Doctor Joseph Endepols in 't goud
Toen Gerrit Kalff op 27 November 1883 promovendus was en tegen de bedenkingen van de faculteit der Letteren en Wijsbegeerte zijn vermaarde dissertatie ‘Het lied in de Middeleeuwen’ verdedigde, zal het niet in hem opgekomen zijn, dat twee decennia nadien, op 28 October 1903, hem het promotorschap te beurt zou vallen van een mediaevistisch candidaat met zijn proefschrift ‘Het Decoratief en de Opvoering van het Middelnederlandsch Drama volgens de middelnederlandsche Toneelstukken’ (Amsterdam, C.L. van Langenhuysen, 1903).
Hubertus Josephus Edmundus Endepols heeft zijn magister alleszins geëerd door van de Utrechtse Alma Mater naar Leiden te gaan, waar Kalff de plaats van Jan ten Brink had ingenomen, na diens dood in 1901. Dat Dr, Endepols de liefde voor het middelnederlands van zijn leermeester geërfd heeft, is niet aan twijfel onderhevig.
Naast zijn taak als leraar aan het stedelijk gymnasium en de H.B.S. van Maastricht, ziet Endepols kans, om zich te verdiepen in de eschatologische voorstellingen van onze middeleeuwse voorzaten.
Men kan dit als een grondige voorstudie van een meesterwerk beschouwen, 'n werk, dat hij met zijn Vlaams-Limburgse confrater Dr René Verdeyen in 1914 het licht doet zien. De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal en Letterkunde patroniseert ‘Tondalus’ Visioen en St. Patricius, Vagevuur’ (x1 + 319 blz.) 1ste deel 1914, 2de deel 1917.
In 1918 verzorgde Dr Endepols ‘Die Hystorie van Sunte Patricius Vegevuer’ naar een Berlijns Handschrift, een beknopte prozalegende, opgenomen in de reeks ‘Van alle Tijden’ (Wolters, Groningen, 1919).
Als nummer IX van de Lyceum Herdrukken verschijnt ‘Den Spijeghel der Salicheyt van Elckerlijc’, dat in zijn eerste druk nog enige schoonheidsvlekjes vertoonde, doch naderhand als de meest aantrekkelijke uitgave gold.
Bij Endepols ‘Vita Sancti Trudonis Confessoris: Cornedi is duabus ut plurimum expressa’ Maastricht 1934) mag men hulde brengen aan de nauwgezetheid, waardoor deze uitgave als model kan dienen. Dat de toenmalige Rector van het gymnasium voornoemd in deze studie geen melding maakt van A. Paquay over St. Trudo, noch van Dr J.B. Paquay ‘Sint Trudo's verering door de Eeuwen heen’ zal deze of gene wellicht betreuren.
Eens te meer blijkt de liefde voor het middelnederlands van deze Neerlandicus in 1940 door ‘Vijf Geestelijke Toneelspelen der Middeleeuwen’.
Het liturgische drama, twee zuidnederlandse mysteriespelen, het drama Marieken van Nieumeghen en Elkerlijk worden met inleidingen en commentaren aan een bredere lezerskring voorgezet (Elsevier, Amsterdam). De Vrouwelijke dramature van Gandersheim wekte reeds voor jaren de belangstelling van Dr Endepols. Hij rustte niet voor hij haar oeuvre in hedendaags Nederlands vertaald had. Of de onderhavige drama's en de samenstelster Hrosvitha authentiek zijn, waagt een enkele criticus te betwijfelen.
Wie de ‘opera Omnia’ van onze gouden jubilaris wil opsommen zal verscheidene tijdschriften in binnenen buitenland moeten raadplegen. Het Leidse en het Tilburgse hebben jarenlang zijn pennevruchten gretig aanvaard. Evenzo de nieuwe Taalgids, de Leuvense bijdragen, Verslagen en Mededelingen der Kon. Vlaamse Academie voor Taal en Letterkunde.
Aan verscheidene feestbundels heeft Dr Endepols con amore meegewerkt. Zijn naam is blijvend verbont den aan het Handwoordenboek der Nederlandse taal door Koenen, dat hij op wetenschappelijk peil bracht door streng lexicologisch schiften en ziften.
Aan spellingcommissies verleende hij deskundige medewerking.
Zijn levensavond lijkt hij te hebben willen besluiten met een onvergankelijk opus, nl. een Woordenboek van het Maastrichts. Mede door een verzameling illustratiemateriaal en uitvoerige toelichting zal de dialekt-wetenschap en de folklore straks met trots kunnen wijzen op dit werk van een onvermoeid werker van het eerste en vierentwintigste uur.
Dr Endepols heeft veertig jaren tussen de jeugd van H.B.S. en Gymnasium en van studenten der R.K. leergangen (naast professor Jules Persijn en prof. L.C. Michel) gestaan, waardoor gevaar voor verstarring vrijwel uitgesloten was.
Daarnaast heeft het Algemeen Nederlands Verbond jarenlang zijn warme liefde als lid en voorzitter in Maastricht gekend en ondervonden.
Voor zijn eerbiedwekkende staat van dienst zij de 75-jarige, veerkrachtige Doctor-in-'t-goud vanaf deze plaats oprechte dank en hulde gebracht.
JEF NOTERMANS
Voorz. A.N.V., afd. Zuid-Limburg
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd