zijn best!

De diploma's

Dr. Wouters vertelde, dat het aan de Nederlanders te danken is, dat de zoëven genoemde ongelijkheid in rechtsbedeling tussen genaturaliseerden en Australiërs van geboorte werd opgeheven.

Hij betreurde het, dat de Nederlandse diploma's tot nu toe nog niet erkend worden, daar er in Australië een groot tekort aan intellectuelen en gediplomeerden bestaat. De medici moeten eerst in een Australisch ziekenhuis werken, dan zich aan een examen onderwerpen, alvorens zij geregistreerd worden als arts. Met de tandartsen is men bezig. Musici van buiten moeten, willen ze optreden, £ 21 inleggeld storten. De Engelsen betalen slechts £ 5. 5 sh. Waarom dat onderscheid? Vanzelfsprekend zou naar wederkerigheid bij de gelijkstelling van diploma's dienen te worden gestreefd.

Men is in Australië bang, dat de emigranten de overhand krijgen.

Bij de radio-omroep heeft men 30% buitenlanders. Bij de sterrenwachten zijn Nederlanders-deskundigen benoemd, omdat men wel moest.^*)

Australië is, zo ging dr. Wouters voort, het laatste bastion voor de Christelijke beschaving op het Zuidelijk halfrond en daarom moet het behouden blijven voor het Westen. Dan zal Australië kunnen worden een werelddeel, dat niet Nieuw-Holland, maar Nieuw-Europa heet.

*) Dat niet alleen dr. Wouters het vraagstuk der diploma's ziet als hier uiteengezet, bleek ons uit een beschouwing van de voorzitter van de Australian Dutch League (een Nederl. vereniging in Perth), de heer Jan Bazen, opgenomen in het maandblad dier vereniging van sept. j.l. Daar schrijft hij o.a.: ‘Australië heeft mensen nodig, want ook in dit land gaat het goed en breidt de industrie zich uit. De hoop uit Engeland en overig Europa voldoende krachten te kunnen aantrekken blijkt een illusie te zijn. Wel willen jonge intellectuelen, indien zij n.l. naar waarde worden geschat, naar Australië emigreren. Emigratie, hoofdzakelijk van handarbeiders, trekt de verhoudingen in Australië scheef. Daarom zou het zo zijn toe te juichen, indien bij een cultureel verdrag erkenning van diploma's plaats vond, waardoor de mogelijkheid zou worden geopend jonge intellectuelen, wegens hun kennis, in dienst var Australië te stellen.
Het is, zo besluit de heer Bazen, voor Australië èn voor ons van groot belang, dat een gevarieerde emigratie voortgang vindt.’

Het Nederlands in Australië

Bij het beschouwen van de plaats, die het Nederlands in Australië kan innemen, dient er uiteraard van te worden uitgegaan, dat Engels de landstaal is en blijven zal. Dat de Nederlandse taal in het Algemeen Nederlands Verbond wel bovenaan op 't programma staat voelde spreker wel aan, toen hem bleek, dat de voorzitters van de afdelingen Dordrecht, 's-Gravenhage en Amsterdam allen Neerlandici zijn.

Het Verbond - dat is hem maar al te goed bekend - komt ook, waar nodig, op voor het zuivere gebruik van de taal en dat kan de Nederlandse gemeenschap in Australië ook doen.

Van groot belang is, dat men in Australië examen kan afleggen in de Nederlandse taal. Bij het eindexamen wordt men geëxamineerd in zes vakken. Wie voor dat examen slaagt, kan worden ingeschreven als student aan de universiteit (matriculation).

De belangstelling voor het Nederlands groeit en dr. Wouters meent, dat het Nederlands, de taal van een eeuwenoud cultuurvolk, recht heeft onderwezen te worden in Australië. Zou onze taal, het gebruik ervan, geweld worden aangedaan, dan past het daar tegenop te komen! Indien er b.v. van bepaalde zijde op wordt aangedrongen in het Nederlandse gezin de kinderen Engels te laten spreken, dan meent dr. Wouters, dat een dergelijke propaganda voor het Engels dient te worden afgekeurd.

Betreurenswaardig acht de spreker de houding van Nederlanders, die na een verblijf van enkele jaren in Australië, in een gesprek durven opmerken: ‘I am sorry, but how do you say that in Dutch?’

De examenopgaven, voorgelegd aan de kandidaten voor het diploma Nederlands, acht dr. Wouters veel te moeilijk. Hij gaf daar voorbeelden van, die duidelijke taal spraken.

Dat een Nederlander een technisch proefschrift in het Engels schrijft, is te begrijpen en dat de menu's in het Engels zijn gesteld, is ook vanzelfsprekend.

De spreker wees dan op de noodzakelijkheid van een cultureel verdrag tussen Australië en Nederland, waarop de Commissaris voor de emigratie, mr. ir. Haveman bij zijn laatste bezoek aan Australië had gedoeld (zie septembernummer Neerlandia, bladz. 110).

Een dergelijk verdrag moet er komen, meent dr. Wouters, want Australië heeft onze intellectuelen, landbouwkundigen, sterrekundigen en andere academici en technici hard nodig.

In Australië kunnen nog miljoenen emigranten worden opgenomen. Mogen daaronder vele Nederlanders zijn, ook intellectuelen.

Dr. Wouters keert nog dit jaar naar Sydney terug. Zijn hoop in Nederland voldoende hulp te zullen ontvangen voor het aanvullen van zijn streekdrachten is tot nu toe dus een illusie gebleven.

De mooie costumes van Zeeland en Friesland zijn kostbaar. Hij zou minstens over een bedrag van f 9000,-moeten beschikken om deze waardevolle, kleurrijke streekdrachten mee te kunnen nemen.

Maar hoe dan ook, dr. Wouters gaat door met zijn actie de Nederlandse cultuur, op welke wijze dan ook, te brengen onder de Australiërs.

Na zijn rede vertoonde dr. Wouters een keur van dia's over Australië en de Australiërs, die in alle afdelingen met grote belangstelling werden bewonderd.