Neerlandia. Jaargang 64

[p. 98]

Nederlandse immigranten in Australië
(Van onze medewerker Jan D. Rempt, journalist te Sydney)

Ieder streeft naar grondbezit

Nederlanders, die er in eigen land nooit aan gedacht zouden hebben grond te kopen, komen, wanneer zij eenmaal in Australië wonen, tot de ontdekking, dat grond in Australië de grootste rol speelt in de strijd om het bestaan. In de eerste jaren van hun verblijf is al hun streven gericht op het verkrijgen van grond voor het bouwen of laten bouwen van een huis. Zodra de koop gesloten is, begint de strijd om het bezit in zo kort mogelijke tijd te betalen, want vrijwel iedereen koopt grond ‘op deposito’ en de rest met wekelijkse afbetalingen. Het is de enige manier om zo vlug mogelijk verlost te worden van een gedwongen verblijf in een immigrantenkamp of hostel.

De grond is, hoewel er overvloed van aanbod is, niet goedkoop. Onze immigranten zijn al blij als ze een stuk land kunnen kopen voor minder dan achtduizend gulden, althans in Sydney en omgeving. Hoe verder men de provincie intrekt, hoe goedkoper de grond wordt, maar men kan moeilijk ergens gaan wonen waar niet voldoende werkgelegenheid is, zodat vrijwel de meeste immigranten in en nabij de grote steden gaan wonen.

De grond in de binnenstad van Sydney is al onbetaalbaar geworden (tienduizenden per perceel, of 450 gulden per vierkante voet), zodat de buitenwijken zich hoe langer hoe meer uitbreiden en Sydney al een uitgestrektheid heeft van tachtig kilometer van noord naar zuid en van veertig en meer kilometer van oost naar west. Tussen twee haakjes: die uitgestrektheid is een van de oorzaken dat de nieuwkomers uit Nederland zich onwennig voelen. Ook al maken ze spoedig vrienden en kennissen in hun nieuwe vaderland, het is vrijwel niet mogelijk elkaar anders dan op het werk of toevallig in de stad te ontmoeten. De afstanden zijn te groot en het reizen kost voor de nieuwkomers - die uiteraard niet direct over een auto beschikken - teveel om zich niet tweemaal te bedenken alvorens Jan of Piet op te zoeken, die in een andere wijk woont. Zijn eerste streven is gericht op: het kopen van een stuk grond voor z'n toekomstige huis.

Grond en een huis spelen de voornaamste rol in het leven

Dit is het houten huis van Leonard Klingen (35), die in 1956 met z'n vrouw en twee kinderen uit Den Haag naar Australië emigreerde. Hij werkt bij een Amerikaanse maatschappij voor de vervaardiging van auto-onderdelen op de afdeling productie-plannen. Het gezin telt thans drie kinderen en woont in Oyster Bay, een verre buitenwijk van Sydney, in een idyllische omgeving met bos en rivier vlakbij. Het huis is gebouwd door een Nederlandse aannemer met een lening van de Nederlandse Building Society. De grond was zo rotsachtig, dat Leonard hele stukken met dynamiet heeft moeten opblazen en weghakken om toegang te verkrijgen tot de plaats, waar het huis gebouwd moest worden.

van de nieuweling. Bij m'n bezoeken aan tientallen landgenoten is me wel gebleken, dat het vijf tot zeven en meer jaren duurt vóór het huis, dat men zich gedroomd heeft, klaar is.

De grond kost ongeveer een derde van de prijs van het huis zelf en het is dus wijs beleid om eerst land te kopen, zo mogelijk met een tijdelijke woongelegenheid in de vorm van een garage, die meestal gebouwd moet worden, maar die men ook zelf kan bouwen, of kant en klaar kopen.

De financiering.

Vele van die garages zijn gerieflijke huisjes, die ‘knus’ aandoen voor jonge gezinnen. Na drie jaar beginnen de nieuwkomers dan met de bouw van een huis (of laten een huis bouwen), na een eigen betaling, aangevuld met een lening van bijv. de Nederlandse Building Society, een financieringsinstituut voor de bouw van huizen (of aankoop ervan) ten behoeve van Nederlandse immigranten. De geschiedenis van de Nederlandse building societies begon omstreeks 1956, maar kwam pas werkelijk goed op gang, toen Nederland een lening verstrekte, gefinancierd uit de ‘Amerikaanse’ lening van het Development Loan Fund van de Verenigde Staten, verstrekt met het speciale doel huizen voor Nederlandse immigrantengezinnen in Australië te bouwen. Australisch kapitaal kwam er mede aan te pas en reeds zijn meer dan duizend huizen afgeleverd.

