Neerlandia. Jaargang 55

[p. 12]

Ons taalhoekje

De taal der sportverslagen

In Het Vaderland van 5 Juli 1951 komt een verslag voor van een tenniswedstrijd te Wimbledon, dat - ik behoef het nauwelijks te zeggen - natuurlijk wemelt van vreemde woorden.

Doch daarover wil ik het nu eens niet hebben; ik stip enkele verkeerd gebruikte Nederlandse woorden eruit aan.

1.	Ik heb altijd gemeend, dat het woord ‘elkander’ of verkort ‘elkaar’ een wederkerigheid aanduidt, dus betrekking moet hebben op ten minste twee, dus op een meervoud. Nu lees ik echter in genoemd verslag: ‘Twee sets lang hield dit elkaar in evenwicht’. Het woord ‘dit’ (enkelvoud) slaat hier op ‘aanvals-initiatief en speurend afwachten’ (meervoud).
2.	‘Spel, zoals het schaars gegeven is op Wimbledon, perfect slaande, maakte de grote Savitt tot een slachtoffer, wiens service niet telde, wiens Budge-backhand werd afgestraft...’ Dat spel, dat gegeven en die hand, die afgestraft werd, kan ik ook niet bewonderen, evenmin als die niet tellende service. Maar dat slaande spel, blijkens het voorafgaande het spel van Savitts tegenstander, gaat mijns inziens toch wel wat te ver.
3.	En wat zegt men van de slotzin: ‘Wie Vrijdag toevallig zijn beste vorm heeft, wint.’

In Het Vrije Volk van 9 Juli 1951 vond ik nog onder het hoofd ‘Binda stuurt Biagioni vooruit en brengt Italianen op kop’ een verslag over een deel van de ‘Tour de France’, waarin ik het volgende fraaie ‘Nederlands’ aanstreepte:

1.	‘dat hij achter in de klassering hangt’. (Moet dat hangen misschien aanduiden, dat de renner in een klasse-ring hing?)
2.	‘Zij dreven voort op de wieken van hun flitsende pedaalslag’.
3.	‘Zij hadden om beurten kop gedaan’.
4.	‘Hij versnelde zijn tempo, nog gedragen door het hem toejuichende publiek’. Een lastig vrachtje!
5.	‘waarin M. te schuimbekken zat om de Italiaanse zege compleet te maken’.

R.

Verkeers- en andere ongevallen

Schier dagelijks kan men in de kranten berichten vinden over noodlottige ongevallen en de gevolgen daarvan.

Komen er dan ook wel eens niet-noodlottige ongevallen voor?

De taal van de kunstcritiek

In Het Vaderland van 5 Juli 1951 komt een beschouwing voor over een ballet-uitvoering.

Van Tamara Toumanova wordt gezegd, dat zij ‘in haar soort de volmaaktheid zelf kan zijn, en dit niet slechts technisch, maar evenzeer psychisch. Zij is het type van de ethische danseres.’

En verder: ‘Zij heeft niet de gespannen klaarheid, de meer abstracte gerichtheid van Rosella Hightower....’

Het zal wel aan mij liggen, maar ik kan me die technische en psychische volmaaktheid en dat ethische type zonder die gespannen klaarheid en meer abstracte gerichtheid niet goed voorstellen.

Ook niet, als er ter verduidelijking aan toegevoegd wordt, dat ‘haar wonderlijke techniek een middel is (het woordje “om” ontbreekt hier) zich gewichtloos te maken en spirituele sentimenten op te roepen’ (heeft dit iets te maken met occultisme of spiritisme?) en dat zij dit ‘met allure doet.’

Inderdaad, wonderlijk lijkt het me zeker. Maar de gekunstelde stijl bewonder ik niet.

Van Ethery Pagave wordt gezegd, ‘dat zij kwaliteiten heeft’. Wie heeft die niet? Het is maar de vraag welke, goede of slechte.

In elk geval was het publiek blijkbaar geestdriftig, want met een vrijwel afgezaagde gemeenplaats wordt medegedeeld, dat men het Gebouw nagenoeg afbrak. En dat nog wel in tegenwoordigheid van de burgemeester en andere autoriteiten!

R.

Het rijk der vrouw of de mannen-emancipatie

Ja, waarde lezers, ik had hier wel het woord ‘gelijkstelling’ kunnen gebruiken, doch meende door dit opschrift beter de tegenstelling met de veel gebruikte uitdrukking ‘vrouwenemancipatie’ te doen uitkomen.

In ‘Contact’, Nieuws- en advertentieblad voor Vorden, van 16 Juni 1951, vond ik een gedichtje, ondertekend met de uitheemse schuilnaam ‘Woodpecker’, naar aanleiding van het toen te Vorden verwachte bezoek van de Commissaris der Koningin in Gelderland, waarvan de slotregels luiden: ‘Want het bezoek der Commissaris is voor ons een hele eer!’

Een dichterlijke vrijheid ter wille van de maat? Dan toch maar liever in proza, dunkt me.

In een opstel over de stad Goa, door Jan Daman Willems, in ‘Vrije Geluiden’ van 23 Juni 1951 lezen we:

‘Het was de gewoonte het lichaam der heilige (in dit geval St Franciscus Xavier) aan het publiek te tonen’.

En een eind verder in hetzelfde artikel:

‘Zij wonen in het oude paleis der aartsbisschop.’

R.