Neerlandia. Jaargang 62

S.O.S. Noordpool, door Fred Hildenbrandt. Uitgegeven door Forum Boekerij (Ad. M.C. Stock) te Den Haag. Prijs geb. f 8,90.

‘S.O.S. Noordpool’ beschrijft de dramatische reis van generaal Umberto Nobile, geb. 1885, die in 1926 met het luchtschip, ‘de Norge’, van Spitsbergen uit een tocht naar Alaska over de Noordpool ondernam en daarna het denkbeeld kreeg per luchtschip de Noordpool nader te verkennen. Hij slaagt er in het luchtschip ‘Italia’ tot zijn beschikking te krijgen en dan begint op 15 april 1928 die noodlottige tocht, waarvan de meesten onzer indertijd door radio en pers getuigen waren.

Dit boek tekent ons de mens Nobile in de moeilijkste omstandigheden van zijn leven en zijn houding tegenover die moeilijkheden. Aan ons wordt het oordeel gelaten, of de veroordeling, die de Italiaanse regering over generaal Noblie na die tocht heeft uitgesproken, rechtvaardig was, of niet.

Het huisgezin van Thomas More, door Anne Manning. Uitgegeven door de N.V. Werelbibliotheek (in de Wereldboogserie).

Anne Manning (1807-1879) gaf in 1851 een boekje uit, getiteld ‘The household of sir Thomas More’, in 1873 in het Nederlands vertaald door dr. J. van Vloten. De nieuwe W.B.-uitgave is in het hedendaags Nederlands geschreven.

Thomas More (Morus) leefde van 14781535, werd in 1529 kanselier van Hendrik VIII, maar verzette zich tegen de scheiding van de koning en diens gemalin, Catharina van Arragon, tante van keizer Karel V. In 1532 reeds nam hij ontslag als kanselier. More weigerde de kroning van Anna Boleyn (1533) bij te wonen en bewaarde het stilzwijgen, toen van hem werd geëist de koning als het enige hoofd van de kerk in Engeland te erkennen.

Daarna begonnen de kuiperijen tegen hem, welke eindigden in zijn gevangenneming, ter dood veroordeling en de dood op het schavot.

De humanistische Thomas More is o.a. bekend door zijn in 1517 verschenen Utopia, de eerste moderne roman over een ideaal-socialistisch gedachte staatsvorm. Op dit merkwaardige boek wijst o.a. mr. Van Balen in zijn ‘Gelukkige werelden’, dat ook in deze kolommen werd besproken.

Anne Manning laat de dochter van Thomas More, Margaret, in dagboekvorm van ongeveer 1525 tot 1535 alle wederwaardigheden in het gezin mededelen, o.a. de logeerpartij van Erasmus, die zeer bevriend was met More en het hart stal van diens gezin. Het dagboek eindigt met de tragische terechtstelling van haar vader, waarna zij zich het hoofd van haar dierbare vader zou hebben toegeëigend. Van haar broer kreeg zij de belofte, dat, als zij kwam te sterven, vaders hoofd op haar hart mede zou worden begraven.

Een dagboek, waarin de aard van deze voortreffelijke mens (in 1934 heilig verklaard) en de grote liefde onder elkaar op bijzondere wijze tot uiting komt.

Jody en het hertejong, door Marjorie Kinnan Rawlings. Uitgegeven door de Zuid-Hollandsche Uitgevers Mij te 's-Gravenhage. Prijs geb. f 7,90, ingen. f 6,15.

Van dit boek, dat de harten van honderdduizenden heeft veroverd, willen we alleen maar zeggen tot jong en oud: lees het kostelijk verhaal over eenvoudige mensen, levend aan de rand van de wildernis, temidden van de dieren van het woud.

Tumult in toga, door Henry Cecil. Uitgegeven door Zuid-Hollandsche Uitgevers Maatschappij, Den Haag. Uit het Engels (Brothers in Law) vertaald door mr. P. Mout. Prijs geb. f 8,95.

Henry Cecil, schuilnaam voor een der meest bekende Londense rechters, geeft in zijn boek ‘Tumult in toga’ een vermakelijk, humoristisch (echte Engelse voorname humor) verhaal over de Britse balie, Britse advocaten, dat zö insloeg bij het Engels-lezende publiek, dat alras een uitnemende film en een toneelstuk naar Cecil's boek werden gemaakt.

