Neerlandia. Jaargang 55

Het congres van de Nederlandse Bond in Duitsland

Op 13 en 14 October 1951 hield de Nederlandse Bond in Duitsland te Duisburg zijn dertigste congres, waarover reeds in het vorige nummer het een en ander is medegedeeld.

Het is echter nuttig op enkele vraagstukken betreffende de ± 60.000 Nederlanders in Duitsland nader in te gaan en U te vertellen van mijn persoonlijke indrukken.

Voor een goed begrip diene eerst te worden gezegd, dat de Nederlandse Bond een overkoepelende organisatie is van talrijke plaatselijke verenigingen van Nederlanders, die over heel West-Duitsland verspreid zijn.

De verenigingen lopen onderling in ledenaantal en in karakter nogal uiteen. Veelal behartigen zij echter de belangen der aangeslotenen en onderhouden zij de band tussen de Nederlanders onderling. De door haar aangewezen afgevaardigden naar het congres (dat is de jaarlijkse algemene ledenvergadering) benoemen de leden van het Bondsbestuur voor de duur van één jaar.

Er zijn helaas vele landgenoten in Duitsland, die het nut van een dergelijke organisatie niet inzien, blijkens het feit, dat zij geen lid zijn van een bij de Bond aangesloten vereniging. Toch wensen deze mensen wel te profiteren van de door de Bond bereikte resultaten. Een verschijnsel, dat meer voorkomt.

Het zal niet een ieder bekend zijn, dat vele Nederlanders uit onze grensprovinciën, en talrijke Friezen, in de vooroorlogse jaren werk in Duitsland vonden, hetgeen zij verre boven het stempelen verkozen. Sommigen hebben een zekere welstand bereikt, anderen kunnen nauwelijks de touwtjes aan elkaar knopen.

De band met Nederland houdt hen echter bijeen en men moet dan ook bewondering hebben voor de taaie volharding, waarmee deze mensen voor de waarden van het Nederlanderschap vechten en hun kinderen erin trachten op te voeden. Het is niet gemakkelijk dat vol te houden in een volkomen vreemde omgeving. Het was op het congres wel te merken, dat sommige Nederlanders hun moedertaal niet zo goed meer beheersten en zich liever in het Duits uitdrukten. Toch waardeer ik het, dat deze mensen desondanks Nederlander willen blijven en hun vereniging trouw zijn om zich van de band met het oude moederland, dat hun in hun jeugd zoveel gegeven heeft en waarvan ook nu weer zoveel wordt verwacht, niet los te maken.

Het congres gaf een heel duidelijk beeld van wat onder deze landgenoten leeft, maar het wekte bij mij tevens een diep ontzag voor hetgeen het Bondsbestuur belangeloos voor deze mensen doet en heeft gedaan. De vastbesloten maar tegelijk bezadigde wijze, waarop het de belangen behartigt kan niet genoeg naar waarde worden geschat. Daarmee wordt met de Duitse autoriteiten een goede verstandhouding bereikt, welke onmisbaar moet worden genoemd voor het welslagen van het Bondswerk. Deze goede verstandhouding moge wel blijken uit de eer welke de Duitse steden er in stellen, het congres binnen hun muren te hebben. De medewerking bijvoorbeeld van het Duisburgse gemeentebestuur was wel bijzonder opmerkelijk in dit verband.

In het bijzonder hadden de stoffelijke belangen de aandacht van de congresleden, wat te begrijpen was.

[p. 3]

Immers, velen verkeren in nood. Ook zij hebben oorlogsschade geleden, waarvoor nog geen cent vergoeding is ontvangen. De bitterheid onder hen is groot, omdat zij zich daardoor als tweederangs Nederlanders behandeld voelen. Het is ook inderdaad voor deze mensen wel schrijnend te moeten ervaren, dat zij goed genoeg zijn om het volle bedrag voor een Nederlands paspoort te betalen. Nog moeilijker is het door hen te verwerken, dat zij mee moeten betalen aan de Duitse ‘Lastenausgleich’. Een ander punt van belang vormen de kosten voor een verblijfsvergunning. In Nederland worden deze niet geheven en daarom drong men aan op afschaffing in Duitsland. Teleurstellend was het, te vernemen, dat men binnenkort voor in Nederland vertoevende vreemdelingen die kosten ook zal gaan berekenen.

Na al deze sombere geluiden was het een verkwikking te horen, dat op sociaal gebied wel wat voor deze Nederlanders wordt gedaan. Een uiteenzetting van de heer De Jonge, voorzitter van de Raad van Arbeid te Nijmegen, werd dan ook met een hartelijk applaus beloond.

De culturele belangen waren begrijpelijkerwijs op dit congres bij zoveel materiële belangen op de achtergrond gebleven, doch niet vergeten. Onze culturele attaché in Bonn, de heer Braaksma, mocht de dank oogsten voor een goede zending geïllustreerde Nederlandse tijdschriften. Met erkentelijkheid werd ook van een zending kinderboeken van het Algemeen Nederlands Verbond gewag gemaakt, doch men zou vooral ook boeken voor ouderen willen hebben.

Minder goed was het bestuur te spreken over de organisatie van de taalcursussen. Kortweg bedroevend noemde het de medewerking van het speciaal daarvoor ingestelde Nederlandse comité.

Ook de kinderuitzending werd uitvoerig besproken. De geschiedenis hiervan is reeds in een van de vorige nummers verhaald, zodat ik er niet dieper op in zal gaan. Doch wel heeft hier weer de ervaring geleerd, dat een comité van slechts goed willende lieden teleurstelling kan brengen.

Dergelijke taken als het opzetten van taalcursussen en het verzorgen van een kinderuitzending zijn alleen te verrichten door goed werkende organisaties. Met erkentelijkheid is in dit verband het werk van ons Ver bondsbestuurslid de heer Eskes en van de heren Bertels en Verkleij van de Limburgia-Pers genoemd.

Mijn persoonlijke indruk is, dat er voor het Algemeen Nederlands Verbond hier een grote taak ligt. Niet alleen voor hun culturele, maar ook voor hun stoffelijke belangen behoren de Nederlanders in Duitsland in ons Verbond een warme pleitbezorger bij onze overheid te vinden. Een andere organisatie is op dit terrein niet aanwezig. Het A.N.V. is de enige spreekbuis van onze stamgenoten in den vreemde, dus ook van Nederlanders in Duitsland.

Een nauwere samenwerking tussen de Nederlandse Bond in Duitsland en het Algemeen Nederlands Verbond zal dan ook niet langer kunnen uitblijven. Een begin daarvan is reeds gemaakt door de heer Eskes, wien ik gaarne hulde breng voor hetgeen hij gedaan heeft. Dit is mij nog eens duidelijk gebleken op dit geslaagde congres in Duitsland.

Huber