De Kon. Ned. Schouwburg, Nat. Toneel van België
In 1952 heeft de afd. Rotterdam e.o. de gelegenheid aangegrepen om het eeuwfeest van de Kon. Ned. Schouwburg te Antwerpen mee te herdenken. De directeur, de heer Firmin Mortier vonden wij bereid ons over die honderd jaren te spreken, ons de rol te schetsen die dit toneel in de cultuurstrijd voor de eigen taal heeft vervuld.
Het is een avond geworden, onvergetelijk voor allen, die hem bijwoonden. Een vaak geestig, strak gehouden betoog, deed deze periode voor ons leven. Wij maakten kennis met offers van onze stamverwanten zèlf, die eens de uitdagende voorwaarde van overheidswege aanvaardden en binnen enkele dagen meer dan 10.000 (oude) Belgische franken in Brussel op tafel legden. Wij bemerkten toen eerst goed, hoeveel vaster dit toneel geworteld was in het volk van de eigen stam, voortgekomen als het was uit de rederijkerij die, van de middeleeuwen af, was blijven bestaan. Hoe gemoedelijk vroeger hun schouwburggang was, hoe na de entre-acten een bel de bezoekers uit de taveernen van hun pint weghaalden om weer in de schouwburg hun plaatsen in te nemen.
Welnu, dat toneel heeft zijn durf en zijn bekwaamheid en aanpak, na die honderd jaar, nu eerst recht ten toon gespreid: het programmaboekje voor het 103e speeljaar, dat voor ons ligt in keurige uitvoering, (welk gezelschap in Nederland stelt zich op die wijze aan het publiek voor bij de aanvang van het seizoen) is een genot om er mee kennis te maken.
Met trots wordt vermeld, dat steeds hoger eisen aan het publiek werden gesteld. Dit jaar staan als premières op het program 5 klassieke werken: Vondels Lucifer, stukken van Shakespeare, Jonson, von Kleist, Kalidasa. Van de modernen 18 en bovendien 4 nieuwe stukken van eigen bodem, van de auteurs Lode Cantens, Hugo Claus, Van Morckhoven en Waegmans. Dit betekent, dat elke week een première wordt geboden.
Wilt ge cijfers? Antwerpen 286 voorstellingen, te Gent 93, 65 reisvoorstellingen, 14 jeugdmatinees te Antwerpen, Gent en St.-Niklaas. Totaal 458 voorstellingen. Dan nog 201 van een reizend Volkstheater en een Jeugdtheater met 190, in de Studio van het Nationaal toneel 18, zodat het verslag sluit met 867 voorstellingen, en dit alles wordt niet enkel bereikt met kasstukken van onbetekenende inhoud: men wil aan prestige winnen!
Wie deze Vlamingen verleden jaar heeft zien spelen in Heksenjacht, dat een Noord-Nederlands gezelschap onder de titel de Vuurproef ook heeft gebracht in een uitnemende opvoering, is sterk onder de indruk gekomen van hun toneelspel. Het was overtuigend en met een dictie, welke ten voorbeeld kan worden gesteld aan vele van onze toneelspelers.
Leden van het A.N.V.: de Koninklijke Nederlandse Schouwburg, onze Vlaamse vrienden, komen deze winter in Nederland in een achttal plaatsen spelen. Laat U deze gelegenheid niet voorbij gaan en sterkt U aan dit Vlaams enthousiasme.
Het jaar 1954 maakte het mogelijk om, zoals Firmin Mortier het uitdrukt, een drievoudig overwinningsbulletin uit te geven; het Vlaams toneel werd door de hoogste Belgische instanties erkend als waardig vertegenwoordiger van de dramatische kunst in België. Immers de Kon. Ned. Schouwburg werd uitverkoren op internationaal plan een plaats in te nemen naast de meest
Auteursrechtelijk beschermd