|
| |
Leestafel
Typ, maandblad voor schrijfmachinegebruikers, uitgegeven door de N.V.R. Blok en Co. te Haarlem. Abonnement 6 gld. per jaar. Losse nummers 60 cts.
Dit in 1954 voor het eerst verschenen maandblad, waarvan de leiding berust bij de heer A.P. Cortenbach, wil door deskundige artikelen allen, die in ons land een schrijfmachine bedienen, zo voorlichten, dat uit de machines de volle honderd procent wordt gehaald en dat daaraan ook de langst mogelijke levensduur is beschoren.
Iet maandblad gaf o.a. artikelen over machinekennis voor de leek, Typ en Druk, het glijden van papier in de machine, het linttransport. Wat weet U van papier, toetsenbordenwee, de levensduur van de schrijfmachine, en de verjongingskuur (rebuilding) van de oude, versleten machines? Nu en dan wijdt ‘Typ’ ook aandacht aan de Nederlandse taal en het juiste gebruik daarvan.
Men ziet: ‘elck wat wils’.
| |
Latijn en Grieks, dat wij allen spreken, door Prof. Dr Gerlach Royen O.F.M.; uitgegeven door Uitgeverij H.J. Paris te Amsterdam. Prijs 3.90 gld.
Het geschrift van de betreurde Utrechtse taalkundige, dat verscheen in de serie ‘Fundamenta, Bijdrage tot de kennis van de antieke grondslagen onzer beschaving’, zal iedere taalstudent boeien, oog en oor scherpen.
Opgemerkt wordt o.a.: 1o, dat een woord wel tot Latijn herleid kan worden, zonder uit het Latijn te zijn overgenomen; 2o dat men Frans, Spaans en Italiaans onjuist kenmerkt als ‘dochtertalen’, daar het ‘voortzettingen’ zijn van een Latijn, dat in de loop van de eeuwen zó veranderde, dat het iets anders werd;
3o dat via het Frans en via het direct contact van de Germaanse volken met de vulgair Latijn sprekender en ook via de ontlening aan de taal der geleerden - een bijzonder rijke voorraaasch ur van termen, die de Romeinen zelfs niet vermoed hebben - het ‘klassieke erfgoed’ naar onze streken werd overgedragen.
De schrijver geeft nog een overzicht in vogelvlucht van de ouderdom der ontleningen en sluit zijn studie af met een register en een literatuurvermelding.
Om van dit boekje te kunnen genieten moet men wel enige kennis hebben van taalverschijnselen en van verwijzingstekens. Jammer, dat door het gevern van wel erg veel voorbeelden, de gemiddelde lezer ‘door de vele bomen het uitzicht op het bos wordt benomen’.
Ieder, die met de schrijver er van overtuigd is, dat ‘in taal alles zeer ingewikkeld is’ zal hem dankbaar blijven voor dit geschrift, waarin zijn grote kennis van en liefde voor onze moedertaal gestalte kreeg.
H.A.W.
| |
Elisabeth, door Jan Mens, uitgave van N.V. Uitgeversmaatschappij ‘Kosmos’ Amsterdam-Antwerpen, derde druk; prijs: 8,90 gld.
Jan Mens verstaat de kunst om personen en toestanden scherp te tekenen. En hij doet dat in een duidelijk en pakkend Nederlands. Telkens kan men er zich over verwonderen, dat hij de achtergronden van het leven van zijn figuren zo goed begrijpt en kan uitbeelden.
Bovengenoemde roman tekent Elisabeth Wolff, geboren Bekker, in haar moeilijkheden, die haar in haar fel bewogen leven niet gespaard zijn.
De lezer ziet haar voor zich als predikantsvrouw uit de Beemster, haar onbevredigd huwelijk, haar strijd met zichzelf en met de bekrompen orthodoxie.
Het moet de schrijvar veel voorstudie hebben gekost; maar zijn arbeid is niet vruchteloos geweest. De lezer heeft hier een fel boek met scherpe karaktertekeningen in een meedogenloze analyse van verschillende menselijke drijfveren en driften.
