Neerlandia. Jaargang 57

Ons taalhoekje

Oliën als bouwsteen voor composities?!

Uit ‘Naarden Nieuws’ van Nov. 1952 (uitgegeven door de N.V. Chemische fabriek ‘Naarden’).

Onder het hoofd ‘Genaardeniseerde Petitgrain’ lezen we:
‘Het is een bekend feit, dat de meeste etherische oliën onvoldoende subtiliteit bezitten om als bouwsteen te kunnen dienen voor fijn uitgebalanceerde composities.’

R.

Escape-line

De Nederlandse Minister van Justitie heeft zichgenoodzaakt gezien enige gevangenen (de minister sprak van ‘gedetineerden’) te doen overbrengen naar andere ‘gestichten’ ten einde meer ontvluchtingen zo mogelijk te voorkomen.

Als reden tot dit besluit deelt de minister o.m. mede, dat hem het bestaan is bericht van een escape-line ter bevrijding van door de bijzondere rechtspleging veroordeelde gevangenen.

In zijn beschouwing over dit besluit sprak ‘Het Vaderland’ van een ‘ontvluchtings-lijn’ en het blad merkt daarbij terecht op: ‘Waarom een Engelse uitdrukking?’

Hoeveel Nederlanders hebben in de bezettingstijd niet van zulk een ontvluchtings-lijn gebruik gemaakt om elders hun land te kunnengaan dienen?

R.

De journalist en zijn taal

Uit een bericht betreffende een inzameling van het Comité Benelux voor een huwelijksgeschenk uit Nederland:
‘....geschenk aan Prinses Josephine Charlotte en Prins Jan van Luxemburg, welks huwelijk zoals bekend 9 April zal worden gesloten’.

Verkeerde buigingsvorm van een verkeerd woord!

R.

Droppen, droppings

Het Engelse ‘to drop’ en dus ook ‘dropping’ zijn woorden ,die volstrekt niet nieuw zijn, al worden ze wel in andere zin gebruikt dan voorheen.

Schrijver dezes leerde reeds 60 jaren geleden, dat ‘to drop’ moest worden vertaald door ‘laten vallen’ (van een kopje bij voorbeeld), echter niet door ‘opzettelijk doen vallen’. Daarvoor hadden de Britten het werkwoord ‘to throw’, te vertalen door ‘werpen, gooien, smijten’.

Toen dan ook bestuurders van luchtballons doelbewust ballast ‘lieten vallen’ en toen later valschermen uit vliegtuigen omlaag kwamen, hadden we daarvoor geen vreemd woord nodig. De woorden ‘uitwerpen’ en ‘neerwerpen’ drukten de bedoeling zeer goed uit.

Toen kwam de tweede wereldoorlog, waarbij wij op grote schaal kennis maakten met de buitenlandse oorlogs- en vervoersvliegtuigen en.... met de berichten daarover, dikwijls slecht (of gemakshalve gedeeltelijk) vertaald uit buitenlandse telegrammen.

En uit dankbaarheid voor de voedselvluchten uit Amerika spraken de kranten als om strijd van voedsel-droppings (het woord ‘food’ konden ze blijkbaar nog wel vertalen).

Bommen werden nog wel eens ‘uitgeworpen’ uit ‘bommenwerpers’, maar voedsel, kleding, rubberboten, enz. kunnen blijkens officiële en particuliere kennisgevingen alleen maar worden ‘gedropt’ (of gedropped?). Waarom toch?!

R.

Verbetering

Waar de eigenwijze schuldige zit, weet ik niet, maar ik wil toch even een fout verbeteren in de opmerking onder het opschrift ‘Luchtgewijs’ op blz. 23 van het Februari-nummer van Neerlandia. Daar staat op de laatste reel van de eerste kolom: min of meer ‘eigen wijs’ te noemen.

Natuurlijk heb ik dit zo niet geschreven. In mijn verbetering van de opgemaakte proef staat letterlijk:
‘min of meer eigenwijs (met een n) te noemen’.

Dus ‘eigenwijs’ in één woord. De bijvoeging tussen haakjes was natuurlijk maar een aardigheidje in verband met de genoemde samenstellingen met ‘gewijs’.

R.