Neerlandia. Jaargang 62

[p. 46]

F. Kroon overleden

Groot voorvechter van zuivere taal

Op zaterdag 5 juli is de heer Frans Kroon, voorzitter van de afdeling Utrecht, na een operatie in het Johannes de Deo Ziekenhuis, overleden.

Zij, die op 2 mei aanzaten aan de koffiemaaltijd in Central, hebben nog zijn krachtig beroep op het Verbond en op het Bestuur gehoord om pal te staan voor de zuiverheid van de Nederlandse taal, die altijd in hem een vurig paladijn heeft gevonden.

De laatste vergadering van het Verbondsbestuur heeft hij nog bijgewoond en ook daar liet hij zich, zoals zijn gewoonte was, niet onbetuigd.

De heer Kroon, een belangrijke en opmerkelijke persoonlijkheid in het verenigingsleven, werd 16 maart 1880 te Hoorn geboren. Hij kreeg er zijn opleiding in de gemeente-administratie en ving zijn ambtelijke loopbaan aan op de gemeente-secretarie te Monnikendam. Hij diende verschillende gemeenten, het laatst Leeuwarden, vanwaar hij in 1918 naar Utrecht verhuisde. Daar werd hij afdelingschef van de Provinciale Griffie. In 1924 vertrouwde men hem het waarnemend griffierschap der Provinciale Staten toe. Op 1 januari 1946 volgde zijn pensionnering.

De heer Kroon was oprichter en jarenlang voorzitter van de vereniging van provinciaal personeel en van de Landelijke Bond van provinciale verenigingen.

Gevreesd criticus

Vele jaren bewerkte hij de tekstuitgaven van verordeningen enz., bestemd voor de bekende uitgave ‘Schuurman en Jordens’. Hij schreef vele artikelen over administratieve onderwerpen. Van wettische kwesties had hij grote kennis en ervaring, zodat hij een gewaardeerd raadgever was, ook voor de overheid, die hij diende. Maar hij was tevens een gevreesd criticus, aan wiens spiedend oog niets ontging.

Buiten zijn administratief en daarmee samenhangend werk, schonk hij zijn bijzondere toewijding aan het Algemeen Nederlands Verbond, waarin hij, zowel in de afdeling Utrecht als in de Groep Nederland en later in het Verbondsbestuur een nooit versagende kracht was. Ook al stond hij alleen, hij stond pal. Vooral de versterking, het behoud, de ontwikkeling en de taalzuiverheid in de Nederlandse stam hier en buiten de rijksgrenzen vond in Kroon tot zijn laatste ademtocht een krachtig en eerlijk voorvechter. Met grote zorg was hij vervuld over de gang van zaken in Vlaanderen, het Land van Overmaas en Frans Vlaanderen, waar de Nederlandse taal ten dode gedoemd scheen.

Zoals Cato de Oude aan het eind van elke redevoering de bekende woorden sprak: ‘Ceterum censeo Carthaginem esse delendam’ (overigens meen ik, dat Carthago moet worden verwoest), zo brak Kroon op elke vergadering van het verbondsbestuur een lans voor het waken over het behoud van de Nederlandse taal in het land van Overmaas en Zuid-Vlaanderen. Het kwistig opnemen in onze taal van gallicismen, germanismen en anglicismen was hem een gruwel.

In de groep Nederland werd hem dan ook in de op 15 maart 1930 in het leven geroepen ‘commissie tot het beramen van middelen tot het weren van vreemde opschriften’ een plaats aange-wezen naast mr. W.J.L. van Es (groepssecretaris) en baron Van Fridagh.

Ook in de in 1936 permanent verklaarde propogandacommissie onder voorzitterschap van de heer K.E. Oudendijk werd de heer Kroon, met de heer J. M.M.J. Kavelaars opgenomen.

Kroon begreep, dat de herinnering aan grote figuren uit ons verleden als een lichtend voorbeeld voor het huidige geslacht in ere diende te worden gehouden.

Voorzitter Krüger-Comité

Jarenlang heeft hij onverdroten geijverd voor de oprichting van een standbeeld in Nederland voor Paul Krüger. In 1925, ter gelegenheid van diens 100ste verjaardag, werd voor dat doel het Krüger-comité opgericht met de heer Kroon als voorzitter. Door omstandigheden als de tweede wereldoorlog, de waardevermindering van onze munt en de algemene prijsstijging kwamen voor dit nationale doel helaas te weinig bijdragen binnen, zodat slechts een bescheiden gedenkteken (wel zeer bescheiden in vergelijking met het grootse standbeeld van Krügers landgenoot Steyn in Deventer) in 1953 kon worden geplaatst voor het huis aan de Maliebaan in Utrecht, waar eens president Krüger heeft gewoond. De feestelijke onthulling van dit monument op 10 oktober van dat jaar door de ambassadeur van de Zuidafrikaanse Unie, Zijne Excellentie P.I. Hoogenhout, moet wel een hoogtepunt in het leven van de heer Kroon zijn geweest. Op 3 december van dat jaar ging het Krüger-comité over in de Stichting Paul Krüger-Gedenkteken, waarvan de heer Kroon natuurlijk de voorzitter was. Tevens was hij in die stichting de ver-tegenwoordiger van het Algemeen Nederland

[p. 47]

Verbond, dat nl. met de Nederl. Zuidafrikaanse Vereniging en het Schoolbestuur van Rehoboth, dat in het Krüger huis een Christelijke Kweekschool heeft opgericht, deelhebber is in voornoemde stichting.

Elk jaar vond daar op Krügerdag een kleine plechtigheid plaats. De echtgenote van de heer Kroon, die hem een jaar geleden is voorgegaan, legde dan altijd een krans bij het gedenkteken.

We willen hier ook nog herinneren aan het artikel, dat de heer Kroon twee jaar geleden in Neerlandia schreef, ter opwekking van de leden om een bijdrage te geven voor een nieuw grafmonument op het graf van Hippoliet Meert. Zijn actie had een bijzonder treffend resultaat, zodat in korte tijd de vereiste gelden bijeen waren en uitvoering kon worden gegeven aan de plannen van het verbond.

Dat de heer Kroon in zijn vaak wat formalistische ijver weieens zijn doel voorbij schoot en anderen onverdiend en wellicht ook ongewild prikkelde, moge worden vergeven aan de man, die zijn energie zo geheel en al inzette voor een ideëel doel: de handhaving van de Nederlandse stam en cultuur in de wereld.

Begrafenis in stilte

De begrafenis in de stad zijner geboorte, Hoorn, vond op verzoek van de overledene plaats, zonder dat iemand uit de kring van zijn familie en kennissen, hem op deze laatste reis vergezelde.

Zo kon aan zijn graf door het Verbondsbestuur dus niet getuigd worden van zijn waardering voor alles wat de heer Kroon gedurende zovele jaren heeft trachten te bereiken op het terrein, dat hem zeer na aan het hart lag.

Deze waardering betuigen wij van harte aan het slot van dit artikel.