Neerlandia. Jaargang 40

[p. 127]

Vlaanderen

Toestanden in Vlaanderen

Dat de kultureele en sociale toestanden in Vlaanderen op verre na nog niet normaal kunnen worden genoemd, ook nu nog niet, meer dan een eeuw na de afkondiging van de Belgische Grondwet en bijna twintig jaar na de plechtige koninklijke belofte van ‘gelijkheid in rechte en in feite’, door koning Albert, eerst aan het front en, na den wapenstilstand, in het Parlement te Brussel, afgelegd, weten alle lezers van ‘Neerlandia’, die ook wel eens hun blikken over de rubriek ‘Vlaanderen’ laten gaan. Over deze misstanden zijn reeds vele boekdeelen en duizenden geschriften en dagbladartikelen geschreven en toch is daarover nog niet alles gezegd. Het veld, door de Vlaamsche volksbeweging bestreken, is zoo uitgebreid, dat een synthetische voorstelling van het onrecht en de miskenning, waaronder het Vlaamsche volk, bij gebrek aan voldoende stambewustzijn, gebukt blijft gaan, zeer moeilijk is te geven. Door den dagelijkschen strijd ziet men veel te veel de boomen en veel te weinig het bosch. Toch weten enkele Vlaamsche voormannen, af en toe, een mijlpaal in den grond te slaan en van den stand van zaken een treffende voorstelling te geven.

Zoo de bekende Gentsche hoogleeraar, tevens voorzitter van het Comité der Jaarlijksche Bedevaarten naar de Graven aan den IJzer, prof. dr. Frans Daels, die onlangs voor de microfoon van den Belgischen radio-omroep zijn meening gaf over den huidigen toestand van de Vlaamsch-kultureele beweging.

Wijzend op den nood om de Vlaamsche stellingen met vernieuwde kracht en hardnekkigheid te verdedigen, zeide prof. dr. Daels o.m.:

‘Wenscht men eenige feiten uit de laatste jaren of maanden?
Vlaamsche volksmandatarissen bedelen bij verkiezing de stemmen af in het Vlaamsch en verkoopen deze stemmen in het Parlement in het Fransch.
Reeksen ministeries zijn gevallen en reeksen ministers zijn heengegaan om beuzelarijen of om persoonlijken wrok tegenover elkaar, om geldkwesties of om nog wat anders. Nooit is een ministerie gevallen of geen enkel minister heengegaan, omdat het Vlaamsche volk een nieuwen kaakslag kreeg.
Een minister verkiest een openingszitting van de Vlaamsche universiteit met geheime “Sûretê”, gendarmen te voet en te paard, en een staat van beleg, liever dan de Vlaamsche vlag in de universiteit te brengen.
Sedert vijf en twintig jaren vragen de Vlaamsche wetenschappelijke congressen het inrichten van Vlaamsche wetenschappelijke akademies. Er zijn akademies, die op 24 uren tijd kunnen worden ingericht bij eenvoudig ministerieel besluit. Geen enkel Vlaamsch minister heeft het aangedurfd. Maar intusschen hebben Waalsche ministers nog verder nieuwe Fransche akademies in België bijgesticht.
De eerste doordrijvende aktie tot redding van het Vlaamsche volk en tot intimidatie van Brussel, is uitgegaan van het volk zelf, van de Vlaamsche oudstrijders, die reeds het IJzeroffer hadden gebracht en niet eens op Vlaanderens' intellectualiteit mochten rekenen. God zij dank, de banden die aan den IJzer werden gesmeed en die verbroken waren tusschen volk en intellectualiteit, zijn nu weer hersteld.
De vrijstaande Vlaamsche intellectueelen komen eindelijk met volle rijen terug naar het volk. Het is uit met de lange betoogen, de gestyleerde gebaren, de juridische knepen, de diplomatische streken. Alle Vlaamsche mannen, die iets kunnen door hun economischen invloed, door hun kennis, door hun idealisme, beantwoorden den noodkreet van Vlaanderen. Zij willen allen hun volk leiden’.

En verder verklaarde prof. Daels nog, antwoordend op de vraag: ‘Wat willen de Vlamingen?:

Hun vaders waren geen lafaards: hun moeders waren geen sletten. Zij willen eerbied voor hun Vlaamsche geschiedenis.
Op officieele feesten doen hoog-officieele menschen zich omringen van Vlaamsche vlaggen, spreken van Vlaamsch volksrecht en zingen “de Vlaamsche leeuw”; maar Vlaamsche burgemeesters worden afgezet omdat zij de leeuwenvlag uithangen op het gemeentehuis en geen Vlaamsche vlag mag haar intrede doen in de Vlaamsche universiteit. De Vlamingen willen klaarheid.
Een universiteit, die niet Vlaamsch is van kultuur en Vlaamsch van streven, en waarvoor de “Fraternellen” benoemingen kunnen eischen, is geen Vlaamsche universiteit. De Vlamingen willen eerlijkheid.
De Vlaamsche graven aan den IJzer werden tijdens den oorlog, midden in het

[p. 128]

Vlaamsche bloedoffer, geschonden. De Vlaamsche zerken van de IJzer werden na den oorlog door officieele diensten verbrijzeld. De Vlamingen willen officieel rechtsherstel.
De Vlamingen willen het einde van de komedie van de halve maatregelen en van de halve menschen. Zij willen niet langer het meest geduldige volk van de wereld zijn.
Het nu wakker wordend en zelfstandig ageerend Vlaamsche volk zal niet meer toelaten dat de strijd tot integrale Vlaamsch-nationale herleving zou worden verlamd door het loodgewicht van de slapenden, door de kruiperijen van de baatzuchtigen, door de politieke spitsvondigheden van diplomaten. De Vlaamsche beweging is te midden en door de ineenstortingen van de laatste maanden, plots over heel de lijn geworden een nationale beweging. De Vlamingen willen niet langer een Vlaamsche bevolking van België zijn; zij willen het Vlaamsche volk zijn.’