Neerlandia. Jaargang 60

[p. 66]

Zuid-Afrika verdient meer aandacht op de Nederlandse scholen

In november 1955 richtte het Algemeen, Nederlands Verbond zich tot de minister van Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen met het verzoek om de uren, welke op de scholen voor middelbaar onderwijs zouden vrij komen, nadat het onderwijs in de aardrijkskunde over Indonesië van het lesrooster zou zijn afgevoerd, te willen doen gebruiken om de Nederlandse jeugd meer voorlichting te geven over gebieden waar de Nederlandse vlag nog waait: Nieuw Guinea, de Nederlandse Antillen en Suriname, maar ook over Zuid-Afrika, dat in de toekomst steeds meer Nederlanders zal aantrekken.

De Staatssecretaris van O.K. en W. bracht in zijn brief van 31 december van dat jaar onder de aandacht van het Verbond, dat het bij Kon, besluit van 28 mei 1954 vastgestelde nieuwe algemeen leerplan voor de openbare hogere burgerscholen de gelegenheid bood ruime aandacht te schenken aan de aardrijkskunde en staatsinrichting van Suriname, de Nederlandse Antillen en Nederlands Nieuw-Guinea. Over Zuid-Afrika werd daarbij niet gesproken.

In het septembernummer van ‘Zuid-Afrika’, het maandblad van de Zuid Afrikaanse stichting Moederland te Am-sterdam voor de culturele en economische betrekkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika, troffen we een bijdrage aan, waarin onder de titel ‘Zuid-Afrika op Nederlandse scholen’, behartenswaardige opmerkingen worden gemaakt naar aanleiding van het antwoord van de minister van O.K. en W. op een door het hoofdbestuur van de Nederlandse Zuid-Afrikaanse Vereniging tot die gezagsdrager gericht rekest, waarin óók was gevraagd Zuid-Afrika meer onder de aandacht van de Nederlandse schooljeugd te doen brengen.

‘Niet goed doenlijk’

De bewindsman achtte het uittrekken van bepaalde uren voor een speciale les over Zuid-Afrika niet goed doenlijk, maar hij wees er op, dat bij de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en Nederlands, zeer wel kan worden ingegaan op wat Zuid-Afrika beleefde en tot stand heeft gebracht en op de problemen die daar bestaan.

Leerboeken en bloemlezingen, zo vervolgde de minister, schenken ook aandacht aan de Unie en de leerlingen kunnen boeken in het Afrikaans op hun literatuurlijst voor het eindexamen plaatsen. Bovendien kan meer aandacht worden besteed aan hetgeen in de vaste paragrafen over Zuid-Afrika wordt gezegd. Verder kan echter niet worden gegaan.

Het hoofdbestuur van de N.Z.A.V. heeft stellig meer verwacht. Nu heeft men zich te bezinnen op wat verder dient te gebeuren, meent het maandblad Zuid-Afrika.

De volgende mogelijkheden worden geopperd.

Geregeld toevoeren van nieuwe gegevens over Zuid-Afrika aan de schrijvers en uitgevers van de leerboeken in Nederland, met inschakeling van de onderafdeling uitgevers van schoolboeken, de organisatie van vakleraren, schrijvers en inspecteurs. Er moet op gerekend kunnen worden dat in de aardrijkskundeles Zuid-Afrika zó ter sprake komt, dat het met de werkelijkheid overeenkomt.

Bij het behandelen van Afrikaanse gedichten zou in een toelichting niet alleen gewezen moeten worden op de taalkundige moeilijkheden, maar ook op liet feit, dat niet slechts een andere taalvorm wordt gebruikt, maar dat ook de associaties niet gewoon Westeuropees zijn.

Betrek Zuid-Afrika in de lessen!

In wat de dichters zeggen spelen klimaat, geschiedenis, menselijke verhoudingen, levensgewoonten door en de Nederlandse jeugd moet dat leren zien. Dan leert men de leerlingen begrijpen, dat men niet kan volstaan met het overbrengen van eigen noties op een ander volk.

Het zou voorts aanbeveling verdienen om bij de lessen in de aardrijkskunde, ter verduidelijking van de verschillende structuren in de wereld, vooral voorbeelden te ontlenen aan Zuid-Afrika, opdat dat gebied zó geregeld onder de aandacht komt, dat het van alle kanten belicht en als goed uitgangspunt van vergelijking telkens weer genoemd wordt, zodat het een werkelijkheid gaat worden, welke nader komt tot de leerlingen.

Zo kunnen bv. de invloeden van zeestromen en landmassa's aan Zuid-Afrika worden verduidelijkt. Problemen van regenval en zonneschijn, zoals die elders gelden, gelden ook voor Zuid-Afrika. Er zijn daar struiksteppen, savanna's en woestijnen. Bevaarbare rivieren ontbreken er; dit feit speelt daar een rol. De invloed van de mens op het aanzijn van het land is duidelijk aantoonbaar. Kaapstad wordt genoemd als een voorbeeld van geografische inertie. Er zijn in de Unie historische tegenstellingen in soorten, de wereld heeft er te maken met verschillende rassen op zeer ver uiteenliggend ontwikkelingspeil, al met al genoeg materiaal om Zuid-Afrika in de lessen te betrekken. Gebeurt dat, dan zal er begrip komen voor de bijzondere toestanden, die daar bestaan en veel wat eerst bevreemdde zal dan een verklaring vinden.

Tact, vindingrijkheid, overredingskracht en deskundigheid zullen nodig zijn om wat hierboven werd aangegeven in het onderwijs en in de leerboeken te doen opnemen. Maar de mogelijkheden zijn talrijk.

Vertrouwd wordt op de goede geest, waarin een en ander zal worden aangepakt. Het gaat om het belang van Nederland en Zuid-Afrika elk afzonderlijk, maar ook van beide, in verband met elkaar.