Neerlandia. Jaargang 64

Naar erkenning van Nederlandse universitaire graden in Australië

In de ‘Nieuwe Haagsche’ van 11 september j.l. is een bijdrage opgenomen van haar correspondent in Australië, de heer Leo 't Hart, waarin de vraag wordt gesteld of wetenschap en cultuur emigreerbaar zijn.

Aangezien de inhoud van dit artikel, niet alleen bij onze lezers in de immigratiegebieden, maar ook bij hen, die daarbuiten vertoeven, belangstelling zal vinden, hebben wij toestemming van de redactie van het Haagse dagblad gevraagd en verkregen, dat artikel in zijn geheel of gedeeltelijk over te nemen.

Hoogste tijd voor cultureel verdrag

De Australische correspondent gaat uit van een opmerking van de regeringscommissaris voor de emigratie, mr. ir. B.W. Haverman, die bij zijn bezoek aan Australië op een persconferentie als zijn mening gaf, dat het misschien wel eens tijd werd om te gaan denken over een cultureel verdrag tussen Nederland en Australië. Het culturele zag mr. Haverman breder dan gewoonlijk het geval is, want hij betrok er ook het terrein der wetenschappen bij en wel in het bijzonder de erkenning van universitaire graden en de vakopleidingen.

Nog maar kort voordat ir. Haverman dit onderwerp aansneed, had - aldus de ‘Nw. Haagsche’ - de toneelspeler Rob Geraerds op tournee door Australië tijdens een interview met ‘The Herald’ in Melbourne gezegd, dat hij voornemens was de emigratie door intellectuelen uit Nederland te propageren, omdat ‘door inbrengen van alleen handarbeiders de cultuur van een land in gevaar wordt gebracht.’

De - overigens goed bedoelde - mededeling van Rob Geraerds bracht al dadelijk reactie teweeg, o.m. door een groot artikel in de ‘Dutch-Australian Weekly’ met de vraag ‘Does Australia want intellectuals?’. Hierin werd de vraag gesteld of Australië inderdaad waardering heeft voor de ‘migrant brain’ en ‘migrant intellectual and cultural assets.’

Deze vraag werd zonder meer ontkennend beantwoord, waarvoor een aantal bewijzen werden aangevoerd, gegrond op de praktijk.

Vele universitair geschoolde immigranten zijn genoodzaakt soms de minste baantjes te accepteren om in het leven te blijven, o.a. een vroegere professor in de Vulcanologie, die na veel ellende het geluk had een baantje als wachtman op een fabriek te krijgen; een vroegere rechter uit Praag, die spoorwegarbeider is; een bioloog die op een kippenfokkerij werkt.

Een eertijds in Wenen vermaarde chirurg vertelde mij, dat hij aan zijn - Australische - hoofdzuster in een klein ziekenhuis, waarin hij werkte, n.b. toestemming voor bepaalde operaties moest vragen. En zo kan de trieste lijst nog lang worden aangevuld.

Ongebruikt intellect

Praat met intellectuelen uit Polen, Italië, Rusland, Yugoslavië, Nederland of welk emigratieland ook en u hoort dezelfde klacht; ze moesten allen op zeer laag niveau beginnen, waarbij velen nimmer in hun beroep zijn terecht gekomen.

Minstens 90 procent van het aantal intellectuelen vangt hun loopbaan hier aan als ongeschoolde arbeider of iets dergelijks.

Sommigen komen ergens terecht waar zij behoorlijk verdienen en moeten - vaak terwille van het onderhoud van hun gezin - daar blijven.

Het is niet te becijferen hoeveel wetenschappelijke waarde voor goed in dit land verloren gaat. Om niet te spreken over de geestelijke en morele schade door degeneratie aan deze mensen toegebracht.

Hoe vaak heb ik van hen daarover diep tragische verhalen aangehoord. En dit alles, omdat het land, dat vrijwel kosteloos al deze wetenschappelijk geschoolden ontvangt, nalaat aan hen de nodige aandacht te besteden, waarbij waarschijnlijk een on-

[p. 111]

gewettigd soort chauvinisme en angst voor het vreemde intellect een belangrijke rol spelen.

Hoe 't zij, nog steeds maakt Australië geen gebruik van de mogelijkheid om in eigen tekort aan intellectuelen, universitair geschoolden, aan krachten op terrein van wetenschap en cultuur, op zulk een uitermate ‘goedkope’ wijze te voorzien.

Na heel veel aandrang, veel geschrijf en gewrijf, zijn in de loop der jaren dan enkele zeer beperkte mogelijkheden in de intellectuele beroepen geopend.

In enkele staten mogen doctoren, na allerlei ‘testen’ te hebben ondergaan, onder bepaalde voorwaarden en onder toezicht voornamelijk in ziekenhuizen, ergens op het platteland hun beroep uitoefenen.

Dat hun verantwoordelijkheid daar juist veel groter is, schijnt niet te worden beseft. Doch, zij zijn in elk geval ‘uit de buurt’. In het algemeen ontbreekt nog de erkenning van universitaire opleiding uit andere landen en is aanvullende studie nodig met alle - vooral financiële - moeilijkheden daaraan verbonden. Door het nijpend gebrek aan onderwijzend personeel, kunnen ook Nederlandse onderwijzers zonder veel moeite een plaatsje krijgen, mits uiteraard de taal voldoende wordt beheerst. Na veel strijd wordt ook het diploma THS en MTS erkend.

Sommige ziekenhuizen zijn bereid om Nederlandse gediplomeerde verpleegsters na een soort proeftijd, gelegenheid te geven een nieuw examen af te leggen.

Trieste vooruitzichten

Doch als geheel zijn de vooruitzichten voor emigranten op het terrein der wetenschap en cultuur nog uitermate triest. En dat in een jong land, hetwelk op genoemd terrein nog allerminst ‘self supporting’ is!

Zal de tijd thans rijp zijn voor een ‘cultureel verdrag’ met Australië? De vraag stellen is haar beantwoorden; de tijd ervoor is meer dan rijp. Het gaat er evenwel slechts over, in hoeverre de autoriteiten in Australië bereid zijn ‘overstag’ te gaan en of zij inzien, hoeveel talent hier thans volmaakt renteloos ligt.

Slechts na een langzaam, heel langzaam groeiend besef, dat de immigranten nog iets méér meebrengen dan hun handen, kunnen wetenschap en cultuur méé emigreren.

Naar ir. Haverman mij mededeelde, ziet ook hij deze emigratie, hoewel deze niet direct op zijn werkterrein ligt, nog als toekomstmuziek. En ik vrees, dat die klanken nog door weinigen worden gehoord.