Neerlandia. Jaargang 40

Vlaanderen

Jubileum van den Bond van Vlaamsche Tooneelschrijvers

In Antwerpen is sedert twee jaar op de Minnebroedersrui een museum van Vlaamsche letterkunde geopend. Het is gevestigd in een voorname patriciërswoning als een klein paleis, dat, aan Antwerpen geschonken, thans op vorstelijke wijze door de stad in dienst is gesteld der cultuur van Vlaanderens herboren volk. Men kan in de stad der Sinjoren nog royaal zijn.

Het 25-jarig jubileum van den Bond van Vlaamsche Tooneelschrijvers werd er op 15 Dec. herdacht met een samenkomst, waaraan ook door enkele stichters werd deelgenomen, onder wie voorz. Lodewijk Scheltjens, de populaire man, die een openingsrede hield, waarin lotgeval en actie van de Ver. werd geschetst. Veel werd bereikt, meer is te verrichten. Officieele erkenning van haar belangrijkheid is thans verkregen.

Hierna sprak de Haagsche dichter en dramaturg August Heyting, die de broederlijke groeten van den Bond van Nederl. Tooneelschrijvers overbracht. Hij stelde verheugd de instelling van Vlaamsche regimenten vast, maar een klein volk heeft ook het geestelijk warpen zijner cultuur van noode, vooral zijn lied en zijn tooneel. Dit laatste is voortbrengsel der uiterste inspanning van zijn saamwerkende krachten. Holland en Vlaanderen moeten elkander steunen, elkaars stukken spelen, waarmede een gelukkig begin is getroffen. In het bijzonder de jeugd moet ontvankelijk gemaakt voor letteren en tooneel.

Dichter Firmin van Hecke sprak namens den Minister van Onderwijs. Een subsidie aan den Bond is door de regeering toegezegd, een schoon jubileumgeschenk. De heer Van Hecke besprak het belangrijk contact tusschen schrijvers en volk en wees de tooneelschrijvers op de nieuwe wegen, film en radio, die ook nieuwe middelen van bestaan scheppen.

[p. 14]

Namens de Ver. van Vlaamsche Letterkunde hield mr. Jozef Muls geen gloedvolle rede over de machtige werking van het toonel, welke alle andere genres te boven gaat. Te hopen valt, dat die machtige werking den schrijvers van Noord en Zuid meer zal worden gegund, anders hebben zij er niet veel aan.

De heer Willem Schepmans, voorz. van den Bond der Vlaamsche rederijkerskamers, toonde aan, dat de liefhebberijgezelschappen in dit opzicht vrij uitgaan, zij zullen hun eigen schrijvers krachtig blijven steunen.

De heer Fr. Haepers bracht hulde namens het Alg. Kath. Vlaamsch Tooneelverbond.

Hierop sprak de nieuwe bestuurder van den Koninklijken Ned. Schouwburg te Antwerpen, Joris Diels, een rede uit, welke een verweer leek op een scherp stuk van Ernest Schmidt in De Dag over de verwaarloozing en onderschatting der Vlaamsche tooneelschrijvers. Hierin schreef Schmidt o.a.: ‘Er is de Vereeniging van Letterkundigen, en er is de Bond van Tooneelschrijvers, zooals er de dag is en de nacht. De Vereeniging staat in het zonnetje, heeft gezag, macht en invloed, de Bond heeft helaas niets van dit alles. Diels nu meende, dat de Vlaamsche tooneelspeelkunst zich in snel tempo tot Europeesch peil heeft opgewerkt, en de schrijvers hierbij zijn achtergebleven. Hij erkende echter, dat meer oorspronkelijke stukken moeten opgevoerd en verwachtte voordeel van het advies van den Bond.

Het volgende programpunt was de opening van een tooneeltentoonstelling in een benedenzaal van het museum met een trouwhartige en geestige rede van den Antwerpschen schepen van onderwijs, den heer Eeckelers, die het dwaze gebrek aan vertrouwen der Vlamingen in hun eigen tooneelschrijvers gispte, een gebrek, door August Heyting later aan het feestmaal ook voor de Hollanders onderstreept en met voorbeelden gestaafd.

Daarna was het woord aan den even ijverigen als bekwamen conservator van het museum, schrijver Lode Baekelmans, en aan den ondervoorzitter van den Tooneelschrijversbond, den heer Jan de Schuyter.

Na een rondgang door het museum vereenigde men zich aan een gezellig banket, met rake toespraken, waarin o.a. de inrichters van het jubileum, secr. Aimé de Cort, en Jan de Schuyter, benevens de Nederl. afgevaardigde gehuldigd werden en de bekende zangers Crabbé en Bogaerts zoowel als akteur Van Ryn hun kunst ten beste gaven, en de slagvaardige Jaac Ballings toegejuichte en meegezongen liedjes zong op velen der aanwezigen, begeleid door den tooneelschrijver Putman.

Vervolgens begaf men zich naar ‘den poesje’ (o oude spelling!) op het verweerde St. Niklaasplein, waar de leeuw van Vlaanderen zich geweldig weerde en stapels lijken op het slagveld ophoopte.

Daarna bracht men een bezoek aan de schilderachtige lokalen van rondom het pleintje gelegen kunstenaarsvereenigingen, ging onder deskundige leiding de grootsche ventilatiewerken van den Scheldetunnel bezichtigen en werd gastvrij in Roxy ontvangen, waar de Vlaamsche filmproducent Jan van der Heyden de verfilming aankondigde van ‘De Wonderdoktoor’.

Een, zoowel wat dekors, kostuums en spel betreft, voortreffelijke vertooning van Ben Johnson's satirieke ‘Volpone’ onder leiding van Joris Diels in den Nederl. Schouwburg besloot den schitterend geslaagden dag. Deze Schouwburg is de voornaamste van Vlaanderen.

Het Alg. Nederl. Verbond wenscht den Bond van Vlaamsche Tooneelschrijvers nieuwen groei en bloei.