Neerlandia. Jaargang 54

Vlaanderen

De XXIIIe IJzerbedevaart te Diksmuide

De jaarlijkse plechtigheid bij het vernielde Ijzerkruis bracht op 20 Augustus j.l. meer dan 70.000 bedevaarders op de been, uit alle steden en dorpen van Vlaanderen.

Reeds in de vroege ochtenduren waren te Diksmuide en het nabijgelegen Kaaskerke honderden Rijkswachters opgesteld om de orde te handhaven en de sterke hand te bieden bij mogelijke tegenbetoginnen, die gelukkig achterwege bleven.

Dat vijf ministers in functie de jaarlijkse plechtigheid bijwoonden, en de regering besloot op de begroting van 1951 een eerste toelage uit te trekken om de wederopbouw van het gedynamiteerde Ijzerkruis te bespoedigen, bewijst, dat er iets veranderd is (laten wij hopen met de beste bedoelingen) in de vroegere houding van het Staatsbeleid tegenover deze massagetuigenis van Vlaamse levenswil.

De uitgestrekte en met talloze Leeuwenvlaggen afgezerte Bedevaartweide was door een duizendvoudige menigte ingenomen, wanneer rond half elf de mis ter nagedachtenis van de Vlaamse gesneuvelden uit de twee wereldoorlogen een aanvang nam. Het was de Z.E.H. Kanunnik Vercruyse, vicaris-generaal van het Bisdom Gent, die, te midden van een ingetogen stilte, de heilige gebeden voorlas.

Daarna werd met bazuingeschal het begin der eigenlijke plechtigheid aangekondigd. Op de gezamenlijke uitvoering van het lied ‘O Kruise, den Vlaming’ volgde een toespraak van de heer Wim Verbakel, namens de Vlaamse jeugd. Hij wees op de taak die voor deze jeugd in de komende jaren is weggelegd. Zij zal zich moeten stellen in dienst van het volk, en niet alleen in de geest, doch metterdaad trouw moeten blijven aan het levensideaal van hen die in de IJzervlakte begraven liggen. Het zou geen zin hebben de toren te herbouwen indien niet tezelfdertijd de Vlaamse volksgemeenschap in haar onvervreemdbare rechten wordt hersteld. De jonge generatie heeft on dit gebied een plicht te vervullen waarin zij niet zal te kort schieten.

Onder muzikale begeleiding heffen de bedevaarders het lied ‘Vlaanderen herrijst’, van R. Veremans, aan.

Als tweede spreker komt nu de heer Dr J. Romhouts, uit naam van het Nieuw Verbond der Vlaamse Oudstrijders, aan de beurt. Hij hekelt in scherpe bewoordingen het dynamiteren van een dodenmonument en stelt daartegenover de houding der Vlaamse gesneuvelden die, in bestendig levensgevaar, de gewapende vijand bevochten. De woordvoerder vestigt de aandacht op de miskenning van Vlaamse wetten en rechten.

De primauteit van de rechten van de Vlaming in het Belgisch staatsverband is nog lang niet verzekerd, aldus spreker. De Vlaams-nationale geest wordt op velerlei gebied miskend, de officiële benoemingen in de Staatsdepartementen, ann de universiteiten, bij het leger en het gerecht, zjin vaak een bespotting voor de Vlaamse gemeenschap. Deze toestand wordt bestendigd door delaksheid der hogere leiders die elke vernedering aanvaarden en troost zoeken in de overweging dat het toch nog erger had kunnen zijn.

Na de uitvoering van het machtige ‘Lied der Vlamingen’ en van de ‘IJzerpsalm’ komt dan het hoogtepunt van de plechtigheid, de onthulling van de 30 meter hoge Pay-Poort, opgebouwd uit stenen en puin van het opgeblazen monument, en de steeds indrukwekkende bleemenhulde. Terwijl het zangkoor het lied ‘Strooit bloemen op hun weg’ inzet, schrijden de Vlaamse meisjes met afgementen tred naar de overblijfselen van het vernielde Kruis toe, en leggen en honderden kransen en bloemstukken neer. De heer P.W. Segers. Minister van Verkeerswezen, brengt, mede namens zijn Vlaamse collega's in de regering, een prachtig bloemstuk aan. Devaandels der deelnemende oud-strijders- en andere Vlaamse verenigingen wapperen breed open en vormen een rijke kleurensymphonie boven het in een reusachtig bloemperk herschappen voetstuk van het verminkte Dondengedenkteken.

Het ‘Lied der Vlaamse Meisjes’ weergalmt over de

[p. 6]

wijde vlakte, gevolgd door het aangrijpende ‘Vaarwel mijn broeder’, en de massa-uitvoering van ‘Vlaanderen’, het bekende strijdlied van R. Veremans.

Inmiddels heeft Prof. Dr Fr. Fransen op het podium plaats genomen om de verzamelde bedevaarders namens het Bedevaartcomité toe te spreken.

Hij verheerlijkt de daad van een handvol idealisten die reeds in 1916 de gedachte opvatten een blijvende Heldenhulde in te richten. De woordvoerder weerlegt de bewering van sommige volksvreemde groepen als zouden de Bedevaarten er geen zijn van oud-strijders of althans niet in overwegende mate door oudstrijders worden bijgewoond. Hij meent dat de steeds toenemende deelneming der Vlaamse jeugd deze tegenstanders dwars zit, en dat luist de groeiende belangstelling van het jonge geslacht bewijst dat de idealen, waarvoor de IJzerhelden hun leven veil hadden, diep in de ziel van het volk geankerd zitten.

Na te hebben gewaarschuwd tegen het opgeschroefd vertoon van bepaalde personen en groepen die de vaderlandse emblemen en de vaderlandse ideologie misbruiken, en zich voordoen alsof zij alleen de nationale deugdzaamheid in pacht hebben, wijst spreker op de noodlottige gevolgen van de niets ontziende na-oorlogse repressie, waardoor talloze Vlamingen onrechtvaardig werden getroffen.

Spreker behandelt vervolgens het tweevoudig aspect der Vlaamse beweging: culturele activiteit en ontvoogdingsstrijd.

Cultuurarbeid, zegt Dr Fransen, keuren wij natuurlijk met hart en ziel goed, ook taalcultuur. Wij geven zelfs toe, dat de Vlaamse cultuur prioriteit bezit op de Vlaamse strijd, want indien ons volk geen hoog beschaafd volk is of hoeft te zijn, dan ware het ook de moeite niet waard om ons warm te maken voor zijn bestaansrecht als volk. Doch wat wij niet aanvaarden, is dat met culturele beweging alleen Vlaanderen uit zijn nationale onderworpenheid zal oprijzen.

De structuurhervormingen die wij voorstaan tasten de taalvrijheid der Belgische onderdanen niet aan; wat zij wel aantasten, is de vrijheid van de openbare besturen om nog verder de Vlaamse kinderen te Brussel, op de taalgrens en elders, door oneerlijke, onnationale praktijken te denationaliseren of naar het ander kamp over te hevelen. Welnu, die vrijheid hebben zij niet, die staat niet in de grondwet.

Dr Fr. Fransen wendt zich vervolgens tot de Vlaamse jeugd, die hij tot groter kampvaardigheid opwekt, in de geest van Alb. Rodenbach, van wie de IJzerhelden de geesteskinderen waren. Hij stelt aan alle bedevaarders de vraag of er nog een uur moet gewacht worden om alle gezonde Vlaamse krachten samen te smeden tot een machtige Vlaamse en kristelijke weerbaarheid.

Onder de benaming ‘Vlaamse Volksbond’ zou een sterk georganiseerd eenheidsfront moeten gevormd worden.

De bedevaarten naar de graven van de IJzer zullen de bewustwording van het Vlaamse volk in de hand werken: zonder Vlaams stambewustzijn geen bezieling voor Vlaamse cultuur en nog minder voor Vlaams verweer.

‘Vlaanderen herbouwt zijn toren’ is het motto van deze heuglijke dag. Het zij zo. Het overblijvend puin weze voor ons een waarschuwing tegen de boze machten, die Vlaanderen naar het leven staan. De nieuwe toren zij en blijve de wezenlijke Heldenhulde van gans een volk aan degenen, die hier begraven liggen en aan al hun kameraden, die in de loop der tijden vielen voor de verdediging van 's lands eer en vrijheid.

Er volgt nog een gezamenlijke uitvoering van de ‘Van Rijswijckmars’, waarna de ‘Eed van Trouw aan Vlaanderen’, door de voorzegger voorgelezen en door de duizendkoppige massa herhaald wordt:

O Land van roem en rouwe
van liefde en lijdensnood
Gij wordt weer vrij en groot
Wij zweren houwe trouwe
U, Vlaanderen, totterdood.

Ook de aanwezige ministers sluiten zich aan bij deze eedsaflegging.

De grootse plechtigheid loopt ten einde. Na een sloten dankwoord van de heer Hein Nackaerts, voorzegger, leidt toondichter R. Veremans de uitvoering van ‘De Vlaamse Leeuw’, die met zinderende geestdrift door de meer dan 70.000 bedevaarders wordt meegezongen. Nauwelijks weerklinkt het spontaan door de menigte aangeheven ‘Wilhelmus’ of de luidsprekers worden ingeschakeld en overstemmen de tonen van het Nederlandse volkslied. Wij laten dit onhoffelijk optreden voor rekening van het Bedevaartcomité, er evenwel de aandacht op vestigend dat een dergelijke handelwijze indruist tegen de vooroorlogse traditie, toen niemand zich ooit tegen het zingen van het ‘Wilhelmus’ verzette, en er zelfs door Nederlandse en Zuid-Afrikaanse afgevaardigden toespraken werden gehouden.

M.v.G