Neerlandia. Jaargang 63

Marnix Gijsen
Anekdotes kruidden zijn gesprekken

Prof. dr. J.A. Goris, in den lande meer bekend en geliefd onder zijn schrijversnaam Marnix Gijsen, rolde enige weken terug van de ene huldiging in de andere, Het hield niet op. Parochiale kringen, bollenkwekers, burgemeesters en steden, Benelux-organen en uitgevers wedijverden om zijn zestigste verjaardag te vieren. Op het ogenblik dat ik dit schrijf, volgen er nog literaire banketten in Rotterdam, Den Haag en Amsterdam.

Zo te zien, blijft Gijsen tamelijk onbewogen en bescheiden onder het hele gedoe. Overal heeft hij enkele anecdotes vol humor en ironie ten beste gegeven, die gretig door de pers verder verteld worden, zonder dat er de bindende schakel is van Gijsen's aantrekkelijke persoonlijkheid en nog aantrekkelijker voordracht.

In een door blitz-, televisie- en andere lampen oververhitte ambassade werd hem een Sassenheimse tulp overhandigd, die voortaan zijn naam zal dragen. Gijsen wilde daarin geen veeg teken zien, want als hij naar Gezelle keek - en dat deed hij gaarne en dikwijls - ontdekte hij miskenning en vervolging zelfs, daarna officiële huldiging en slechts kort voor zijn dood lidmaatschap van de Akademie en een roos, die naar hem genoemd werd, Dit alles had Marnix Gijsen nu ook...

Jeugdherinneringen

Bij de huldiging door de Sint-Jacobskring in het Aloysiuscollege, waaraan de Haagse afdeling van het A.N.V. haar medewerking verleende, had menigeen in de grootse vergaderzaal een hooggestemde literaire toespraak van Marnix Gijsen verwacht. In plaats daarvan vertelde hij met hartverwarmende gemoedelijkheid van zijn vroegste schrijverservaringen, o.a. hoe hij in het gezelschap van Wies Moens aan het dichten was geslagen, iets wat hij sindsdien niet meer deed. Slechts weinigen onder zijn toehoorders zullen de bitterheid hebben aangevoeld van het verschil tussen Wies Moens nú en de zestigjarige Gijsen. Ik zou er heel wat voor over gehad hebben te weten hoe Gijsen zelf op de vergelijking had gereageerd, maar de gelegenheid tot vragen stellen, in het programma beloofd, werd, na een ietwat afgedwongen toestemming van het auditorium, omgezet in het obligate voorlezen uit eigen werk. ‘Ik doe dat goed’, zei Marnix Gijsen, die zich daardoor wat al te bescheiden wilde afzonderen van de grote schrijvers, die dat gewoonlijk niet kunnen.

MARNIX GIJSEN

Elders vertelde Gijsen uit zijn dagen als redevoeringen-schrijvende kabinetschef der Antwerpse burgemeesters. Toen Frans van Cauwelaert als zodanig werd opgevolgd door Kamiel Huysmans, bleef Goris de redevoeringen schrijven. De pers constateerde met merkbare vreugde, dat er nu duidelijk een ander man aan het woord was en dat men eindelijk verlost was van het gezeur

[p. 93]

van Van Cauwelaert. Ik heb de indruk, dat de anecdote veel van haar aantrekkelijkheid verliest, als men zich herinnert, dat Kamiel Huysmans er niet de man naar was zich klakkeloos redevoeringen in de hand te laten stoppen.

Goris zal dus wel anders geschreven hebben en de pers heeft het bijgevolg aan het rechte eind gehad.

Hoe dit ook zij, bij elkaar genomen, hadden de verschillende toespraken van Marnix Gijsen een aardig boekje kunnnen opleveren, vol wetenswaardigheden en humor en met oorspronkelijke en aanstekelijke zelfspot. Laat hij dat boekje alsnog schrijven, voordat hij teruggaat naar zijn New Yorkse club der Batavieren! Onze Vaderlandse letterkunde heeft een schromelijk tekort aan goede ‘memoires’. Gijsen nu weet veel en duidelijk is gebleken, dat hij kan rekenen op de bereidwilligheid der uitgeverij. En wat een herinneringen uit een arbeidzame en grote loopbaan heeft hij tijdens zijn laatste ‘rolderij’ door de Nederlanden niet opgediept!

Gh.