Een prachtig boek.
E.H.B.
| |
| |
| |
Susann, door Edith Unnerstad, vertaald door J.E. Gorter-Keyser; uitgave van de Zuidhollandsche Uitgevers Maatschappij, Den Haag; prijs: 8,90 gld.
Susann is de tweede vrouw van Henrik Barrman, kunsthandelaar, die zijn eerste vrouw en zijn kinderen op tragische wijze verloor. De verhouding van Henrik tot zijn broer Otto, die met hem de kunsthandel drijft, is niet bepaald hartelijk, mede door het verschil in karakter.
Bovendien wordt deze verhouding nog scherper door het gestook van Caro, de administratrice van de zaak, een intrigante, die ook op allerlei wijze het toch al moeilijke huwelijk van Henrik en Susann, die veel jonger is, bijna kapot maakt.
Het verhaal, dat van het begin tot het einde boeit en de lezer gespannen houdt, wordt gedaan door een oude tante, die zowel van Henrik als van Susann houdt.
De vertaling in het Nederlands is goed.
Aanbevolen.
E.H.B.
| |
Voor de avond valt, door Elizabeth Metzger Howard. Uitgegeven door de Zuid-Hollandsche Uitgevers Maatschappij. Prijs: geb. 7.90 gld.
Dit in de Cultuurserie verschenen en door J. Maschmey-Buekers vertaalde boek (Before Sun goes down) brengt ons in een dorpje in Pensylvania, waar de schrijfster verscheidene families van hoog tot laag, kleurlingen en negers met haar vaardige pen tekent.
Te midden van deze gemeenschap, waarvoor menselijke zwakheden en bekrompenheden het stramien vormen, waarop zij haar verhaal weeft, staat met hoofd en schouders boven de plaatsgenoten uit, de dokter, een goedhartige vrijgezel, die zich ten volle geeft voor zijn patiënten, maar die ook met een paar woorden en door zijn uiterst fijngevoelige wijze van doen menig jong lid van deze kleine maatschappij, dat dreigt te ontsporen, weer terecht helpt.
Een boeiend, een zeer menselijk boek.
| |
Het geslacht De Grano, door Gerda Aachen. Uitgegeven in de Cultuurserie van de Zuid-Hollandsche Uitgevers Maatschappij te 's-Gravenhage. In drie delen. Prijs per deel: 8.90 gld.
De Deense schrijfster leidt ons in deze fraai geïllustreerde roman door het oude Europa van het midden der vorige eeuw tot aan de eerste wereldoorlog. Het geslacht De Grano volgen wij van Boedapest (Morgen in Budapest) naar Wenen (Middag in Wenen) en Parijs (Nacht in Parijs).
De jonge dochter Maria wenst niet te buigen onder de tyrannie van de trotse Aline en onttrekt zich aan een haar bedreigend gedwongen huwelijk. In het tweede deel ontmoeten we weer andere leden dezer grote familie die in Wenen het leven uit de tijden van het oude keizerrijk met volle hand grijpen, onder het bekende motto: ‘grijpt als het rijpt’. De schrijfster noemt de zaken bij de naam, vooral in het derde deel, waar zij het zoeklicht o.a. laat schijnen op de bij toeristen zo bekende gelegenheden des vermaaks in Parijs.
We kunnen begrijpen, dat bezwaren tegen deze openhartige roman worden geopperd. In de kinderkamer behoort zij zeker niet thuis.
Het verhaal is hier en daar wat wijdlopig, het aantal personen werkt soms verwarrend, maar haar pleidooi voor de liefde, die geen obstakels duldt, pakt ons en geeft aan deze trilogie haar bijzondere betekenis.
| |
De Gouden Poort, door Eric Baume. Uitgegeven door de Zuid-Hollandsche Uitgevers Mij te 's-Gravenhage. Vertaling van C. van Eijsden. Prijs geb. 9,90 gld.
