Neerlandia. Jaargang 40

[p. 54]

Jaarverslag over 1935 van de Afd. Boekverspreiding van het Alg. Nederl. Verbond II. (Slot)

Boekenhuis: Laan 34, s-Gravenhage, Telefoon 112508, Postrekening 149431 Bureel voor Vlaanderen: Maaldersstraat 20, Postcheck 123038

Leden. Wij boekten in 1935 een belangrijke toeneming van het aantal leden, dat zijn zij, die een jaarlijksche bijdrage voor de instandhouding van het werk zenden. Wij begonnen het jaar met 134 leden, waaronder 7 leden voor het leven. Het aantal bedroeg aan het einde van het jaar 173, waaronder de 7 zooeven genoemden.

Van het A.N.V. steunden ons 3 groepen, 18 afdeelingen in Nederland en 3 afdeelingen daarbuiten. Er zijn nog 14 afdeelingen in Nederland die op onze lijst ontbreken. Wij vertrouwen dat zij eerlang ook als bijdragers zullen toetreden.

Geldmiddelen. De ontvangsten bedroegen f 792,44 en de uitgaven f 1.173,54; het te kort f 381,1O½ heeft het Hoofdbestuur bijgepast. Wij wekken de lezers op ons met een kleine bijdrage te steunen om het zegenrijke, nationaal cultureele werk in stand te kunnen blijven houden en het Hoofdbestuur zooveel mogelijk in deze moeilijke tijden te ontlasten. Wanneer eenige honderden medewerkers en belangstellenden ieder slechts een kleine jaarlijksche bijdrage schenken, zal het tekort kunnen weggewerkt worden. Vele kleintjes maken een groote!

Ophaaldienst. Het aantal vaste adressen, waar wij geregeld iedere maand leesstof konden doen ophalen, nam toe. Het bedraagt thans 275. Wij hopen spoedig het aantal tot 300 te kunnen opvoeren.

De hoeveelheid leesstof, welke wij ontvangen, is ook zeer bevredigend. Nog meer konden velen aan de vriendelijke wenken gehoor geven, welke wij wederom aan alle adressen zonden, om het werk te vergemakkelijken. Het bespaart veel tijd, wanneer ieder zijn tijdschriften soort bij soort legt, niet binnenste buiten afgeeft, zoodat wij dat tijdroovende werk na de ophaling moeten doen en men van de welwillend afgestane leesstof een pakje maakt, zoodat niet alles door elkaar komt te liggen. Wanneer allen aan ons verzoek gevolg willen geven, vordert het uitzoeken en verzenden van den grooten stroom, die maandelijks in Laan 34 binnenkomt, vlugger. Ook aarzele men niet weinig mede te geven. Ook dat is het ophalen waard. Alleen dagbladen kunnen wij niet gebruiken, behalve het letterkundige bijblad van de N. Rott. Courant en van de Haagsche Courant.

Maandzendingen. De maandelijksche verzending van pakjes tijdschriften aan zeemanshuizen, militaire tehuizen, vereenigingen, instellingen enz. in het buitenland had geregelde voortgang en breidt zich uit. Enkelen waren gelukkig bereid de portokosten te vergoeden. Moge dit voorbeeld door meer worden gevolgd. Men blijkt deze zendingen steeds op prijs te stellen.

Het Bureel voor Vlaanderen. Dit bleef gevestigd in het huis van den beheerder aldaar, K. Fossey, Maaldersstraat 20, die van midden 1929 af met toewijding zijn taak bleef vervullen¹⁾. De heer H. Christaen te Kortrijk zorgt voor de verdeeling der leesstof voor het arrondissement Kortrijk.

Het Bureel Vlaanderen ontving - zooals gezegd - 382 kisten (vorig jaar 361) met een gewicht van 13205,5 kg. (9494,5 kg.). Het aantal gezonden boeken bedroeg 7130, waaronder 2706 schoolboeken, 72 academische proefschriften, 92 brochures en 90 A.N.V.-kalenders (het vorig jaar 4056). Bovendien werden 1045 volledige jaargangen van tijdschriften gezonden (727) en 26468 losse tijdschriften (25091). Van deze laatste 238 verschillende soorten. Van den in Antwerpen ontvangen voorraad leesstof werden 77 boekerijen, tehuizen, scholen,

1) Hoe ik het boekenwerk in Vlaanderen oprichtte, door mej. Dr. Greta van Rijn, verscheen in het Septembernummer van Neerlandia 1935.

[p. 55]

bonden, kringen, leeszalen, leesgezelschappen en vereenigingen voorzien in 77 verschillende plaatsen. Het kostelooze abonnement van de twee Amsterdamsche bladen, het Algemeen Handelsblad en De Tijd, ten behoeve van een Vlaamsche Volksboekerij, die dan alleen de verzendingskosten behoefde te betalen, werd weder zeer op prijs gesteld. De heer Fossey ontving talrijke hartelijke brieven

OVERZICHT VAN HET AANTAL KISTEN BOEKEN DOOR DE AFD. BOEKVERSPREIDING VAN HET ALG. NED. VERBOND KOSTELOOS VERZONDEN VAN 18 OCT. 1902-31 DEC. 1935.

van dankbetuiging voor de leesstof, welke het A.N.V. zoo rijkelijk ter beschikking van Vlaanderen stelde, zoowel boeken op ontspannings-, wetenschappelijk- als onderwijsgebied.

De Vlaamsche Opvoedingscentrale. Deze werd begin 1928 gesticht te Kapellen en heeft ten doel de volksontwikkeling in Vlaanderen. Er bestaan 9 afdeelingen en wel te St. Niklaas, Brussel, Tongeren, Kester, Londerzeel, Mechelen, Waarbeke (Z.O. Vlaanderen), Neder Over Heembeek en Keiberg Kumtich. De vereeniging heeft geen statuten, staat buiten alle partijpolitiek, maar haar doel staat op het door haar uitgegeven maandblad De Vlok, duidelijk aangegeven als: Boekenverspreiding, Jaarlijksche Vlaamsche Almanak, voordrachten. In dat maandblad maakt de vereeniging geregeld bekend, welke boeken ter beschikking der leden liggen en daarin neemt de Afd. Boekverspreiding van het Alg. Ned. Verbond een eereplaats in. ‘Onze boekenwerking’, schrijft de secretaris, Pol. Beinaerts, ‘ondervindt warme sympathie van de zijde van hen, die boeken ontvangen, maar ook van hen, die er schenken kunnen. Vooreerst wijzen wij op het Algemeen Nederlandsch Verbond in Holland, dat ons sedert eenige jaren regelmatig zendingen interessante werken doet toekomen. We kennen maar een vorm van dankbaarheid hiervoor, dit is: de verspreiding zoo doelmatig en zoo breed mogelijk te bewerken, zoo dat ook de minst bemiddelden in deze benarde tijden, zich een werk kunnen aanschaffen’. De boeken worden tegen vergoeding der verzendingskosten afgestaan. Het

[p. 56]

adres van den secretaris is Elizabethlei 59, waar ook de Vlaamsche Almanak voor frs. 2.75 te verkrijgen is. (Postchek. no. 30820).

Ontvangen steun. Het zou ondoenlijk zijn bij name al degenen te noemen, die ons geregeld met boeken en tijdschriften hebben gesteund. Een uitzondering maken wij voor de schenking van de geheele boekerij van het departement Leiden van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen en die van het opgeheven Koninklijk Militair Invaliedenhuis te Leiden. Wij kwamen daardoor in het bezit van eenige duizenden boeken.

Bij testamentaire beschikking ontvingen wij van den heer C. van Schmidt een kast zeer goede boeken. Voor deze hulp zijn wij zeer erkentelijk, alsook voor die van de reederijen, die zoo welwillend de kisten tegen halve vracht of kosteloos naar alle werelddeelen deden vervoeren. Ook mogen wij niet verzuimen gewag te maken van de goede hulp, welke wij van velen in den lande ontvingen, op onzen oproep om leesstof voor onze mariniers in het Saargebied, tengevolge waarvan wij 4 kisten boeken konden verzenden aan onze Jantjes, die zulks zeer op prijs hebben gesteld. Met dankbaarheid mogen wij gewagen van den steun van de afdeeling Onderwijs van de gemeente 's-Gravenhage, die een groot aantal leerboeken, welke voor den dienst buiten gebruik gesteld waren, te onzer beschikking stelde, waardoor wij gelegenheid hadden aan vele aanvragen om schoolboeken voor Lager Onderwijs uit het buitenland te voldoen. Wij zijn de Pers zeer erkentelijk voor haar medewerking. Nooit deden wij tevergeefs een beroep op haar om het werk der Boekverspreiding in ruimer kring bekend te maken.

Dankbetuigingen. Talrijk waren de dankbetuigingen, welke wij ontvingen. Een bloemlezing uit verschillende landen volgt hieronder.

Leeszaal der Ned. Zeemans Centrale te Rotterdam: Als immer ben ik zeer dankbaar voor uw zending. Daags komen hier nu ruim 100 zeelui en de helft ervan zit te lezen. U kunt wel indenken, hoe alle lectuur daar welkom is! Iederen dag leg ik weer andere bladen, die van den vorigen dag worden in rolletjes gepakt en gaan mee naar het schip, naar het huishouden, naar een kameraad, dien ze opzoeken in het ziekenhuis, en naar hun eenzame kamertjes. Dus nogmaals, hartelijk dank.

Van den Vlootpredikant en den Commandant Hoofdkwartier Nederlandsch Contingent Saarbrücken: Wij zijn het Alg. Ned. Verbond zeer erkentelijk voor het in dezen genomen initiatief, waardoor een keurig object van ontspanning in ons bezit is gekomen. Het is geworden tot een blijvend aandenken aan de wijze, waarop breede lagen der bevolking met ons medegeleefd hebben in dagen, dat wij buiten ons Vaderland onze plicht vervulden. Gij moogt ervan verzekerd zijn, dat allen hier, met groote toewijding uw zending zullen stuklezen.

Van de Dutch Homes Charlton, Engeland: Zeer zeker zullen uw boeken gretig gelezen worden.

Van pater Gantois, Roncq (Frankrijk): Ik ontving in goede orde uw kistje boeken en ik bedank U hartelijk ervoor. De zending was goed verzorgd. De inhoud vooral uitstekend. Ze waren terstond tusschen de winnaars van onze prijskampen uitgedeeld.

Van het Potchefstroomse Universiteitskollege: Namens die Bibliotheek-Komite en die Senaat van die P.U.K., wens ek u hiermee hartlik te bedank vir die verskillende besendinge boekwerke wat ons deur bemiddeling van prof. G. Dekker van u ontvang het en wat 'n waardevolle aanwins vir die Biblioteek is. Ons twijfel daar nie aan nie of dit sol 'n belangrike hulpmiddel wees bij die studie van die Nederlandse literatuur en kultuur.

Van het Hoofd der school te Goede Moed, Oranje Vrystaat: Met hartelike dank erken ik de goede ontvangst van de kist boeken, die voor onze boekery v.d. school uitstekend geschikt zijn voor onze leerlingen; meer als een verlustigt zich nog in het ‘Hoog-Hollands’ omdat de verhalen zoo goed de kinderziel raken. En Hollands is toch zeker voor 'n Afrikaner geen ‘vreemde’ taal!

Van het Hoofd der school op de plaats ‘Geduld’ nabij Outje. Zuidwest: ....die kissi boeke, waarvoor ek u nie genoeg kan dank nie. Ek is waarlik trots op

[p. 57]

die pragtige en nuttige boeke en die boek afkomstig van wyle die edele Koningin-Moeder sal ek as een kleinood bewaar. Die Afrikaanse kind kan altyd Nederlands met gemak lees.

Van den Afrikanerkring te Walvisbaai. Zuidwest: Ons dank u hartelik vir die pragtige skenking. U fraai skenking het die waarde van ons biblioteek aansieulik verhoog en ons dink met dankbare erkentelikheid aan u en Het Alg. Ned. Verbond.

Van den secretaris der Christelyke Jongelings Vereeniging te Hamilton, Ontario, Canada: Ik kan U verzekeren, dat de boeken zeer gewaardeerd worden door alle leden der Gereformeerde gemeente en dat vele Nederlanders hier, U zeer dankbaar zijn voor de mooie wijze, waarop U aan ons verzoek hebt voldaan.

Van de First Christian Reformed Church of Vancouver: ontvang daarvoor onzen hartelijken dank. Ze zullen menig eenzaam uurtje voor de Hollanders hier ter stede gezellig maken.

Van den heer C. van Raaphorst, Detroit, Vertegenwoordiger A.N.V. Inderdaad waren het bestuur en de leden van Hollandia zeer verheugd over de boeken, die hun zeer te stade zullen komen.

Van den heer C. Ingwersen, Neerlandia, Canada. Vertegenwoordiger A.N.V.: Wij twijfelen niet, of de meeste dezer boeken zullen zeer in den smaak vallen.

Van den heer Montauban. Lima, Peru, Vertegenwoordiger A.N.V.: De kist bevat zeer mooie en interessante boeken, die onzen Hollandschen geest zullen verfrisschen en de verschillende landgen nooten zijn onmiddellijk aangevangen den inhoud te verslinden.

Van den heer J. Voorsluys, Carambehy, Brazilië, Vertegenwoordiger A.N.V.: Zoo is het mij een genoegen de tolk te mogen zijn van de Ned. kolonie om U te danken voor deze gave, die ook zeer zeker Nederland en het Nederlandsch zal versterken.

Van den pl.v. Gezaghebber van Saba (West-Indië). Het is mij een aangename taak U mijn dank te betuigen voor het toegezonden kistje lectuur voor de Openbare Leeszaal en Boekerij ‘Koningin Wilhelmina’ alhier, inzonderheid voor het exemplaar van de Camera Obscura afkomstig van wijlen Hare Majesteit Koningin Emma. Ik kan U de verzekering geven, dat Uw geschenk en in het bijzonder meergenoemd exemplaar der Camera Obscura op hoogen prijs wordt gesteld.

De dankbaarheid van Vlaanderen hebben wij hierbij niet afzonderlijk vermeld. Wij brengen slechts het huldeblijk in herinnering welke ons ter gelegenheid van het eerste lustrum vandaar bereikte, waarvan wij in ons vorig jaarverslag gewag maakten en dat op ons kantoor voor belangstellenden ter inzage ligt. Daaruit halen wij hier ten slotte deze woorden aan: ‘Zij allen, kunstenaars en geleerden, arbeiders en studenten, vrouwen, priesters, onderwijzers en kinderen uit Zuid-Nederland, zullen U, beter dan wij zelf. een denkbeeld kunnen geven der draagkracht van Uw werk. Indien het ons rijkbegaafd volk ooit moge gegeven worden, zich wederom vrijuit in de volle ontplooiing van zijn eigendommelijke persoonlijkheid te verheugen, dan zal het stage, stille werk der “Boekverspreiding” een factor van groote waarde zijn geweest tot deze zelfherwording. Maar daar is meer. Daar is van uit Nederland, het groote, simpele gebaar van het GEVEN, het wegschenken zonder iets daarvoor weerom te vragen of te verwachten. Door dit gebaar verkrijgt het werk der “Boekverspreiding” in onze oogen een hoog-zedelijke waarde, die onschatbaar is en van onberekenbare draagkracht’.

SLOT. Begin 1936 is onze medewerker de gep. kolonel J.J. Mac Kenzie verhuisd naar Utrecht, Buys Ballotstr. 9bis. Hij zal ons in Utrecht vertegenwoordigen.

In De Bilt zal in zijn plaats optreden mevrouw J.A.H. de Ridder, geb. Jkvr. Valckenier von Geusau, 1ste Brandenburgerweg 83.

Als vertegenwoordigers in Zuid-Afrika zijn opgetreden:

Te Kaapstad: J.L. Schoeler, voorzitter der Kaapsche Afdeeling A.N.V. Dusseau se Gebou, Kerkstraat 3 of Postbus 288.

Te Pretoria: Prof. dr. M. Bokhorst. Directeur van het Ned. Cultuurhistorisch Instituut, Postbus 988.

FRED. OUDSCHANS DENTZ, Leider.