Taalwacht
Taalnootjes
Een geacht lid van het Algemeen Nederlandsch Verbond heeft een ‘naslagbibliotheek’ ontdekt. De naslag is het daverende geluid bij het persen van oliezaden. Ook zingen dichters van een naslag: den donder die op den bliksem volgt. Verder is naslag in de zangkunst bekend als het slot van een triller. In een boekerij komt dat allemaal niet te pas. Zelfs de heer Van Naslaan uit de Camera had met naslag niet van doen. Tenzij, wat we niet weten, niet hopen en wat ook onwaarschijnlijk is, als ongenwenscht gevolg (naslag) van de ‘aangekleede boterham’ der Stastoke. De boekverzameling boven bedoeld is de afdeeling der woordenboeken, der boeken van inlichting of verwijzing.
* * *
Na den eenvoud der tachtigers keert de deftigheid terug. Iemand bukt niet maar bukt zich (in bijna elk nieuw boek). In een simpel weerbericht lazen wij: ‘De temperatuur steeg tot zeer hooge waarden’, inplaats van ‘het werd erg warm’. Strafmaat schijnt veel ‘gekleeder’ dan straf, doelstelling dan doel. Zou het gebruik van de n bij den eersten naamval ook al een deftigheidsverschijnsel zijn? Het is onbegonnen werk aanteekening te houden van alle berichtjes, waarin een winner een fraaien krans of sierlijken beker wordt aangeboden. De schrijver van een druk gelezen letterkundig werk laat, nog wel in den tweeden druk, doorslippen: ‘En zelden werd den ganschen melodieuzen droom dier zomernachten zoo schoon en smachtend teeder uitgezongen’.
* * *
‘Aan den anderen kant zijn er diplomatieke waarnemers, die van meening zijn, dat de benoeming van graaf Ciano....’ Dit zinnetje strompelt; het is zuiver Fransch van bouw. In het Nederlandsch schrijft men ‘Overigens meenen andere diplomatieke waarnemers, dat graaf Ciano’, enz.
* * *
Een leerares maakte een zeer bekende vertaalster opmerkzaam op de germanismen, waarvan haar werk wemelde, ‘Ja, ik krijg veel klachten’, zoo luidde het openhartige antwoord, ‘maar hopelijk zal 't beter worden als de nieuwe spelling wordt ingevoerd’. dit geval staat hopeloos. Voor de nieuwe spelling zijn zulke klantjes geen aanwinst.
Gemakzuchtige verslaggevers gebruiken het woord dimmen, terwijl een goed Nederlandsch woord voor de hand ligt. De lichten van een auto kunnen worden getemperd of gedoofd.
* * *
Gemakzuchtige schrijvers - en schrijfsters! - hebben inlossen (einlösen) ingevoerd voor nakomen, vervullen; opstaand voor oproerig; hang voor neiging; ondergang voor vergaan; zich uitspreken voor verklaren, besluiten. En het woekert voort!
PELLER.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd