Neerlandia. Jaargang 61

[p. 12]

De kracht van het geloof voor het Zuid-Afrikaanse volk

Grepen uit een rede van ds. Lombard
In de Haagsche Rolzaal

Op de herdenkingsavond op 14 december 1956 in de Rolzaal in 's-Gravenhage gehouden door de plaatselijke ardeling van het Algemeen Nederlands Verbond, heeft ds J.C. Lombard in het Zuidafrikaans gesproken over ‘Die krag van die christelike geloof in die geskiedenis van die Suid-Atrikaanse volk.’ In het decembernummer van Neerlandia werd daarvan reeds een kort versag opgenomen. Daarna ontvingen wi g de volledige rede van ds. Lombard waaruit wij hier nog enkele gedachten willen vastleggen, omdat velen onzer lezersdaarin veel belang zullen stellen.

Protestants-calvinistisch stempel

God het dit so beskik, dat die nuwe volksplanting (na de landing van Jan van Riebeeck) ontwikkel zou word deur koloniste met protestants-calvinistiese uitkijk op sake, wat dan ook 'n bepalende invloed op die verdere verloop van die geskiedenis uitgeoefen het. Die krag van die christelike geloof het deur Gods genade sig onmiskenbaar laat geld in die worsteljare, in die hoogte- en dieptepunte van die Suidafrikaanse geskiedenis.

Gebed voor kerstening der inboorlingen

Toen Jan van Riebeeck en sy groepie by Tafelberg aan wal stap, is die gebed daar uitgespreek waarin gebid is vir die uitbreiding van en seen op die nuwe volksplanting en by name ook dat die uitbreiding van die gereformeerde godsdiens ook onder die inboorlinge mag geskied.

Wat 'n mooi en betekenisvoile begin! Hoe weinig volksplantige in die geskiedenis van die wereld het so'n aanvang geneem! Dikwels was dit pionierstormlope, dikwels het dit ontaard in 'n ‘Wild West’ met die heldedade van awentuur-lustiges.

Christelijk geloof en levenshouding

Die christelike geloof was egter by ons voorouders nog bepalend as lewenshouding en lewensstyl.

Daarom dat hulle vryheidsbegrippe, alhoewel nie wetenskaplik geformuleer nie, medebepaal is deur hulle lewensbeskouwing vanuit die geloof en dat daar steeds in die latere geskiedenis gewaak is vir gesonde balans tussen gesag en vryheid vanuit die oortuiging dat alle mense uiteindelik slegs aan God verantwoording verskuldig is.

Vryheid in knegskap

Die Voortrekkers het ordelike state gestig, republikeinse state, waar die presidente ingesweer is met die hand op die Bybel! Meer as 'n ambtelike handeling! Dit was nog ons ‘goeie volksaard’. Vryheid in knegskap aan die Koning van alle konings. Die christelike volkereg het gegeld in sy eenvoudige vorm tussen die Suidafrikaanse republiek (Transvaal) en die Oranje Vrystaat.

Nederland, God en Oranje

Krüger en Steyn was ‘sterke marine’ omdat hulle nie skaam om te regeer in gehoorsaamheid aan die wil van God nie. Die heerskappy van God oor hulle lewe was vir hulle 'n lewende werklikheid.

Suid-Afrika en Nederland staan in die problematiek van die 20ste eeuw. En Suid-Afrika antwoord op haar beurt van die Suide: ‘Ons stamland, ons het ook ons Christelike geloof van jou Geuse en van Hugenote oorgeërf. Ons is jaloers daarop, dat in jou ook, soos by ons, die driehoeksverhouding sal blij geld en voortduur...... Nederland, God en Oranje...... nie net Nederland en Oranje nie. Hierdie geloof het ons gedra en sterk gemaak in al die worstelinge van die verlede, toe Nederland van af gesing het: ‘Mijn schild ende mijn betrouwe, Zijt Gij, O God, mijn Heer’.

Suid-Afrika antwoord vanuit die Suide in haar volkslied:

Op U Almag vas vertrouend/het ons
vadere gebou,/Skenk ook ons die krag
O, Here/Om te handhaaf en te bou...
Dat die erwe van ons vaadre/vir ons
kinders erwe blij...

Saam weet ons, dis hierdie geloof wat ons sal sterk maak vir al die moeisame worstelinge wat ons wag. Dis die geheim van die staal in ons bloed; van die krag van ons verset teen die volksverterende en ontbindende kragte van die rewolusie! Dis nie 'n fase van vroomheid wat verby is nie, 'n fase wat met sentiment bejeën wil word nie, dis die kragkern van ons beide volke, dis die geheim van ons geestelike welvaart!

Wat 'n kragtige boodskap weergalm nie op Geloftedag vir Suid-Afrika nie? Wat 'n pragtige boodskap op Geloftedag nie vir Nederland nie! As in die stryd en brandinge van die 20e eeu, waar ons in fierheid van gees getuies moet wees van die eintlike geheim van ons voorgeslagte, die Godsgeloof, wat vertolk word in ons volksliedere, tog nòg 'n belydenis vanuit die hart is......

Dan is ons egte Nederlanders!
Dan is ons egte Boere!