Neerlandia. Jaargang 55

Nederland
Van de elf provinciën.

Limburg

Eind April 1949 werd een gebied van 4160 ha niet ongeveer 6000 inwoners bij Sittard aan Limburg toegevoegd. Het grote voordeel van deze grensverbetering bestaat uit een rationeler vervoer van en naar de mijnstreek. De besparing, welke daarmee zou zijn bereikt, bedraagt ongeveer een millioen gulden per jaar. Blijkens een verslag van Johan Ganzebrink in Het Vrije Volk van 15 Juni 1951 zouden de Duitsers zich zeer wel bevinden bij de huidige toestand. Het onderwijs in dit gebied, dat de Zelfkant wordt genoemd met als hoofdplaats Tudderen, is een probleem. Er kunnen geen Duitse leerkrachten worden aangeworven, terwijl het aantal Nederlandse onderwijzers, dat in staat is de lessen in het Duits te geven en bereid is naar Tudderen te gaan, zeer beperkt is. Het Nederlands is hier als vreemde taal aan het leerplan toegevoegd. De Nederlandse les wordt gegeven door ambulante krachten. De Zelfkanters zijn godsdienstig en cultureel met het Limburgse platteland verbonden.

Het Benelux-Comité te Maastricht heeft het initiatief genomen tot een uitwisseling van leerlingen van de ambachtsscholen met Luik teneinde hen kennis te doen maken met de Belgische vakscholing en hen in staat te stellen zich de Franse taal eigen te maken. Men zal beginnen met plaatsing van een aantal Maastrichtse leerlingen in Luik. De mogelijkheid om Luikse leerlingen in Maastricht onder te brengen schijnt nog op moeilijkheden te stuiten.

Deze uitwisseling is zeer toe te juichen mits de geestdrift van beide kanten komt.

Noord-Brabant

Geertruidenberg krijgt de kans van haar leven. Had zij tot nu toe enige betekenis als garnizoensstad, binnenkort kan zij de stad van de electriciteit worden genoemd, want binnen haar gemeentegrenzenn nadert de grootste electriciteitscentrale van Europa haar voltooiing. Een nieuw aangelegde binnenhaven zal de binnenvaart in de gelegenheid stellen de brandstoffen aan de centrale direct af te leveren. Ook de kunst is niet vergeten; in het grote electriciteitsgebouw zullen gebrandschilderde ramen worden geplaatst. De wapens van alle Brabantse gemeenten zullen erop worden aangebracht. De glazenier Marius de Leeuw uit Den Bosch heeft reeds de opdracht daarvoor gekregen.

Zal Eindhoven haar technische hogeschool krijgen? Er gaan stemmen op om eerst de Delftse hogeschool op het vereiste peil te brengen, alvorens men overgaat tot het stichten van nieuwe studiecentra. Er bestaat enige vrees dat de Eindhovense hogeschool de Delftse plannen naar de achtergrond zal schuiven.

Zeeland

Zeeuws-Vlaanderen worstelt met een tekort aan arbeidskrachten. België zou hogere lonen betalen, waar-

[p. 3]

door velen over de grens hun werk zoeken. Desondanks doet men alles wat men kan om het industrieel potentiëel omhoog te brengen. De verkeersproblemen zullen in belangrijke mate verdwijnen, wanneer de Braakman zal zijn ingepolderd. Het vissershaventje Philippine behoort thans reeds tot het verleden. Men zal voor de nodige ontspanningsgelegenheid zorgen, in het bijzonder voor zeilliefhebbers, een grote omsloten waterplas zal overblijven van wat eens de Braakman was.

Gelderland

Ruim twee jaar geleden is Elten aan Gelderland toegevoegd, waardoor de grenslijn tot ongeveer 5 km is ingekort. Daardoor heeft Nederland 3500 Duitsers te zijnen laste gekregen in een woongebied van ongeveer 2000 ha grond. De inwoners schijnen voor het merendeel naar hun vaderland terug te verlangen al hebben zij het thans onder Nederlands bewind beter. De uiterlijke indruk van het plaatsje is dat de mensen daar zich geheel op Nederland hebben ingesteld. Nederlandse straatnamen en de steeds zeldzamer wordende Duitse opschriften in de winkels wijzen in die richting. Toch zijn de mensen Duits gebleven. Dit komt vooral ook door het feit, dat de inwoners van oudsher aangewezen zijn op het nabijgelegen stadje Emmerik, waar de kinderen de middelbare scholen bezoeken en velen hun bestaan vinden. Arnhem ligt te ver af om voldoende aantrekkingskracht te kunnen uitoefenen. Toch zijn er verschillende Eltenaren, die in Arnhem, Doetinchem en andere plaatsen in Gelderland hun werkkring gevonden hebben. Vooral de meisjes hebben in Nederlandse bedrijven emplooi gevonden. Bij het lager onderwijs is ook hier, gelijk in Tudderen, Duits de voertaal en het Nederlands slechts als vreemde taal aan het lesrooster toegevoegd. In de vacatures kon men steeds voldoende Duitse leerkrachten aantrekken. Het hoofd van de grootste der twee scholen is een Nederlandse hoofdonderwijzer, maar hij geeft geen les. Wonderlijk mag worden genoemd, dat de Eltenaren hun kinderen voor ambachts- en landbouwhuishoudonderwijs naar Nederlandse scholen in de omgeving sturen, voor middelbaar onderwijs naar Emmerik, zoals wij hierboven mededeelden.

Drente

Emmen en Klazienaveen zullen wel varen bij de uitvoering van het ontwikkelingsplan voor Zuid-Oost-Drente. Het wordt overigens ook hoog tijd, omdat er sinds jaren een ernstige werkloosheid heerst vanwege de verminderde turfafzet. Gemiddeld zijn er 4000 werklozen, hetgeen 10% betekent van de totale mannelijke bevolking in die streek. Men zal in de eerstkomende vijf jaren ongeveer vijf millioen gulden van overheidswege gaan investeren, voornamelijk bestaande uit verbetering van bruggen in de gemeente Emmen, het inhalen van achterstallig onderhoud, en verhoging van het waterpeil van de Hoogeveense Vaart en overige kanalen in Drente enerzijds en mechanisering van de turfproductie anderzijds. Het plan beoogt dus voornamelijk de bevordering van de industrialisatie en een rendabeler turfwinning.