Neerlandia. Jaargang 37

Boekbespreking.

Reinaert op het Tooneel.

Reinaert de Vos, een spel van dieren en menschen, door Carel Voorhoeve. N.V. v/h. Batteljee & Terpstra, Leiden.

Den 12den Maart 1932 heeft de tooneelvereeniging de Haagsche Thespiswagen met steun van de Haagsche Afdeeling van het A.N.V. dit spel vertoond.

Zij, die deze opvoering bijwoonden, zullen zich herinren, hoeveel bijval zij vond. Men zag hier de vermaarde geschiedenis, die overal, waar men Nederlandsch leest, aan jong en oud bekend is, in een genietelijken tooneel vorm verschijnen. De schilderachtige Hofdag van koning Nobel, met zijn gewemel van groote en kleine dieren, werd met een geestdriftig handgeklap begroet en voortdurend hield het spel de toeschouwers geboeid.

De ook in de pers tot uiting gekomen groote waardeering, die het spel ondervond, heeft er ten slotte toe geleid, dat de Leidsche uitgeversvennootschap v.h. Batteljee & Terpstra besloot, het spel in druk te doen verschijnen.

Bij nalezing treft opnieuw, hoe in de tooneelbewerking de tekst van het oude Nederlandsche gedicht op den voet is gevolgd. Al dadelijk hoort men bekende klanken in de proloog:

‘Het was op eenen Pinksterdag,
dat heide, bosch en haag,
met loovergroen betogen stonden.
Nobel, de Koning, liet alom
zijn dienaars den volke kond doen,
dat hij een Hofdag wilde houden......’

In het eerste bedrijf wordt de Hofdag vertoond, waar eerst Isingrijn, later Cantecleer ernstige klachten tegen Reinaert inbrengt. Cantecleer komt op aan het hoofd van een lijkstoet, waarbij een doode hen op een baar wordt meegevoerd. Uitvoerig verhaalt hij van de rampen, die het hoendergeslacht hebben getroffen.

Brune de beer wordt nu uitgezonden om Reinaert voor den Koning te dagen. In het tweede bedrijf ziet men dan, hoe de

[p. 166]

bode door den listigen boosdoener in de val wordt gelokt

In de volgende bedrijven wikkelt zich de geschiedenis verder af: het overleg aan 's Konings hof, de zending van Tibeert den kater en ten slotte de zending van Grimbeert den das. Men krijgt het kostelijk tafereeltje van Reinaerts biecht. Aldus spreekt de oude zondaar:

‘Van mijn zonden al te gader
kom ik nu bij u te biecht.
(Hij begint plechtig)
Confiteor pater mater........’

Korzelig valt Grimbeert in:

‘Wat zeg je daar, oom?
Waarom spreek je nu Waalsch?
Waarom spreek je geen Dietsch?
Anders versta ik je niet.’

De biecht gaat voort. Maar als Reinaert een hoen ziet, zijn de vrome voornemens al spoedig weer vergeten.

In de laatste bedrijven wordt uitgebeeld, hoe Reinaert aan het hof des Konings door zijn slimme verzinsels in Nobels gunst weet te komen, terwijl zijn vijanden in ongenade vallen. Als de bedrieger ten slotte zich uit de voeten maakt, na den Koning het hoofd van den haas Cuwaert te hebben toegezonden, ziet Nobel in, hoe hij heeft gedwaald. En eendrachtig keeren nu alle dieren zich tegen den misdadiger, tegen Reinaert den Vos.

Dit echt Nederlandsche werk is rijk aan trekken, die voor ons volksleven karakteristiek zijn. Men lette op de snaaksche behandeling, de stille bewondering voor handigheid en slimheid in den strijd tegen domme hooghartigheid - en ten slotte het rechtsbewustzijn, dat van 't begin tot het eind in alles doorstraalt. Recht verlangt de Nederlander. Maar hij heeft een open oog voor de zwakheden, die bij den strijd om 't recht aan het licht komen en glimlacht bij het schouwspel. ‘Reinaert’ geeft ons een beeld van de Nederlandsche Middeleeuwen; tegelijk echter bevat het beeld bestanddeelen, die voor alle tijden van waarde blijven.

Het boekje, dat met een aardige houtsnede is versierd, kan voor het luttele bedrag van f 1.25 bij de uitgevers worden besteld. Ik kan het aan de lezers van Neerlandia alleszins aanbevelen.

C.S.