Gelukkiger werelden, door mr. W.J. van Balen. Uitgegeven door Maandblad Succes N.V. te 's-Gravenhage. Prijs f 15, - (geb.).

De schrijver van dit merkwaardige boek, mr. W.J. van Balen, is kenner als geen ander Nederlander van de Spaans sprekende landen, is bekend door zijn werk over Portugal, over de Inca's, maar ook door zijn in 1938 verschenen boek ‘Het werkende land’ en zijn in 1948 verschenen ‘De gulden spade’. Hij heeft door zijn vele voordrachten in ons land belangstelling weten te wekken voor Zuid-Amerika, de Antillen en Suriname.

In ‘Gelukkiger werelden’ heeft de schrijver getracht een overzicht te geven van vroegere verlangens naar en vroegere pogingen tot het scheppen van een gelukkiger menselijke samenleving. Daarbij neemt hij ons mee naar het verzonken eiland Atlantis, waar Plato in theorie de Paradijsstaat vestigde (Plato leefde van 427-347 v. Chr.).

Utopia, Athos, Egypte, Mexico en het rijk der Inca's, waar nog de in de zon blakerende bouwwerken getuigen van een hoge beschaving, oude kloostergemeen-schappen en wereldrijken, tekent mr. van Balen ons met vaardige hand en kunst-zinnig penseel.

De idyllen in een denkbeeldig Zuidland en de aantrekkelijke verhalen der solokolonisten op barre eilanden (Robinson Crusoë) worden ons niet onthouden.

Twee grote figuren Desiderius Erasmus en Thomas More, de eerste beroemd geworden door zijn ‘Lof der zotheid’ en de andere door zijn wereldideaal, het eiland Utopia, twee mannen, die hun tijd eeuwen vooruit zijn, verdienen onze aandacht en bewondering.

Verder leidt de schrijver ons door de Gouden Eeuw der Zeven Provinciën, naar Engeland, het land der empire-builders, ook het land van de Ierse nationalist Jonathan Swift (1667-1745), die Engelse toestanden hekelde in ‘Gullivers reizen’, welke we een politieke satire zouden kunnen noemen.

Op deze wijze bindt Van Balen ons aan het menselijk verlangen naar een volmaakt gemenebest, dat wij allen kunnen aanvoelen, omdat het streven naar het betere de mens nu eenmaal in het bloed zit.

Wij verenigen ons met de slotgedachte in het voorwoord van de schrijver van dit zeer opmerkelijke boek, dat lezing ervan ons meer vertrouwen moge geven in de toekomst der menselijke samenleving en moge bijdragen tot de verdere ontwikkeling onzer gedachten in de richting van een menswaardiger bestaan voor allen.

[p. 56]

Meisjes Kostschool, door Estrid Ott. Vertaling uit het Deens van C.W. Utenhoven-Romswinckel. Uitgegeven door de Zuid-Hollandse Uitgevers Mij. Den Haag. Prijs geb. f 4,90.

De meisjeskostschool ligt in Denemarken. Deense, Engelse, Canadese en Groenlandse meisjes vinden in het Deense pensionaat ‘Egely’ een tijdelijk en goed onderdak.

Het Canadese meisje Amik, dat een van de laatst aangekomenen is en wel op zeer originele wijze het pension met haar hond Antoine binnenvalt, is in dit aardige prettig lezende boek wel de hoofdpersoon.

Wij zullen van deze meisjes verder niets verklappen, raden alleen alle meisjes van 15, 16 jaar aan dit boek te lezen.

Hier Politie, door Harry Söderman. Uitgegeven door de Forum Boekerij (Ad. M.C. Stok) te 's-Gravenhage. Nederlandse vertaling door J. Kalf, commissaris van politie te Den Haag. Prijs f 9,75.

Op het gebied van de politiemémoires zijn in alle landen ter wereld tientallen boeken verschenen, waaronder van zelfsprekend kaf en koren.

In dit boek is een internationale topfiguur, een Zweedse politiedeskundige van de bovenste plank aan het woord, die uit de rijke ervaring van zijn veelbewogen leven en van zijn prachtige werk, als een geboren verteller, zonder fantasie de lezer inleidt in het leven van de politieman.

