Neerlandia. Jaargang 63

[p. 35]

Bij het graf van prins Willem I

Op de 24ste april, de geboortedag van Prins Willem de Eerste, heeft onze inmiddels afgetreden voorzitter, dr. J. Schouten, namens het Algemeen Nederlands Verbond, een krans gelegd op het graf van Prins Willem I in de Nieuwe Kerk te Delft. Aanwezig waren bestuursleden - enkelen met hun dames - en leden van verschillende afdelingen van het A.N.V., benevens andere belangstellenden. Dr. Schouten hield, voor dat de krans werd gelegd, een toespraak, waarvan de samenvatting hier volgl.

Dr. J. Schouten legt namens het Algemeen Nederlands Verbond een krans bij het grafmonument van Prins Willem I.

Miskenning van het voorgeslacht

Wij hebben geleefd en wij leven nog wel in een tijd, waarin de grootsheid van het voorgeslacht miskend werd, waarin men met neerbuigendheid en spot de kinderlijkheid bejegende, die ontzag en eerbied inhield voor de helden van voorheen, die de Nederlanden hebben gemaakt tot wat zij zijn.

Prins Willem I heeft van deze verguizing in ruime mate zijn deel gehad, reeds bij zijn leven, maar zelfs ook nog in de twintigste eeuw.

Wat zijn wel de gronden van de vreemde, ja onwaardige geesteshouding, die zovelen van Nederlandse stam kenmerkt?

Daar is vooreerst een gebrek aan gevoel van eigenwaarde, dat gaarne verheft wat vreemd is, maar niet groot durft te noemen wat eigen is. Het is een tekort aan waardigheid, waartegen het A.N.V. altijd heeft gestreden en zal blijven strijden.

Nog twee gronden

Een tweede grond treffen we aan niet in een overmaat, maar juist in een tekort aan bescheidenheid. Vele lieden, die er van overtuigd zijn, dat de wereld en de mensheid van onze dagen het zo heerlijk ver gebracht hebben, zien in een medeleven met de echte of met de schijngrootheid van onze tijd minachtend neer op het voorgeslacht, dat in wetenschap en techniek uiteraard bij ons achterstaat.

Een derde grond is de vlijtige beoefening van de geschiedenis, die weer tot de bronnen teruggekeerd was en geen bijzonderheid, geen kleinigheid te gering achtte.

Dit mocht nodig zijn, het heeft te vaak het inzicht, laat mij liever zeggen het uitzicht, belemmerd en versmald.

Wie de schoonheid van een standbeeld op enige afstand heeft bewonderd, die kan vervolgens naderbij komen en desnoods met een vergrootglas het metaal of de steen onderzoeken. Hij ziet: scheurtjes en gaatjes en oneffenheden, hij ziet de onvolkomenheden, die bij al het menselijke en het mensen werk behoren. Maar het beeld, de heerlijke eenheid en het indrukwekkende ziet hij niet.

Helden van weleer

Dit alles gaat voorbij. Wij beginnen te begrijpen, dat we niet zo wijs en niet zo verheven zijn, als we ons zelf hebben gedacht. We gaan daarmee van zelf weer het ocg richten op wat voor ons is geweest, we gaan zelf inzien, tegelijkertijd, dat, wat de Nederlandse stam heeft betekend voor de wereld, eerbied en bewondering verdient. En we krijgen opnieuw oog voor de schoonheid en de grootheid van de helden van weleer; ze gaan opnieuw voor ons leven en ze sterken ons in een tijd, dat we in nieuwe strijd, in geestelijke strijd moeite hebben ons staande te houden.

Zo leeft Prins Willem nog weer voor ons, voor het dankbare nageslacht. De aanzienlijke, geëerde, rijke vorst, die in zijn strijd voor de Nederlanders zijn glans, zijn rijkdom, ja alles wat schittert in de ogen van de wereld, heeft verzaakt en geofferd.

Zo leeft Prins Willem nog weer voor ons, voor het dankbare nageslacht. De aanzienlijke, geeerde, rijke vorst, die in zijn strijd voor de Nederlanders zijn glans, zijn rijkdom, ja alles wat schittert in de ogen van de wereld, heeft verzaakt en geofferd.

Een vast verbond

De onversaagde en stoutmoedige held, die in zijn vaste vroomheid, zijn vrienden, die na Haarlem's val in wanhoop hem smeekten: tracht toch een verbond met een machtig vorst te sluiten, want wij kunnen het niet houden, het onsterflijke ant woord gaf: ‘Aleer wij ooit deze zaak en de beschermenis der Christenen en andere verdrukten in dezen lande aangevangen hebben, hebben wij met den alleroppersten Potentaat der potentaten alzulken vasten verbond gemaakt, dat wij geheel verzekerd zijn, dat wij en degenen, die daarop vastelijk betrouwen, door Zijne geweldige en machtige hand ten leste nog ontzet zullen werden.’

Deze vorst, door zijn grootheid en zijn zielenadel een waarachtig Vader des Vaderlands, eren wij op deze dag met een lauwerkrans op zijn grafstede.