Een Amerikaanse roman, spelende in de tijd van de ‘gold rush’ in Californië. Een roman vol dynamiek, vol avontuur, roman van het Wilde Westen op zijn wildst.
De schrijver, die kennelijk zeer thuis is in de geschiedenis van San Francisco, een stad die uit haar krachten groeide, schildert met felle kleuren de bezetenheid van de naar goud dorstende en zoekende mensen, hun wilde hartstochten, hun leven in de beruchte wijken, gekuip en gekonkel, ook en vooral in de politiek.
Het boek eindigt met de aardbeving van April 1906, welke gehele straten van San Francisco, de stad aan the Golden Gate, de Gouden Poort, deed instorten, wijken uiteenscheurde en een alles vernielende brand veroorzaakte.
| |
En de zon ging onder, door Marguérite Steen. Uitgegeven door de Zuid-Hollandsche Uitgevers Mij te 's-Gravenhage. In 5 delen. Prijs per deel, ingen. 8,40 gld, geb. 10.90 gld.
Deze grote familieroman, uitgegeven in de bekende cultuurserie, is op voortreffelijke wijze verlucht door Anton Pieck en vertaald door C. van Eijsden.
De vijf delen sluiten aan op het eerder verschenen: ‘De zon is mijn noodlot’.
De boeken vormen een machtige aanklacht tegen de practijken uit de koloniale tijden met koloniale wantoestanden, toen alleen het maken van fortuinen in de ogen der blanken van belang was en niet de vraag, hóe men die fortuinen maakte.
Een zeer boeiende roman vol verwikkelingen en rake tekeningen van mensen en toestanden, van schijnheiligheid en benepenheid.
| |
Op zoek naar de horizon, door Paul Herrmann. Uitgegeven door de Uitgevers Maatschappij W. de Haan N.V. te Utrecht. Prijs geb. 13,50 gld.
‘De vroegste ontdekkingsreizen der mensheid’ luidt de ondertitel van dit standaardwerk, dat 32 kaarten, 62 teksttekeningen en 57 reproducties telt. De Nederlandse bewerking is van de hand van Jan Vrijman.
De deskundige schrijver overspant in dit boek de periode tussen het stenen tijdperk en de ontdekking von de stormkaan (Kaap de Goede Hoop) door Bartholemeus Diaz in 1488, een jaartal, dat weer een geheel nieuwe tijd inluidt.
Paul Herrmann is er uitnemend in geslaagd uit een chaotisch mozaïek van feiten voor ons een boeiend en leerrijk overzicht samen te stellen, door ons vakkundig te leiden langs de weg, die gaat van de vuursteenmens naar het goddeloze Tarsis, naar Caesar en Salomo, naar Troje en Carthago en het oude Mexico; maar ook staat hij stil bij de Runensteen van Kensington en Arabisch geld op Groenland aangetroffen. De kruistochten vragen onze volle aandacht en dan komt hij uit bij Hendrik de Zeevaarder en de Portugese ontdekkingsreizen, o.a. langs de lange Afrikaanse kust, totdat deze omzeild wordt in 1488 en daarmee de weg naar Indië is gevonden.
Een adembenemend boek. Een machtige schildering van mensen en dingen, waarin wij - en dat is het allerwonderlijkste - ons zelf ontdekken en herkennen.
| |
Lena Geyer, door Marcia Davenport, vertaald door J.W. Hofstra; uitgegeven door H.P. Leopolds Uitgeversmij, N.V. Den Haag; prijs 8,90 gld.
Marcia Davenport is een begaafde schrijfster, die in deze roman het leven schetst van een denkbeeldige operazangeres. Zij heeft dat op voortreffelijke wijze gedaan en de lezer leeft mee met deze Lena Geyer, die in haar kunstenaarsleven met energie de moeilijkheden van een dergelijk leven weet te overwinnen. Al lezende denkt ge aan kunstenaars als Chopin en Verdi, wier levensgang niet ongelijk is aan die van Lena Geyer, die ten slotte het hoogtepunt van haar kunst bereikt in New-York, onder leiding van Vestri.
