Neerlandia. Jaargang 60

Er gaan te weinig intellectuelen naar Australië

Daardoor gebrek aan leiding in Nederlandse gemeenschappen
(Van onze medewerker Jan D. Rempt in Sydney)

Enige maanden geleden heeft de regeringscommissaris voor de emigratie, mr. ir. B.W. Haveman, tijdens een persgesprek in Nederland - na zijn reis naar Australië - opgemerkt, dat er te weinig intellectuelen naar Australië emigreren. ( Zie het juli-augustus-nummer van Neerlandia). Als gevolg van de wanverhouding tussen het aantal intellectuelen en anderen, bestaat er in de Nederlandse gemeenschap in Australië een lacune, waardoor de leiding, die van intellectuelen moet uitgaan bij het nemen van initiatieven door de Nederlandse gemeenschappen, ontbreekt. Mr. Haveman zag dit als een ernstig tekort.

Nu is het constateren van deze tekortkoming gemakkelijker dan er een oplossing voor te vinden. Men kan namelijk niet zeggen tegen de intellectuelen in Nederland: ‘Kom, ga nu maar naar Australië’. Beter gezegd, men kan hen wei aanmoedigen naar de andere kant van de wereld te verhuizen, maar of de intellectueel zal gaan, hangt van hemzelf af. Hij zal zich in de eerste plaats afvragen, welke kansen er voor hem in het nieuwe land liggen.

Zijn er kansen?

Op die vraag moet, wat Australië betreft, worden geantwoord: weinige. Zolang Australië voor bepaalde beroepen, zoals arts, dierenarts, tandarts, geen elastischer politiek voert, zal de toeloop van dergelijke intellectuelen zeer beperkt blijven. Maar ook voor andere beroepen geldt, dat zij eerst officiële erkenning moeten vinden vóór en aleer een intellectueel, zonder zich al te veel risico's op de hals te halen, naar de rand der wereld kan trekken.

Dit alles wil niet zeggen, dat er in 't geheel geen kansen liggen voor de intellectuelen. Integendeel, zij zijn er wel degelijk, maar zij zijn beperkt en voor zover zij er zijn, moet voor de meeste beroepen in het oog worden gehouden, dat zij pas na een aantal jaren volledig kunnen worden beoefend. Men moet nl. meestal eerst een leerperiode doormaken. Wanneer men niet tegen studie en een aanvankelijk belangrijk lager levenspeil dan men in Nederland gewend is, opziet, heeft de intellectueel in Australië evenveel kansen als in Nederland. In sommige opzichten heeft hij er zelfs ruimere gelegenheid om zijn talenten te ontplooien. Het land is groot en wijd en de gevarieerdheid van bodem, klimaat, industrie, landbouw enz. is verrassend.

Dit artikel is geen pleidooi voor of een waarschuwing tegen emigratie van intellectuelen uit Nederland naar Australië. Het is bedoeld om een verklaring te geven van het feit, dat mr. Haveman heeft aangegrepen om zijn bezorgdheid te uiten over de bestaande lacune.

Zolang de pioniersperiode voortduurt - Australië verkeert nog in een toestand, welke men het beste kan vergelijken met die van de Verenigde Staten nu vijftig, ja zelfs honderd jaar geleden - is de intellectueel als immigrant een uitzondering. Slechts wanneer de Australische regering haar politiek wijzigt, kan in de toestroming van zulke emigranten verandering komen.

Gezelligheidsverenigingen

Het gebrek aan intellectuelen treedt vooral naar voren waar het de Nederlandse gemeenschappen betreft. In de afgelopen zes jaren zijn er vele dergelijke gemeenschappen ontstaan op verschillende plaatsen en in verschillende streken. Voorheen vond men ze slechts in de grote, althans niet al te kleine steden; tegenwoordig zijn ze in plaatsen, welke we vroeger niet de moeite waard vonden op de landkaart te zetten.

In de meeste gemeenschappen van Nederlanders treft men ook Nederlandse verenigingen aan. In de loop der jaren zijn het er vele geworden. In mijn kaartsysteem tel ik er zo een 25-tal. De meeste zijn gezelligheidsverenigingen en toneelgroepen. Gezelligheid is namelijk de grondslag geweest, waarop en het doel waarvoor deze verenigingen werden opgericht.

Er komt evenwel sedert kort een weliswaar kleine maar toch groeiende stroming om de basis dier verenigingen te verbreden. En nu komt het gebrek aan intellectuelen, waarover mr. Haveman heeft gesproken, aan het licht.

