Prof. Dr Willem de Vreese
Ieder, die prijs stelt op de naam van Neerlandicus kent het werk van Willem de Vreese, al ware het alleen maar zijn arbeid aan het ‘Groot Nederlands Woordenboek’ (helaas nog altijd niet voltooid).
Maar ook ieder die zijn Nederlandse taal kent en beoefent, behoort hem te kennen.
Uit dien hoofde plaatsen wij daarom gaarne het onderstaand artikeltje, dat wij in aller aandacht zeer aanbevelen.
De inschrijving op het daarin aangekondigde boek staat open bij de adressen:
Mevrouw De Vreese-Van de Poel,
Watteaustraat 5 II, Amsterdam-Z.
en
Dr Rob. Roemans, Stadionstraat 9, Vorst (Brussel).
* * *
Tekent u ook mee in op: ‘Het werk en de betekenis van Prof. Dr Willem de Vreese’ door Dr Rob. Roemans?
‘Neen’, zult ge zeggen, ‘dat is niet voor mij, dat is mijn vak niet; het is te wetenschappelijk, daarvan heb ik geen verstand! en... het kost me een tientje.’
‘Ja!’ zult ge zeggen, ‘ja, en nog eens ja!’
Want wie was Willem de Vreese? Hij was philoloo, mediavist, palaeograaf, historicus, bibliograaf, bbibliothecaris en bovenal...... Vlaming, een ware Vlaming van het goede ras, die aan den lijve heeft ondervonden, hoe men in de Belgische staat omspringt met de Vlaamse rechten; maar ook een Vlaming, die de wetenschap van Noord-Nederland steeds tot voorbee1d stelde aan zijn studenten. Op het Belfort te Gent stonden vier beelden; drie ervan waren verdwenen; alleen het beeld, dat naar het Noorden wees, bleef. ‘Dit’, zei de hoogleraar tegen zijn studenten, ‘is een teken, dat ge allen naar het Noorden moet kijken voor uw wetenschappelijke vorming.’ Kan iemand betere gedachten hebben van de betekenis van Noord-Nederland?
Ja, deze Vlaming, die als jongen van 11 jaar op het Gymnasium te Gent alle vakken in het Frans moest leren (1880-1886), op de Rijksuniversiteit te Gent ook college Nederlandse philologie kreeg in het Frans (1886-1890), deze begaafde Vlaming werd als student reeds naar Leiden geroepen als redacteur van het Groot Nederlands Woordenboek van De Vries en Te Winkel. (Getuigen de brieven van de grote Maathijs de Vries aan De Vreese). Doch hij keerde in 1895 reeds terug naar Gent om daar aan de Rijksuniversiteit te helpen bouwen aan de studie der Nederlandse philologie in Noord-Nederlande geest, want hij had dat geleerd in Leden, waar hij nog college liep bij mannen als Matthijs de Vries, Kern, Cosijn e.a., mannen, die hij hoog waardeerde.
Tot 1918, dus 23 jaar, bleef hij daar te Gent in het Nederlands doceren aan de verfranste Universiteit, niettegenstaande alle tegenwerking. Toen keerde hij na de strijd der Vlaamse activisten weer naar het Noorden terug, waar hij door de wetenschap met open armen werd ontvangen en...... door de gemeente Rotterdam, die hem benoemde tot Directeur der Bibliotheek en Leeszalen.
Hij was baanbrekend, modern en toch behoudend, nauwkeurig en gewetensvol. Dat getuigt zijn nagelaten levenswerk, de ‘Bibliotheca Neerlandica Manuscripta’, beschrijvingen van vele duizenden middelnederlandse handschriften, in heel Europa door hem gevonden op bekende en onbekende plaatsen. Dit arsenaal was en is nog steeds een vraagbaak van allen, die middelnederlands studeren.
In 1914 werd hij Doctor honoris causa der Groninger Universiteit, tegelijk met H.M. Koningin Wilhelmina, die zich bij die gelegenheid met hem over zijn wetenschappelijk werk onderhield. H.M. steunde ook in 1938 de aankoop door de staat van zijn levenswerk, de Bibliotheca Neerlandica Manuscripta.
Niet alle Nederlanders kennen de betekenis van Willem de Vreese voor de Ned. philologie (zie het onlangs verschenen werk van Dr G. Karsten: ‘Honderd jaar Ned. philologie’, waarin hij terloops genoemd wordt). Maar ge zult zijn betekenis leren kennen, als ge nu intekent op het werk van Dr Roemans.
Roemans heeft alles nauwkeurig, op zijn bekende manier, uiteengezet met de bewijsplaatsen erbij: Als er niet genoeg intekenaren zijn kan het werk niet worden afgedrukt.
Heeft deze Groot-Nederlander niet ten volle verdiend te worden erkend als groot philoloog? Helpt dus, gij allen, Groot-Nederlanders, om deze posthume hulde te brengen aan hem, die streed en leed voor Vlaanderen.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd