Neerlandia. Jaargang 56

De jaarlijkse bedevaart naar het Vlaamse Yzermonument te Diksmuide

Twee feiten van betekenis drukken hun stempel op de XXVste IJzerbedevaart, die op 24 Augustus j.l. te Diksmuide - Kaaskerke plaats had: Prof. Dr Fransen, voorzitter van het Bedevaartcomité, legde de eerste steen van het nieuwe monument, dat op 150 m. achter het puin van het in 1946 door misdadige handen vernielde IJzerkruis zal oprijzen. Voor de eerste maal werd openlijk de eis voor amnestie voor alle politieke delicten, aie tijdens de jongste oorlog bedreven werden, naar voren gebracht.

Daar het Bedevaartcomité, dat geen politieke organisatie is, voor deze gedachte, in het bijzonder van drie ministers in functie, is uitgekomen, zal de regering zich wel genoopt zien binnenkort het netelige amnestieprobleem, dat nu al geruime tijd, wellicht niet-rechtstreeks, onmiskenbaar de Belgische binnenlandse verhoudingen beïnvloedt, ernstig onder de ogen te zien en er een afdoende oplossing voor te vinden.

Na de plechtige H. Mis, opgedragen op het puin van de vroegere IJzertoren door Eerw. Heer Dom Franco de Wyels, abt van Affligem, oud-legeraalmoezenier en door de tienduizenden Vlamingen verspreid over de uitgestrekte Bedevaart-weide aandachtig gevolgd, begon de eigenlijke plechtigheid met bazuingeschal en een proclamatie, voorgelezen door de heer Hein Nakaerts.

Een gezamenlijke uitvoering van Vlaamse liederen ging vooraf aan de toespraken van de heer Maurits Coppieters, verbondscommissaris van het Vlaams Verbond van Kath. Scouts (V.V.K.S.), die het woord voerde namens de Vlaamse jeugd, en van de heer Van Mierlo, die namens de Vlaamse Oudstrijders een zeer opmerkelijke en inslaande rede hield.

De heer Coppieters beklaagde zich bitter over het voortschrijdend verval van het idealisme bij de Vlaamse jongeren en stelde ter afwending van het dreigend gevaar voor onverschilligheid en vervlakking een eigen, nieuwe levensstijl in het vooruitzicht, getoetst aan de onvermijdelijke evolutie van de Vlaamse strijd. De tweede spreker behandelde hoofdzakelijk de beschamende toestanden op taalgebied in het leger, de talrijke om wraak roepende vonnissen die na de bevrijding van het grondgebied in 1944 door de uitzonderingsrechtbanken vooral tegen hoogstaande Vlamingen werden geveld, de verbeurdverklaring van onaantastbare pensioenen en renten als gevolg van een medogenloze repressie, ook tegen oudstrijders gericht. Deze zouden slechts door het verlenen van een algehele amnestie voor politieke fouten ongedaan gemaakt kunnen worden.

Spreker herinnerde vervolgens aan de leuzen van de eenvoudige IJzersoldaten, die de op hen volgende geslachten zouden moeten bezielen: ‘In Vlaanderen Vlaams!’ - ‘Geheel!’ - ‘De Vlaming baas in eigen huis!’ - ‘Geheel!’.

Aan hen, die menen dat er wel een andere strijd te strijden is, zeggen wij, aldus de heer van Mierlo: ‘Vlaanderen eerst!’. De Vlaamse strijd is een strijd om het bestaan, een strijd om het leven, de strijd waarin geen voorrang wordt verleend aan andere beslommeringen, want, de strijd verliezen betekent ook al dat andere verliezen, - en - een volk moet blijven.

Op deze spreekbeurt volgde de gezamenlijke uitvoering van ‘Het Lied der Vlamingen’ en ‘Feestzang’. En nu kwam het hoogtepunt van deze heuglijke XXVste IJzerbedevaart. Terwijl de voordrager een enig-mooi

[p. 8]

gelegenheidsgedicht van de priester-dichter Anton van Wilderode voordraagt, rijden vijf wagens, getrokken door zware Vlaamse boerenpaarden langzaam naar de plaats toe, waar de nieuwe IJzertoren zal worden opgericht. Op elk dezer wagens heeft een jonge boer post gevat met een provincievlag in de hand, een symbolische voorstelling van de vijf Vlaamse provincies, die stenen aanbrengen voor het monument waarvan de heropbouw weldra zal aanvangen. Prof. Fransen, voorzitter van het Bedevaartcomité heeft inmiddels de eerste steen gelegd van het nieuwe Kruis dat 80 m. hoog moet worden.

Vlaamse meisjes, in frisse en kleurige klederdracht, dragen nu ontelbare bloemstukken en kransen aan, die op het zwaar verminkte voetstuk van de oude Toren worden neergelegd, terwijl een bonte stoet van openwaaiende vaandels het puin omkranst. Ook namens het Veibondsbestuur van het A.N.V. werd een mooie krans op de geschonden graven van de Vlaamse gesneuvelden gelegd.

De derde en laatste toespraak werd daarna gehouden namens het Bedevaartcomité door Prof. Dr Fransen. De Gentse hoogleraar betoogde dat de Groeningekouter en de IJzervlakte beiden geheiligd zijn door het bloed van Vlaamse helden en dat de strijders van 1302 met hetzelfde ideaal waren bezield als de Vlaamse soldaten uit de eerste Wereldoorlog, namelijk de strijd tegen vreemde overheersing en de liefde voor eigen land, taal en cultuur. Traditie en trouw aan een groots verleden zullen steeds een krachtige hefboom blijven in het leven van een volk. Dit mag ons echter niet beletten de ogen te sluiten voor hetgeen er thans om ons heen gebeurt. Spreker komt even terug op de onrechtvaardige behandeling der Vlamingen op taal-, economisch- en sociaal gebied, die hij in zijn toespraak op de vorige IJzerbedevaart aan de kaak stelde en meende een zekere kentering ten goede te mogen aanstippen: de christelijke arbeidersorganisatie schijnt haar machtig apparaat meer en meer in dienst te willen stellen van de Vlaamse doeleinden; de hoogste kerkelijke en burgerlijke overheden hebben deelgenomen aan de Guldensporenfeesten; het ziet er naar uit alsof men in bepaalde nijverheidskringen de Vlaamse noden ook beter gaat begrijpen, doch de eeuwige kankerplek blijft het leger, waar de taalwet van 1938 nog steeds met voeten wordt getreden en de Vlamingen die zich niet aan de bestaande toestanden onderwerpen, geen kans krijgen op promotie, niet in het minst in de Militaire School en bij de Rijkswacht.

Op zijn beurt hekelt Prof. Fransen op scherpe wijze de hardvochtigheid van een partijdige repressie. Het wordt meer dan tijd het gepleegde onrecht te herstellen, want de slachtoffers zijn aan het einde van hun geduld gekomen.

Spreker betwijfelt of het in de huidige unitaire staatsstructuur wel mogelijk zal zijn tot een gezonde regeling van het Vlaams-Waals probleem te komen. De beginfout ligt immers in de stichting zelve van de eenheidsstaat, wanneer in werkelijkheid deze staat, van zijn ontstaan af, plurinationaal was.

In zijn slotwoord wekte Prof. Fransen de Vlaamse studenten op tot meer idealisme en karaktervastheid, wijzende op het bezielende voorbeeld van de helden van 1302, talloze Vlaamse strijders en leiders, en de rasechte Vlaamse leeuwen die onder het vernielde IJzerkruis begraven liggen.

Na de gezamenlijke uitvoering van ‘De Torens van Vlaanderen’, onder leiding van de toondichter Lieven Duvosel, weerklonk - door de duizendkoppige menigte nagezegd - de aangrijpende ‘Eed van Trouw’ over de wijde IJzervlakte.

De indrukwekkende Bedevaart, die dit jaar werd gehouden onder het motto ‘Een volk zal nooit vergaan’, liep ten slotte ten einde onder het zingen van een dreunende ‘Vlaamse Leeuw’.

Enkele jonge Vlamingen hadden tijdens deze uitvoering een wimpel met de woorden ‘Amnestie’ langs één der wanden van de Paxpoort neergelaten. Lang bleef hij er echter niet hangen, want dit stille gebaar was blijkbaar niet naar de zin van sommige leden van het Bedevaartcomité, die de wimpel deden intrekken. Hetgeen aan een Franstalig blad uit Brussel de overweging in de pen gaf dat het wel moeilijk viel de zonderlinge houding van het Bedevaartcomité te verklaren, dat aan de ene kant voor de amnestiegedachte in de bres stond, en aan de andere kant een schuchtere poging om deze amnestiegedachte te propageren wilde beletten. Voor een keer moeten wij eerlijk toegeven dat deze Brusselse krant, die anders de Vlamingen niet in het hart draagt, althans op dit punt, overschot van gelijk heeft gehad.

M.v.G.