Tot goed begrip diepe, dat de grondslag der emigranten - wil men slagen - moet zijn, dat de emigrant tracht zich zo goed en zo snel mogelijk aan te passen aan het nieuwe leven en de nieuwe levensomstandigheden, de nieuwe omgeving.

Jeugd doet niet mee

Dit is voor de ouderen niet gemakkelijk, soms zelfs onmogelijk. Daarom is het begrijpelijk, dat de Nederlanders, die in het vreemde land zich hebben gevestigd, trachten elkaár te vinden en contacten te leggen. In Australië bedoelen die contacten tevens het brengen van ontspanning en een behoud van de Nederlandse sfeer.

In de afgelopen maanden zijn - zoals boven reeds werd opgemerkt - in verenigingen, die al een jaar of drie of vijf bestaan, stemmen opgegaan tot verbreding der basis, namelijk het zoeken van contacten met de Australische gemeenschap. Dit is een verheugend teken, hoewel het slechts in een handjevol verenigingen op te merken valt. Tekenend is verder, dat in verenigingen, welke zich beperkt hebben tot het brengen van ontspanning voor Nederlanders alleen, de jongeren zich van de vereniging hebben afgewend. Ontspanning immers vinden zij in de Australische gemeenschap. Daar vonden zij hun nieuwe vrienden en kennissen, die zij niet naar de Nederlandse avondjes kunnen meenemen, omdat er alleen..... Nederlands wordt gesproken.

Omschakeling dringend nodig

Willen Nederlandse verenigingen in Australië haar bestaansrecht behouden, dan zullen zij zich moeten omschakelen tot Australisch-Nederlandse verenigingen, waarin Australiërs en Nederlanders gelijkelijk en gezamenlijk worden opgenomen. Enkele Nederlandse verenigingen hebben dit doel al in haar naam laten uitkomen: Dutch-Australian Club of Queensland; Dutch-Australian Club in Travalgon, Netherland-Australian Association of Victoria, Australian Dutch Club in South Walesend en Dutch-Australian Club in Canberra.

Waarom leiden de intellectuelen niet?

Dat de intellectuele leiding in de Nederlandse verenigingen te kort schiet, of dat er gebrek is aan intellectuelen, bereid om de leiding op zich te nemen, vindt zijn verklaring in de situatie in Australië, in de omstandigheden waaronder de intellectueel moet leven. Het is nl. zo, dat vrijwel elke intellectueel, die streeft naar de vervulling van een beroep, dat hem volledig voldoening kan schenken, in de eerste jaren hard moet werken en dan meestal nog buiten zijn eigenlijke beroep. Intellectuelen, die als handarbeider werken, zijn namelijk geen uitzondering. Merkwaardig is echter, dat het degenen, die hier vijf jaren geleden gekomen zijn, thans gelukt is een functie te verkrijgen, welke in overeenstemming is met hun ontwikkeling. Voor het opbouwen van een bestaan moet de emigrant zich geheel inzetten en zo blijft er weinig of geen gelegenheid over om zich te kwijten van een taak, welke hun als intellectueel min of meer als een morele plicht zou kunnen worden opgelegd.

Alleen in grote steden zoals Sydney, Melbourne, Perth, waar het aantal intellectuelen naar verhouding groter is dan in de provincie, ziet men hen in de besturen der Nederlandse verenigingen en daar ziet men ook de ontwikkeling gaan in de richting van de Australian Dutch A ssociation. In de provincie is een schromelijk tekort aan intellectuelen.

In de provincie dreigt het gevaar, dat de verenigingen geleidelijk verr ouderen. Op een vergadering van een dier verenigingen, die al drie jaar bestaat, was geen enkele jonger-

[p. 63]

man en geen, enkel jong meisje beneden de 25 jaar aanwezig. Zij hebben hun weg in de Australische gemeenscflappen gevonden. Op deze wijze worden onvermijdelijk de levenssappen aan de verenigingen onttrokken, en geleidelijk aan zullen zij als representant van de Nederlandse gemeenschap haar bestaansrecht, ja haar bestaansmogelijkheid verliezen.
Daarmee gaat tevens een belangrijk steunpunt in de betrekkingen tussen Australiërs en Nederlanders verloren. Meer intellectuelen naar Australië! Jawel, maar zij die gaan moeten kunnen pionieren.