Hoe zijn de Nederlandse woorden in het Deens gekomen?
In het kader van de Deense week, die van 2-11 October in ons land gehouden werd onder leiding van Det Danske Selskab, dat in de korte spanne tijds van zijn bestaan al een grote bedrijvigheid heeft weten te ontplooien, hield Prof. Dr L.L. Hammerich, hoogleraar aan de hogeschool van Kopenhagen op 6 October j.l. in één der collegezalen der Universiteit van Amsterdam in zeer goed Nederlands een belangrijke lezing over: Hoe zijn de Nederlandse woorden in het Deens gekomen?
Op boeiende wijze schetste hij welke betrekkingen er in de loop der eeuwen tussen ons land en Denemarken hebben bestaan en door jarenlange studie van onze taal, tongvallen en geschiedenis, meende hij met zekerheid te mogen vaststellen, dat de eerste uit ons land afkomstige woorden in het Deens binnengedrongen moeten zijn in de Karolingische tijd, ten tijde dus van de Vikingen-tochten.
Die woorden zijn beslist van oud-Friese oorsprong.
Aan de hand der historie ging hij na welke woorden en in welke tijd deze de Deense woordvoorraad hebben verrijkt. Na de kerstening van het Deense volk zijn monniken uit Denemarken naar Parijs, toen al middelpunt van wetenschap en cultuur, getrokken en toen was ons land niet alleen een land om er door te trekken maar ook om er te vertoeven. In die tijd (± 1200) zijn Nederlandse woorden in het Deens gekomen, die de Deense taalgeleerden Monnikenwoorden noemen en waarvan er nog 4 bekend zijn n.l. croft (= spelonk), munte (= munt, ys(ch)been (= heupbeen) en edik (eddike = Ned.: azijn).
Uit de latere tijd noemde hij b.v. ridder, hue[sch, nobel, tunne (= Ned.: ton).
Het toeval, dat koning Christiaan II (1481-1559) in Bergen (Noorwegen) de knappe in Haarlem geboren herbergiersdochter Duveke leerde kennen, haar tot zijn minnares maakte en haar en haar moeder mee naar Denemarken nam, waar vooral de laatste zo'n grote rol speelde, heeft de betrekkingen tussen de beide landen verstevigd, vooral op het gebied van handel en scheepvaart. Het Deense skral (= Ned. schraal, vergelijk: schrale wind), heeft in het Deens de zuiver Nederlandse betekenis.
En toen Christiaan na de dood van Duveke met Elisabeth, de zuster van Karei V, trouwde, werden de banden tussen de beide landen nog hechter en vermeerderde het aantal Nederl. woorden in het Deens nog. Hij wees op de Nederl. woningen stedebouw, de invoer van Nederl. groenten, de Nederl. molens en de tabakshandel, die alle de Deense woordenvoorraad hebben helpen vergroten.
Na nog gewezen te hebben op de tijdperken, waarin de Nederl. invloed op de achtergrond geraakt is door overheersing van Engelse en vooral Duitse invloed op de Deense taal vermeldde hij tot slot, dat indertijd de samenstellers van het Grote Woordenboek der Deense taal, voordat ze tot het laten verschijnen ervan overgingen, eerst inlichtingen hebben ingewonnen bij die van het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal. Dit Woordenboek, dat de Deense taal van af 1700 behandelt, is echter evenmin volledig als het onze.
De plannen voor het laten verschijnen van het aanvullende woordenboek zijn gereed. Daarin worden de oud-
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd