Neerlandia. Jaargang 56

[p. 11]

Leestafel

Mevrouw Warren's Bedrijf, door George Bernard Shaw, 3de druk; uitg. Wereldbibliotheek.

De socialist Shaw, die met bijtende spot het maatschappelijk leven van zijn tijd aanvalt, behandelt in dit toneelstuk, dat nog altijd gaat, het oude probleem van een dochter, die tot de ontdekking komt, dat haar moeder leeft op haar driften; hier, geld verdient uit de ontucht van haar slachtoffers.

Shaw is hiergoed, beter zelfs dan in andere stukken van zijn hand, waarin hij te veel doceert en te weinig de figuren zelf zelf laat spreken en handelen.

De vertaling is goed. De uitvoering eveneens.

E.H.B.

Gebrandmerkt, door Barend de Graaff. Uitgave De Muidertoren, Amsterdam. Prijs 3.70 gld.

Hoewel ik mij kan voorstellen, dat er lezers zullen zijn, die dit boek met genoegen zullen lezen, ben ik toch van oordeel, dat dit ‘genot’ een, beetje te goedkoop is.

Het verhaal, de schrijver noemt het een roman, speelt in Brouwershaven engeeft het vrij onmogelijke relaas van een charmante oplichter, die zichzelf een doktersbul heeft gegeven en eindelijk - hoe kan het ook anders - ontmaskerd wordt.

Trouwens, hoe is het mogelijk, dat zulk een gewikste vent zich zo dicht neerzet bij de plaats, waar hij ‘gebrandmerkt’ en verbannen werd - Rotterdam.

In Brouwershaven krijgt hij er nog een ‘brandmerk’ bij en - een vrouw, dat zullen de lezers wel begrijpen, een vrouw, die hem op spectaculaire wijze na de executie meevoert naar haar ‘hoeve’, die buiten de jurisdictie van Brouwershaven valt. Daarna nog een raar slot, raar in meer dan één zin.

Het was een schone Februari-avond. Strak stond de hemel gekoepeld over de aarde.

De zon daalde.

De wind ging liggen.

God zag al wat Hij met Zijn kinderen gedaan had en het wasgoed.... zeer goed -

Ja, ja, zo'n trucje ken ik.

Maar daarmee wordt deze roman nog niet een goed boek. Verre van dien.

E.H.B.

Onderdrukking en verzet, Aflevering 34.

Deze aflevering bevat beschouwingen over:

1.	Het onderduiken, door Prof. Dr Ir H. van Riessen;
2.	Pilotenhulp, door H.W.A. de Vries-Van den Wall Bake;
3.	De weg naar de vrijheid, door Jean H. Weidner en het begin van een artikel over
4.	Vervalsingen, door C.J. Rübsaam en H.C. de Lange-Wibaut.

Korte Arabesken door Louis Couperus, uitg. Wereld-Bibliotheek. Zesde druk.

Wij hebben deze schetsen nog, eens weer met vreugde gelezen. Iedere maal, als wij dat doen, vinden we weer nieuwe schoonheden. Natuurlijk zijn ze als literatuur van een vorige generatie. Maar - in ieder mens is een hang naar schoonheid, ook al behoort die tot een, helaas, verdwenen tijdperk.

E.H.B.

Doebrowski, door Alexander Poesjkin; vert. D. Latzko. Uitg. Wereldbibliotheek Amsterdam 1952.

Deze echt-Russische novelle is goed vertaald en zal zonder twijfel de lezers gespannen houden. Natuurlijk is de sfeer echt-Russisch uit de tijd der Czaren; toch tekent de schrijver de Russische ziel m.i. goed. Ik denk hierbij o.a. aan de smid Archip, die in volkomen onaandoenlijkheid een groepje autoriteiten in een kamer van een huis opsluit en daarna het huis in brand steekt; maar tezelfder tijd de kat met levensgevaar van het brandende dak redt.

De vertaling is goed. Het boekje zal zijn lezers wel vinden.

E.H.B.

Uit de ‘Wereldbibliotheek’, hier te lande nog veel te weinig bekend, ontvingen wij een paar nummers ter aankondiging.

Shakespeare: Hamlet, vertaald door Nico van Suchtelen als derde, herziene druk en van dezelfde: De vrolijke vrouwtjes van Windsor’, vertaald door Bert Voeten.

Een vertaling van Shakespeare met zijn zeer eigen woordenschat en idioom en zijn, veelal verborgen, geestigheid levert voor iedere vertaler bijzondere moeilijkheden. Beide vertalers kunnen hun arbeid meten met de prozavertaling van Kok (verouderd) en de klassieke vertaling van Burgersdijk.

Wie in de schouwburg deze stukken gaat zien, doet goed ook deze teksten te raadplegen, die beide voorzien zijn van aantekeningen, die voor velen ongetwijfeld nodig zijn.

De uitvoering van deze boekjes laat niets te wensen over.

E.H.B.

De Vrije Natie der Stellingwerven, door Drs J.H. Oosterwijk; uitg. Van Gorcum en Comp. N.V. te Assen.

Dit nummer van de Utjeften fan de Fryske Akademy is een belangrijke bijdrage tot de merkwaardige geschiedenis van de ‘Stellingwerven’.

Moeizaam heeft de heer Oosterwijk de hem ten dienste staande bronnen geraadpleegd en hij is er in geslaagd een verantwoord geheel van de stof saam te lezen.

Het spreekt vanzelf, dat dit nummer alleen maar aantrekkelijkheid heeft voor wie graag de geschiedenis van verschillende delen van ons vaderland kennen en voor hen, die in de streek zelf wonen of er uit geboortig zijn.

Ik heb het met grote belangstelling gelezen en kan het voor de liefhebbers aanbevelen.

E.H.B.

Naar eenheid van recht in Noord en Zuid, door Mr Dr G. Debra. Uitg. De Nederlandsche Boekhandel te Antwerpen. 1951. Prijs 20 fr.

Op 16 October 1950 was te Gent een ‘Dag der juristen’ ingericht, zoals het voorbericht van bovenstaand boekje ons vertelt.

Deze bijeenkomst werd bezocht door verschillende juristen, in de meest uitgebreide zin van het woord, van Zuid- en Noord- Nederland. Men vergeve mij, dat ik dat zo maar neerschrijf; maar ik doe dat in navolging van het geschrift zelf.

Op deze vergadering hield Mr Dr G. Debra, advocaat bij het Hof van Beroep te Gent, een voordracht over bovenstaand onderwerp en hij deed dat, voorzover ik zulks kan beoordelen, op een uitnemende manier.

Ondanks het feit, dat beide landen, wat hun geschiedenis betreft, een grote overeenkomst op het gebied van het recht vertonen - hebben zij tot 1838 niet onder de invloed van het Code Napoléon geleefd? - is er tot dusver nog weinig eenheid te zien.

Twee grootmeesters in het Recht - de hoogleraren Van Dievoet en Meyers hebben veel voorbereidend werk verricht om voor beide landen tot groter eenheid te komen.

Dat dit een langdurig proces zal zijn, spreekt vanzelf. Dergelijke processen worden veelal niet in de eerste plaats van bovenaf tot stand gebracht.

Leiding, - voorzichtige leiding - is hier het enige wat verwacht mag worden. Zal er inderdaad meer eenheid komen, dan zal het moeten groeien. En groeien geschiedt in het maatschappelijke leven altijd van onderen op.

De arbeid daarnaast van boven-af is het werk van hoveniers.

En gelukkig, die zijn er, zoals uit dit belangrijk referaat overduidelijk blijkt.

E.H.B.

Maria Quevellerius, huisvrouw van Jan van Riebeeck, en haar omgeving, door Mr W.C. Mees; uitg. Van Gorcum en Comp. N.V., Assen; prijs ing. f 5.50, geb. f 6.90.

Dit boek is de vrucht van veel voorafgaande arbeid. Met heel veel moeite en nauwgezette zorg heeft de schr. de literatuur over Van Riebeeck en diens voor- en nageslacht als het ware doorkropen en met onverflauwde ijver heeft hij onderscheiden archieven geraadpleegd.

Wat hij gevonden heeft, heeft hij zorgvuldig vastgelegd en zo is dit boek ontstaan.

Dit is zijn sterkte; maar ook zijn zwakheid.

Het boek leest niet gemakkelijk; het is dor als de archieven, waaruit werd geput.

Men moet, als historicus, het willen lezen.

Bovendien is de titel wat misleidend. Over Maria Quevellerius, Van Riebeecks' vrouw, wordt weinig, over de omgeving veel geschreven. Wij nemen dat de schrijver geenszins kwalijk, want over de vrouw van Van Riebeeck is maar een bitter beetje bekend, maar wij worden toch ook niet gaarne met een dergelijke titel bij de neus genomen.

Overigens heb ik bewondering voor het geduld en de nauwkeurigheid van deze vorser.

E.H.B.

[p. 12]

Wij ontvingen enkele geschriften, waarvan wij zonder meer slechts melding maken, zonder in een min of meer uitvoerige beoordeling te treden.

Almanak 1952 van die Ned. Herv. Kerk van Afrika. 46ste jaargang. Feesuitgave 1652-1952.

Deze goed verzorgde Almanak ontleent voor ons wel zeer in het bijzonder haar betekenis daaraan, dat het ‘artikels en portrette’ bevat, die betrekking hebben op het eeuwfeest van de komst van Jan van Riebeeck in Zuid-Afrika.

Het geheel is een belangrijke bijdrage tot de kennis van de geschiedenis van Zuid-Afrika en wij hopen, dat deze Almanak niet alleen daar, maar ook in Nederland en de andere gebieden, waar stamgenoten wonen, zal gelezen worden.

Verklarend woordenboek der Nederlandse taal door M.J. Koenen-Endepols. 23ste druk. Uitgegeven door Dr H.L. Bezoen. Uitg. J.B. Wolters, Groningen-Djakarta; prijs 9 gld.

Wij verheugen ons zeer, dat onze oude ‘Koenen’, die we al van jongsaf gebruikt hebben, thans weer in een bijgewerkte vorm verschenen is.

Wij kunnen hem inderdaad niet meer missen en de heer Bezoen, die een goed Neerlandicus is, was deze arbeid uitstekend toevertrouwd.

Deze ‘goede wijn’ behoeft ‘geen krans’.

Zeer aanbevolen.

Inleiding tot de psychologie door Dr B.J. Kouwer en J. Linschoten; uitg. Born N.V., Assen; geb. 3,90 gld.

Dit eenvoudige werkje geeft, voor hem, die met de studie in de psychologie aanvang wil maken, een behoorlijke inleiding tot verschillende denkrichtingen als Behaviorisme, Gestaltspsychologie enz. en de practische toepassingen als de Karakterologie en de Psychodiagnostiek.

Deze werkjes hebben slechts één bezwaar, ze zijn eenvoudig, beknopt en daardoor te onvolledig, terwijl ze aan leken de illusie geven, dat ze er nu wat van weten.

Karaktervorming door zelfopvoeding door Dr F. Künkel, uitg. Wereld-Bibliotheek Amsterdam- Antwerpen.

Dit eenvoudige boekje werd veel gelezen, in de tijd, toen Künkel in de mode was. Toch is het ook in zijn vierde druk het lezen en overdenken waard, zodat wij het om zijn eenvoud en zijn practische waarde nog steeds kunnen aanbevelen.

Clubhuiswerk en Clubhuisjeugd door J. Faasse. Uitg. J.B. Wolters, Groningen; prijs 2,50 gld.

Dit nummer uit de sociaal-paedagogische reeks zal ongetwijfeld de aandacht trekken van allen, die onder deze jeugd werken.

Zeer aanbevolen.

Schatten der Schilderkunst. Negentiende reeks; uitg. Wereld-Bibliotheek Amsterdam/Antwerpen.

Deze kleurenreproducties naar werken uit Nederlandse en Vlaamse Musea en particuliere verzamelingen zijn fraai uitgevoerd.

Het zijn werken van J. Poortenaar, C. Permeke en R. Wouters.

Wij zouden ze graag op de scholen gebruikt willen zien, in handen van deskundige leerkrachten.

Van de firma J.B. Wolters te Groningen ontvingen wij de volgende uitgaven:

Literatuur- en stijlstudie door W. Kramer, 9de vermeerderde druk.

Stijloefeningen en behandeling van stijlfouten in onze handelstaal, achtste druk, bewerkt door Dr J. Karsemeyer; prijs 2,10 gld. - 'n Zeer nuttig boekje.

Nederlandse Spraakkunst door Th. Lancée-A.L.J. Wytzes, dertiende druk, door J.W. van Hulst; prijs 3,50 gld.

Woordkunst door M.A.P.C. Poelhekke. Opnieuw herzien door Jos. J. Geelen; prijs 3,75 gld.

Dit werk wordt bij voortduur zeer aanbevolen.

Literatuurgeschiedenis in teksten en opdrachten I, door Dr P.v.d. Meulen en Dr F. Veenstra; prijs 2,90 gld.

Historische Schets van de Nederlandse Letterkunde door Dr C.G.N. de Vooys en Dr G. Stuiveling, met medewerking van Dr D. Bax. 21ste druk; prijs 3,90 gld. Zeer aanbevolen.

Beknopte Nederlandse Spraakkunst voor voortgezet onderwijs en particulier gebruik door Dr B.v.d. Berg. Uitg. G.B. van Goor Zonen's uitgeversmaatschappij N.V.; prijs 2,75 gld.

Niet nieuw; maar wel bruikbaar.

Van de Wereld-Bibliotheek kwam binnen:

Séjour door J.A. Blokker;

De brug van San Luis Rey door Thornton Wilder;

Grisóstomo en Haracla; een fragment uit de Don Quichotte; Kerstpremie.

Van de firma Ad. M.C. Stok (Zuid-Hollandsche Uitgevers Maatschappij, Den Haag) ontvingen wij:

Erfenis der Vaderen door Gwen Briston, Nederlandse bewerking van Co Kars.

I. De lange weg en

II. Aards Paradijs; prijs ing. 7,60 en geb. 9,75 per deel.

Beide delen beschrijven op zeer boeiende wijze Californië in de rumoerige tijd van zijn ontstaan en ontwikkeling.

E.H.B.