Neerlandia. Jaargang 55

Leestafel

Onderdrukking en Verzet. Aflevering 27. Uitgevers J.M. Meulenhoff, Amsterdam en Van Loghum Slaterus' Uitgeversmij N.V., Arnhem. Prijs 2,50 gld.

In dit nummer worden de overheidsbemoeiingen met het onderwijs behandeld. Prof. Dr G.A. van Poelje begint met rekenschap te geven van de positie, die het Dep. van O., K. en W. vóór 1940 innam. De aanwijzingen van de regering van 1937, waarop later, meestal ten onrechte, van tijd tot tijd een beroep is gedaan, waren strikt geheim geweest. Een enkel exemplaar was in de archieven van het departement te vinden. Prof. Van Poelje deelt een en ander mede over het slappe optreden van Prof. Van Dam: over maatregelen o.a. tegen Joodse kinderen en tegen kloosterlingen (vermindering van inkomen).

L.F. Kleiterp behandelt het lager- en het voortgezet onderwijs. Hij drijft o.m. de spot met de applicatiecursussen voor leerkrachten ten einde voldoende kennis en geschiktheid te verwerven om les in het Duits te verwerven (in een tiental lessen).

Prof. Dr A.M. Donner spreekt over het Protestants-Christelijk onderwijs en ten slotte behandelt A.J. van der Leeuw voor een deel de Universiteiten en Hogescholen.

Een zeer belangrijke aflevering. Zeer aanbevolen. Q.

I. Stalfis: De Dietse Jeugdbeweging. Uitgave Oranje, St. Amandsberg (Gent). Prijs 12 fr.

Wie dit kleine geschrift van 40 kleine bladzijden leest, komt onder de indruk van de spontane liefde der Dietse jeugd in Vlaanderen. In korte trekken vinden we hier de strijd van Berten Rodenbach met zijn Blauwvoeterie tot in het heden.

Hier laait het vuur der onverzettelijke jeugd, dat niet geblust kan worden.

Hier is de hartstocht van de vrijgeborenen, die zich in hun geest niet kunnen laten knechten.

Hier spreekt de geest van Gezelle, Streuvels en Verriest in hun worsteling om erkenning voor het Nederlands.

Onze Noordelijke jeugd moge zich eens spiegelen aan de Zuidelijke kameraden.

‘Liever dood dan slaaf’. E.H.B.

Onze samenleving. Eenvoudige burgerschapskunde voor iedereen, door W. Lubberink; uitg. P. Noordhoff, N.V., Groningen-Djakarta; prijs 3,90 gld.

Het moet ons van het hart, maar het woord ‘burgerschapskunde’ klinkt wat Duits. Dat zouden wij liever door een ander vervangen zien. Maar alevel, de zaak, waarom het hier gaat, is ons dierbaar. Wij, mensen, vormen wel een samenleving, wij leven ook wel samen, maar van onze rechten en plichten tegenover elkaar en tegenover het geheel weten wij maar een heel klein beetje.

In verschillende steden, grote en kleine, probeert men aan de jeugd in een zeer practische vorm, enige duidelijke voorstellingen te geven van wat haar als burgers straks wacht.

De schrijver zelf noemt in zijn inleiding, het jeugdparlement in Zalt-Bommel en Jongensstad in Wassenaar. Ook in andere plaatsen heeft men iets dergelijks.

Vooral drie hoofdzaken behandelt de schrijver: de mens; de mens als arbeider; de mens als burger.

Over het geheel genomen achten wij dit boek voor zelfstudie iets te beknopt en hier en daar ook niet geheel juist. Onder leiding doorgewerkt zal het beter voldoen.

Wie bijv. het hoofdstukje ‘Rechtvaardigheid in de verdeling’ goed wil begrijpen, moet dieper op de zaak ingaan, dan in de twee bladzijden, waarin dit probleem behandeld wordt, gebeurt.

Maar dit bezwaar is geen verwijt aan de schrijver; maar alleen een opmerking, en een zeer welwillende, over het gebruik.

E.H.B.

H.J. Buiskool: Zuidoost-Drente op weg naar een nieuwe toekomst; uitg. Van Gorcum & Comp. N.V., Assen; prijs 1,50 gld.: geb. 2,25 gld.

Dit boekje, dat ingeleid wordt door Prof. Dr Sj. Groenman, is een geschrift van een man, die niet alleen dit gedeelte van Drenthe goed kent, maar het ook liefheeft.

Prof. Groenman noemt hem in zijn inleiding een ‘praesociograaf’, iemand, ‘die eenvoudig beschrijft wat hij heeft gezien, wat hij heeft meegemaakt, wat hij uit eigen aanschouwing kent en in gesprekken, dikwijls gedurende een mensenleeftijd, heeft leren kennen’.

Wat Buiskool gezien en opgemerkt heeft, heeft hij duidelijk en begrijpelijk meegedeeld, zodat hij daardoor een belangrijke bijdrage heeft geleverd voor de sociale geschiedenis.

Misschien, dat hij iets meer over de mensen zelf had kunnen vertellen; niet alleen over diegenen, die in de landontginning, de vervening en de kanalisatie een besturende functie hebben verricht; maar ook over hen, die de Drent mee helpen opvoeden, door het vooral voor deze provincie zo belangrijke landbouwonderricht.

Overigens een waardevol boek. E.H.B.