Haar tragische dood - ze sterft aan keelkanker - is het aangrijpend slot van dit boek.
Vinde het veel lezers. Het is het ten volle waard.
De vertaling is zeer goed.
E.H.B.
| |
Het moderne Humanisme in Nederland, door Dr P. van Overzee. Uitgegeven door N.V. Uitgeverij W.P. van Stockum en Zoon te 's-Gravenhage, Prijs geb. 8.90 gld.
Een mooi boek over het moderne humanisme in Nederland, een boek dat helder en boeiend is geschreven en dat getuigt van veel kennis en inzicht.
In het eerste gedeelte van zijn boek houdt de schrijver zich bezig met enkele humanistische figuren uit de 16de en 17de eeuw: Coornhert, Rembrandt, Stevin, Hugo de Groot en Prins Willem van Oranje (de Zwijger). Vooral de schets over het leven van Rembrandt lijkt mij bijzonder geslaagd.
In het tweede gedeelte van zijn geschrift tekent Dr van Overzee het humanisme der 18de eeuw, het humanisme der verlichting, zoals zich dat openbaart in de politiek, in de letterkunde en in de genootschappen der verlichting. Een afzonderlijk hoofdstuk wordt hier gewijd aan de vrijmetselarij.
In het derde (laatste) gedeelte volgt de bespreking van het humanisme in de 19de en de 20ste eeuw.
Gewezen wordt op de bloei, de crisis en de toekomst van
| |
| |
het humanisme. Allerlei onderwerpen komen hier ter sprake: het overheidsonderwijs, de reclassering, Thorbecke, het koloniale vraagstuk, de verburgerlijking, de industriële revolutie, de totalitaire machten, het Humanistisch Verbond, om maar enkele van de vele te noemen.
De schrijver zegt vaak rake dingen en verdoezelt zijn mening niet.
Moge dit boek, dat een aantal goede afbeeldingen bevat en dat is verrijkt met fragmenten uit de werken van enkele bekende humanisten, vele lezers vinden.
D.K.A.
| |
Lied van mijn land. Liederenboekje, uitgegeven door de Vlaamse Toeristen Bond (secretariaat te Antwerpen).
Op verzoek van de Vlaamse Toeristenbond heeft de leider van de Antwerpense zangafdeling, de heer Piet Kersters, een nieuwe uitgave verzorgd van zijn zangbundel, onder de titel ‘Lied van mijn land’, daar het oude liederenboekje niet alleen was uitverkocht, maar ook niet meer voldeed aan de smaak van de hedendaagse Vlaamse zangers.
Van deze lastige en tijdrovende taak heeft Kersters zich op uitnemende wijze gekweten. In het voorwoord spreekt de Bond zijn grote erkentelijkheid uit voor dit met grote toewijding en deskundigheid verrichte werk.
Met de V.T.B. hopen wij, dat deze bundel het zingen in Vlaanderen zal bevorderen.
Verder ontvingen wij de volgende boeken, uitgegeven door G.B. van Goor Zonen's Uitgevers Mij te 's-Gravenhage.
Omzetbelasting 1955, deel IX uit de serie: de Advocaat in zakformaat, door Mr Kasse Zegel; prijs: 1,50 gld.
J.B. Wolters te Groningen
Dierenvreugd en -leed (voorloper) door L. Dorsman Czn en Jac. v, d. Klei; prijs: 1,25 gld.
Opdrachtenboekje behorende bij Moderne literatuur in teksten en opdrachten, door dr P. van der Meulen en dr F. Veenstra; prijs: 90 cnt.
N.V.W.J. Thieme en Co te Zutfen
De nieuwe Spelling, door G.J. Keuken; prijs ingenaaid: 1,25 gld.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd