Neerlandia. Jaargang 64
(1960)– [tijdschrift] Neerlandia–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 38]
| |||||||||||||||||||||||||||||||
St. EustatiusVan de drie kleine Bovenwindse eilanden, Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba, was alleen Sint Eustatius zo gelukkig. De bibliotheek werd opgericht in het begin van deze eeuw en de toenmalige Gezaghebber, G.J. van Grol, heeft tot de oprichting de eerste stoot gegeven. Hij immers vroeg hulp aan het Hoofdbestuur van het A.N.V. in Nederland om op Sint Eustatius een Hollandse boekerij te stichten. Of deze bibliotheek een langdurig bestaan gehad heeft en of zij een bloeiperiode kende, heeft schrijver dezes niet kunnen achterhalen. Waarschijnlijk bestond zij al niet meer in 1923, toen op Sint Eustatius de ‘Gertrude Judson Liberary’ werd opgericht. Het is moeilijk in te denken, dat de A.N.V.-Bibliotheek veel aftrek gevonden zal hebben op het Engelstalige eiland, met een zeer gering aantal Europese Nederlanders. Van de drie Bovenwindse eilanden, Curaçao, Aruba en Bonaire, zijn meer gegevens bekend. Op Bonaire en Aruba werden eveneens reeds in het begin van de 20e eeuw A.N.V.-Bibliotheken opgericht. | |||||||||||||||||||||||||||||||
CuraçaoOp Curaçao nam men eerst in 1914 het initiatief tot vorming van een A.N.V.-Bibliotheek. Door het uitbreken van de eerste wereldoorlog, waardoor het contact met het moederland moeilijker werd, kwam er van het plan niets terecht. Mede met hulp van het Algemeen Nederlands Verbond kreeg Curaçao in 1922 een Openbare Leeszaal en Bibliotheek, derhalve werd een aparte A.N.V.-Bibliotheek overbodig. | |||||||||||||||||||||||||||||||
ArubaOp Aruba werd in 1903, op verzoek van Gezaghebber G.R. Zeppenfeldt, met een A.N.V.-Bibliotheek begonnen. Uit Rotterdam werden 500 boeken ontvangen. Jarenlang heeft de Bibliotheek bestaan, maar tenslotte ging zij achteruit, totdat zij in 1923 werd opgenomen in de Bibliotheek van de Julianaschool, waarmee aan de eerste A.N.V.-Bibliotheek op Aruba een einde kwam. In 1943 richtte de Arubaanse afdeling van het Algemeen Nederlands Verbond weer een Bibliotheek op; er werd begonnen met 250 boeken, na enkele jaren waren het er 800. In 1949 begon het Gouvernement met een eigen Openbare Leeszaal en Boekerij, waardoor de A.N.V.-Bibliotheek aan betekenis ging verliezen. In 1951 werd de boekenschat over enige clubs verdeeld; het grootste deel kwam terecht in de Suriname-club te San Nicolas. | |||||||||||||||||||||||||||||||
BonaireDe eerste levenstekenen van het Algemeen Nederlands Verbond op Bonaire dateren van 1904; nog hetzelfde jaar richt de Gezaghebber A.E.J. van den Brandhof een verzoek om hulp tot de Boekencommissie in Rotterdam. In 1905 kwam de Bibliotheek tot stand, zij werd ondergebracht in de Openbare school. Enkele jaren later bezat de A.N.V.-Bibliotheek bijna 250 werken, waarvan een gedeelte (73 stuks) afkomstig was van de Gezaghebber; eveneens had pater A. Euwens, die toen pastoor te Rincon was, enige boeken afgestaan. De Boekerij werd veel gebruikt, er bleek zelfs behoefte aan uitbreiding, vooral van kinderboeken voor de leeftijd van 8 tot 10 jaar. Na verloop van jaren is de Bibliotheek verdwenen, zodat in 1939 besloten werd tot oprichting van een nieuwe A.N.V.-Bibliotheek. Zij werd ondergebracht in de Beatrix-school. Toen het Algemeen Nederlands Verbond in 1952 een eigen gebouw op Bonaire kreeg, vond de Bibliotheek daar een nieuw onderdak. Tot 1959 was het de enige bibliotheek op Bonaire, en zij is daarom méér dan alleen bibliotheek voor de A.N.V.-leden. Ook niet-leden kunnen van de bibliotheek gebruik maken, zij het tegen betaling. In 1958 waren er totaal 131 leden, ongeveer de helft hiervan is Bonairiaan, de andere helft bestaat uit Europese Nederlanders die op Bonaire wonen. In hetzelfde jaar werden meer dan 1700 boeken uitgeleend, terwijl drie jaren daarvoor, in 1955, nog niet de helft van dit aantal bereikt werd. Wel een bewijs dus, dat er vooruitgang is. Van het eilandgebied Bonaire wordt jaarlijks een subsidie van NA f 1200, - ontvangen (dat is 2400 Nederlandse guldens). Hiervan wordt 700 gulden besteed voor de aankoop van boeken, waarvoor een boekencommissie zorg draagt. Bovendien ontvangt de Bibliotheek boeken ten geschenke van de Sticusa (Stichting voor Culturele Samenwerking) te Amsterdam. Begin 1959 bezat de Bibliotheek bijna 1200 banden, vooral Nederlandse romans, verder een tiental tijdschriften. Tweemaal per week is de Bibliotheek geopend; bibliothecaresse is Mej. R. Coffi, een Bonairiaanse. Er is een gestencilde alfabetische catalogus aanwezig. Het is de enige nog bestaande A.N.V.-Bibliotheek op de Nederlandse Antillen; tot 1959 was zij tevens de enige bibliotheek op Bonaire. Maar in dat jaar kwam er een rijdende bibliotheek bij, onder beheer van het Cultureel Centrum Bonaire. | |||||||||||||||||||||||||||||||
Het A.N.V. aan de spitsResumerend kunnen we zeggen, dat het Algemeen Nederlands Verbond als eerste is begonnen met het oprichten van bibliotheken op de Nederlandse Antillen en hiermee is zij het Gouvernement jarenlang vóór geweest. Curaçao kreeg pas in 1922 een Openbare Leeszaal (het A.N.V.-initiatief dateert van 1914). Op de Bovenwinden begon het Gouvernement eerst in 1923 met Openbare bibliotheken, Sint Eustatius had bijna 20 jaar daarvóór al een A.N.V.-Bibliotheek. Het A.N.V. op Aruba was reeds aan zijn tweede bibliotheek toe (1903 en 1943), toen het Gouvernement met een eigen bibliotheek begon (1949), 46 jaar na het A.N.V.-begin! Op Bonaire tenslotte verscheen de eerste A.N.V.-Bibliotheek in 1905, een tweede in 1939, die nog steeds fungeert als Openbare Bibliotheek met gouvernementssubsidie. Uit al deze gegevens blijkt wel, dat het Algemeen Nederlands Verbond voor het bibliotheekwezen op de Nederlandse Antillen van buitengewoon belang is geweest. Drs. H.E. Coomans. | |||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||