Neerlandia. Jaargang 60

De bonte bevolking van Brazilië vormt verrassende eenheid

Een in Brazilië wonend verbondslid, dal Neerlandia zeer goed gezind is, wond ons enige artikelen, waaruit wij het volgende overzicht hebben samengesteld.

Brazilië, dat bijna de gehele oostelijke helft van het Zuidamerikaanse vasteland beslaat, is vijftien maal zo groot als Frankrijk, doch telt niet meer dan 56 millioen inwoners, hetgeen een bevolkingsdichtheid betekent van 6.5 per km².

Noordelijk Brazilië vormt het stroomgebied van de Amazone, welke met een lengte van 6,276 km de grootste rivier van de wereld mag worden genoemd. Het equatoriale deel van Brazilië wordt bedekt door oerwouden met een eigen planten- en dierenwereld. De tropische wouden op de hellingen van de oostelijke kustgebergten leveren sedert eeuwen zeer waardevolle houtsoorten, zoals cederhout, peroba, jacaranda en braziel, het vermaarde verfhout, waaraan het land zijn naam ontleent.

Het blanke ras is in Brazilië het sterkst (60% ) vertegenwoordigd. Hiertoe rekenen wij in de eerste plaats de Portugese kolonisten en hun nakomelingen, voorts Italianen, Spanjaarden, Duitsers, Polen, Tsjechen, Russen, Fransen en Nederlanders.

Steeds meer blanken

Dank zij een voortdurende immigratie neemt de blanke bevolking geregeld toe. Reeds meer dan een eeuw lang hebben de Duitsers een levendige belangstelling gekoesterd voor vestiging in het zuiden van Brazilië, waar dr. Blumenau in 1850 vanuit Itajai een Duitse kolonie stichtte, naar hem Blumenau genoemd, een plaats, welke thans 88.000 inwoners telt en welke sterk doet denken aan een Duits stadje aan de Rijn. Nagenoeg iedereen spreekt daar nog Duits.

Tussen de Indianen, die ten tijde van de ontdekking van Brazilië in 1500 over het gehele land verspreid woonden, en de blanke bevolking heeft een sterke vermenging plaats gevonden. Deze groep, ‘caboclos’ geheten, vormt ongeveer 10% van de Braziliaanse bevolking.

Tenslotte treft men nog een groep negers aan, nakomelingen van hen, die vooral in de 18de eeuw, maar nog tot midden in de 19de eeuw als slaven uit Afrika naar Amerika werden overgebracht en mulatten, die 15 pet van de totale bevolking uitmaken.

Ondanks de bonte samenstelling van de bevolking en de rijke verscheidenheid van het landschap vertoont Brazilië in politiek, economisch en cultureel opzicht een verrassende homogeniteit, die niet uitsluitend is toe te schrijven aan eenheid van taal en godsdienst. Een zodanige eenheid vinden we nl. ook in HispanoAmerica, maar die gebieden zijn dondanks het streven van een grote geest als Simon Bolivar, verbrokkeld in een aantal grote en minder grote republieken.

Nog 30.000 Indianen

In dit homogene Brazilië treft men niettemin vier cultuurgroepen aan en wei die van de ongeveer 30.000 Indianen, die op een zeer primitief beschavingspeil in de oerwouden leven, die van de kleine landbouwer, de zgn ‘Caiporas’, voorts de cultuur in de uitgestrekte ‘fazendas’, waar op grote schaal landbouw en veeteelt worden bedreven en tenslotte de cultuur der steden, zoals Rio de Janeiro, Sao Paulo, Salvador, Belo Horizonte, Porto Alegro en Recife met een krachtige Noordamerikaanse inslag en sterke industrialisering.

Naarmate het verkeer van meer betekenis wordt, zullen de verschillen tussen deze vier cultuurgroepen minder gaan spreken. Het Braziliaanse luchtverkeer dat thans reeds over niet minder dan 315 luchthavens beschikt ten behoeve van de burgerluchtvaart, zal deze vier gebieden dichter tot elkaar brengen.

90.000 industriële ondernemingen

Ondanks de industrialisatie - er zijn thans niet minder dan 90.000 industriële ondernemingen, waarvan de meeste in het zuiden zijn gevestigd - is Brazilië nog steeds een overwegend agrarisch land. Koffie is nog altijd de voornaamste pijler waarop d e Braziliaanse economie rust. Daarnaast zijn de belangrijkste produkten: katoen, cacao, mais, bonen, rijst, suiker, rubber, hout en huiden.

De bodem is rijk aan ertsen en steenkool, de laatste van minder goede kwaliteit, zodat de regering volle aandacht schenkt aan de exploitatie van waterkracht, die in grote hoeveelheid gebruikt kan worden.

Een stukje geschiedenis

Aan Brazilië in het verre verleden wijdden wij in het maart/aprilnummer van Neerlandia een artikel, waarin de be tekenis van graaf Maurits van Nassau als gouverneur van Recife werd aangeduid.

Na de uittocht van de Nederlanders leefde Brazilië in een volkomen afzondering, die pas werd opgeheven toen in 1808 de Prins Regent van Portugal, de latere koning Don José II, de hoofdstad van Lissabon verlegde naar Rio, de wijk nemende voor de naderende troepen van Napoleon.

In 1820 gaf José het bestuur over Brazilië over aan zijn zoon Pedro, die Brazilië onafhankelijk verklaarde en zich als Pedro I tot Keizer liet kronen. In 1831 keerde hij naar Portugal terug en deed afstand van de troon, ten gunste van zijn toen 5-jarige zoon Pedro de Alcantara, die op 14-jarige leeftijd meerderjarig werd verklaard om bijna een halve eeuw lang de leider te zijn van de Braziliaanse politiek, een taak, welke hij vervulde op een wijze, die ieders eerbied afdwingt.

‘De gekroonde democraat’

In 1888 schafte hij, de ‘gekroonde democraat’, de slavernij af, hetgeen hem zijn kroon kostte. De grootgrondbezitters en het leger keerden zich tegen hem. In 1889 werd de republiek uitgeroepen.

Pedro II, die naar Portugal vertrok, stierf daar twee jaar later.

Verlang niet dat alles zo geschiede als gij wenst, maar leg er U bij neer dat alles geschiedt zoals het geschiedt en gij zult rust in uw gemoed vinden.
Spinoza.