Söderman, in 1956 onverwacht te Tanger overleden, was echter niet in de eerste plaats politieman, maar mens, een mens met een hart, dat warm klopte, ook voor de misdadiger, die hij niet verfoeide, wel de misdaad, waartegen hij zijn leven lang heeft gevochten.

De samenspraak in onze samenleving. Inleiding tot de publicistiek, door dr. H.J. Prakke. Uitgegeven door Koninklijke Van Gorcum & Comp. N.V. te Assen. Prijs geb. f 9,75.

Dr. Prakke, privaat-docent in de publicistiek aan de Rijksuniversiteit te Groningen, heeft in deze merkwaardige en belangwekkende studie, waarvoor prof. dr. Sj. Groenman, hoogleraar in de sociologie te Leiden en te Utrecht, een inleiding heeft geschreven, onze ogen geopend voor de verschillende mogelijkheden en middelen ter verwezenlijking van het onderlinge verkeer tussen mens en mens. Pers, film, radio en televisie, de menselijke spraak, schrift en beeld en hun bijzondere betekenis, hun bijzondere rol in dat menselijke verkeer vinden in deze zeer boeiende studie de verdiende belangstelling.

Het lijkt of niets aan het spiedend oog en de wakkere geest van dr. Prakke is ontgaan.

Wie belangstelling heeft voor een sociologische studie als deze, late de kans niet voorbijgaan daarvan kennis te nemen. Men zal er geen spijt van hebben.

Kruisverhoor, door Don M. Mankiewicz. Vertaling van C. van Eijsden. Uitgegeven door de Zuid-Hollandsche Uitgevers Maatschappij, Den Haag. Prijs f 9,90.

Een Amerikaanse roman over recht en onrecht. Een roman over een proces tegen een vijftienjarige knaap, Angel Chavez, beschuldigd van moord op een meisje Marie Wiltse, dat aan een hartverlamming overleed, toen zij wilde wegrennen, nadat Angel wat te vrijpostig-handtastelijk was geweest, een situatie, welke zij min of meer had uitgelokt.

De omstandigheden, waaronder beiden door de politie werden gevonden, brachten hem voor rechter en jury.

Het daaropvolgend proces, de taak van de verdediger, mr. David Blake, het spel van de rechtbank en aanklager, de bevooroordeelde jury wordt op prachtige wijze in dit boek geschilderd.

Het dramatische einde is de veroordeling van Angel tot de strop.

Een zeer menselijke en tevens onmenselijke historie en een schrijnende openbaring van een ontstellende gang van zaken rondom de Amerikaanse rechtspraak.

Een groene lantaarn, door J.C. Falke. Uitgegeven door N.V. Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar te Den Haag. Prijs f 8,90.

Een Nederlandse roman, vermoedelijk de eersteling van deze schrijver, die zich meer met journalistieke arbeid heeft beziggehouden. Het boek doet meer denken aan een tot in alle kleine bijzonderheden uitgewerkte levensbeschrijving, een bijna fotografische herinnering aan de jeugdjaren van iemand, die leefde tussen eenzaamheid en angst, die zich, groter wordende, probeert los te maken van het ouderlijk huis en het ouderlijk gezag, die andere mensen ontmoet, die zijn ogen openen voor veel rondom hem, dat Jochem, een Groningse knaap, onbekend was gebleven.

Het boek mist spanning en sfeer.

De mens op zoek naar zijn voorouders, door André Senet. Uitgegeven door Uitgeverij Foreholte te Voorhout en Antwerpen. Prijs geb. f 12,90.

In deze roman van de paleontologie voert Senet ons aan de hand van versteende resten van mens, dier en plant langs alle ontwikkelingsphasen van het leven op deze wereld.

Van de in het water levende dieren gaat het naar het vasteland, de kruipende dieren, vogels en zoogdieren, verder naar de mens, die in den beginne leefde tussen reusachtige monsters en zeer hoge plantensoorten. Dit boek spreekt ook van de alles vernielende maar tevens vernieuwende catastrophen, overstromingen, geweldige vulcanische uitbarstingen en aardverschuivingen, welke het beeld der aarde plaatselijk geheel en al veranderden.