Het ziet er naar uit, dat binnenkort meer kapitaal ter beschikking zal komen, maar er is dan ook nog wel het een en ander nodig, want met de 1750 huizen, die uit de hogergenoemde lening, aangevuld met Australisch kapitaal, gebouwd kunnen worden (tegen ongeveer drieduizend Australische ponden per stuk als gemiddeld bedrag), zijn de problemen van huisvesting voor Nederlandse immigranten in Australie natuurlijk nog niet opgelost. De situatie is echter belangrijk beter dan voordien het geval was en de huizen, die onze Nederlandse immigranten bewonen, blinken dikwijls uit door vorm en kleur, het beste bewijs van hun succes in een nieuw vaderland, waar de strijd om het bestaan niet altijd even gemakkelijk is. Maar bij volharding kan een hogere levensstandaard bereikt worden dan voor hen in Nederland ooit mogelijk zou geweest zijn.

Het Koninginnefeest in Sydney

Het jaarlijkse Oranje-bal - officiëel genoemd: Koningin Juliana-bal - is traditiegetrouw ook dit jaar in Sydney gehouden in de grote danszaal Trocadero, waar op de avond van 29 april circa 400 bezoekers en bezoeksters aanwezig waren.

Hoewel er minder danslustigen waren dan andere jaren, heerste er een prettige feeststemming, die gekenmerkt werd door de verbondenheid, welke ongekunsteld tot uiting kwam onder Nederlanders en Australiërs tegelijk bij de opening van het bal met de polonaise.

De voorzitter van de Nederlandse Vereniging in Sydney, dr. Cornelis Wouters, introduceerde de pas enkele weken tevoren in Sydney aangekomen nieuw benoemde consul-generaal der Nederlanden, de heer A. Laboyrie, die een korte toespraak hield, waarin hij gewaagde van de belangstelling, die Koningin Juliana steeds toont voor de Nederlanders in het buitenland. Het Wilhelmus en God Save the Queen werden daarna gespeeld en gezongen. Op het middernachtelijk uur hebben de aanwezigen, onder aanvuring van de heer Laboyrie, een driewerf hoera uitgebracht op de Koningin.

Dr. Wouters las een gelukwenstelegram voor, dat het bestuur der vereniging, namens de Nederlanders op het Oranje-bal verenigd, aan de Koningin had gezonden.

Volksdansen.

Nederlandse Volksdansers brachten op harmonika-muziek van Cor Scholten enkele volksdansen ten tonele. Zij werden ingeleid door dr. Wouters, die leider is van deze ‘Dutch Folk Dance

[p. 99]

Group’. De dansen waren ingestudeerd door de in Spakenburgs costuum geklede Anke Brinkman. Vier paren dansten de Schotse Trye. Daarna danste de hele groep ‘Zwart laat je scheren’, gevolgd door een derde dans. De introductie van de deelnemende leden der groep door dr. Wouters was een indrukwekkende gebeurtenis: Hans Cornelie (Volendam), Hilda Pietens (Axel), Hans Hoekstra en Kath Goosen (Volendam), Bert Buuts (Volendam), Annie Vleeskens (Elburg), Nico Cornielje (Volendam), Hanny Cuyk (Marken), Rudolf Bouts (Alkmaarse kaasdrager), Riet Smit (Volendam), Jan Goosen (Volendam), Mary Kordelaar (Friesland), Jan Smit (Limburgse mijnwerker), Margaret Gunn (Volendam) en Pat Bouts (fancy costuum). Zo men ziet, namen er ook Australiërs deel aan deze manifestatie van Nederlandse klederdrachten.

Met trots mag gewezen worden op deze resultaten, welke in de loop van de afgelopen tien jaren zijn bereikt met de samenstelling van een groep, die hoewel nog niet volledig, toch representatief kan worden geacht voor de Nederlandse klederdrachten en folklore.

Onder de aanwezigen bevonden zich, behalve de heer en mevr. Laboyrie, ook de beide consuls A. Graafland en F. de Groot, met hun echtgenoten. Een loterij bracht niet minder dan $63 op, bestemd voor het Koningin-Wilhelminafonds, een stichting tot steun aan in behoeftige omstandigheden verkerende Nederlandse immigranten.

Feestelijkheden elders.

Ook elders in Australië zijn Nederlandse immigranten bijeengekomen om met een bal de verjaardag van Koningin Juliana te vieren, o.a in Brisbane (hoofdstad van Queensland), Wollongong (de staalstad 40 km ten zuiden van Sydney), Medina (in West-Australië nabij Perth), Adelaïde (de hoofdstad van Zuid-Australië).

Op 4 mei hebben kransleggingen plaats gehad ter ere van de gevallenen in de wereldoorlog. In Sydney geschiedde dit bij het Oorlogsmonument door de consul-generaal, de heer A. Laboyrie en de voorzitter van de Nederlandse Vereniging in Sydney, dr. Cornelis Wouters; in Melbourne door de consulgeneraal, de heer Ariens, in Brisbane door de consul, de heer Norman S. Pixley.

Op de Australische ANZAC-dag (Australia and New Zealand Army Corps), waarop Australië de dag van de landing van de geallieerde troepen in de eerste Wereldoorlog op Gallipoli herdenkt (25 april), marcheerden Nederlandse oud-strijders en oud-verzetsmannen mee in de optocht, die telkenjare gehouden wordt ter herdenking van de doden uit de beide wereldoorlogen.