Neerlandia. Jaargang 37

Hoofdbestuur

Adres aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal ten bate van den Ned. Bond van Duitschland en de Ned. Leergangen in Pruisen.

Op de ontwerp-begrooting voor 1934 (IIIde Hoofdstuk, Buitenlandsche Zaken) ontbreken twee posten, die daarop jaren achtereen voorkwamen, n.l. subsidie aan den Nederlandschen Bond in Duitschland, waarvoor in 1933 f 3800. - was toegestaan, en kosten van de Nederlandsche cursussen in Pruisen, welke in 1933 f 6078. - bedroeg.

Het hoofdbestuur van het Algemeen Nederlandsch Verbond beseft ten volle, dat een bij uitstek nationale vereeniging als ons Verbond achter de Regeering moet staan in Haar streven naar een sluitende begrooting, en het is dan ook alleen om de groote beteekenis van de Nederlandsche belangen, welke door het intrekken dier posten geschaad dreigen te worden, dat het hoofdbestuur zijn schroom heeft overwonnen om voor de voortzetting van dien steun bij Uw hooge College op te komen.

Het is ongetwijfeld een nationaal belang van de eerste orde de Nederlanders, die zich naar Duitschland begeven om daar te werken voor hun vaderland te behouden, te verhoeden, dat zij hun Nederlandschen aard verliezen en dat zij en hun kinderen het Nederlandsch spreken, lezen en schrijven verleeren en daardoor te voorkomen, dat zij natielooze menschen worden, die in het land van hun werk toch vreemdeling blijven, en bij lateren terugkeer in het geboorteland zich ook daar min of meer vreemdeling gevoelen.

Men kan wel aannemen, dat de zucht om Nederlander te blijven, de kinderen zooveel mogelijk als Nederlandsche kinderen op te voeden, wel haast bij iedereen aanwezig is, maar de enkeling kan tegen de invloeden der vreemde omgeving niet op. Vandaar het in de heele wereld voorkomende verschijnsel, dat de Nederlanders, indien ze in het buitenland in voldoenden getale op één plaats wonen, een vereeniging vormen. Zoo ook in Duitschland en om die vereenigingen nog sterker te maken, hebben 'ze zich verbonden tot den Nederlandschen Bond in Duitschland.

Die Bond heeft voor de Nederlanders in Duitschland, vooral voor de werklieden, heel veel gedaan, zoowel op geestelijk als op stoffelijk gebied. De Bond steunt de Nederlandsche cursussen; hij geeft een maandblad uit ‘De Post van Holland’, dat in ruim 4000 gezinnen de eenige Nederlandsche lectuur is. Zij krijgen daarin een goed overzicht van de voornaamste gebeurtenissen in het Vaderland, inlichtingen omtrent Duitsche regelingen en voorschriften, die voor hen van nut zijp; een afzonderlijke rubriek voor kinderen stelt het opkomende geslacht in staat, hun moedertaal te onderhouden. Dat maandblad en de jaarlijks gehouden congressen zijn middelen van groote kracht om den band onderling en met het Vaderland te onderhouden en te versterken. Ieder, die zulk een congres bijwoonde, droeg daarvan den verkwikkenden indruk mee van een bijeenkomst van menschen, die onder moeilijke omstandigheden, ondanks alle tegenwerkende invloeden der vreemde omgeving, Nederlanders wilden blijven, trouw aan hun Vaderland en aan hun Koningin.

Zij stellen den Bond op prijs om hetgeen deze doet voor hun stoffelijke belangen. De minvermogenden - en dat zijn ze bijna allen - moesten voor hun kinderen schoolgeld betalen; de Bond heeft verkregen, dat zij gratis onderwijs kunnen genieten.

De arbeiders moesten wel premie voor de verzekering tegen werkloosheid betalen, maar kregen geen steun; door aandrang van den Bond krijgen ze dien steun sedert enkele jaren nu wel.

De Bond steunt zang- en muziekvereonigingen en jeugdorganisaties, verstrekt kosteloos rechtskundig advies, geeft een kalender uit, en een boekje met ‘Nuttige wenken voor Nederlanders in het buitenland’.

[p. 165]

Het spreekt vanzelf, dat de kinderen uit Nederlandsche arbeidersgezinnen de gewone lagere school in Duitschland bezoeken; daardoor ontstaat het gevaar, dat de kinderen ook thuis Duitsch gaan spreken, hetgeen de ouders er misschien ook toe brengt om het Nederlandsch langzamerhand los te laten. Het is daarom van groot belang, dat de ouders, die er prijs op stellen, dat hun huis een Nederlandsch thuis blijft, daarbij gesteund worden door onderwijs in het Nederlandsch voor hun kinderen. Vandaar de instelling door het Departement van Buitenlandsche Zaken van de Nederlandsche cursussen, 10 in getal, n.l. te Gronau i/W, Kleef, Emmerik, Goch, Krefeld, München-Gladbach, Duisburg, Dortmund, Dusseldorp en Aken. Er woidt daar les gegeven door Nederlandsche onderwijskrachten, 3 uren per week aan 25 à 30 leerlingen per cursus; alleen die te Duisburg heeft 70 leerlingen.

Het bezoek zou nog grooter zijn, indien meer geld kon beschikbaar worden gesteld voor vergoeding van tramkosten aan ver afwonende leerlingen. Nu reeds worden deze kosten voor een deel gedragen door den Nederlandschen Bond in Duitschland.

In het laatste nummer van De Post van Holland, verklaart een gewezen leerling van den cursus te Duisburg, dat hij alleen door het volgen van dien cursus gedurende vier jaar in staat was het onderwijs op een Nederlandsche H.B.S. te volgen.

Wat zal nu het gevolg zijn van het ophouden van den steun aan den Nederlandschen Bond in Duitschland en aan de Nederlandsche cursussen?

Zooals uit het hieraan gehechte overzicht van de Bondsfinanciën van 10 September 1932 tot 10 September 1933 blijkt, zal de vermindering der inkomsten met f 3800. - tengevolge moeten hebben, dat de Post van Holland, dat kostelijke middel voor propaganda en voor het behoud van den band tusschen de Nederlanders onderling en met het Vaderland, zal moeten worden prijs gegeven. En als de Regeering voor de Nederlandsche cursussen geen gelden meer beschikbaar stelt, houden deze op te bestaan.

Het hoofdbestuur van het Algemeen Nederlandsch Verbond vertrouwt door vorenstaande uiteenzetting bij Uwe Kamer de overtuiging te hebben gevestigd, dat door het ophouden van deze steungelden een ernstige slag wordt toegebracht aan het schoone werk ten bate der Nederlandsche volkskracht, dat door en voor de Nederlanders in Duitschland wordt verricht, en wij gevoelen ons dan ook onbezwaard, ons tot Uwe Kamer te richten met het verzoek, er bij den Minister op aan te dringen om, indien het dan al onmogelijk is den steun tot het vroeger toegestane bedrag te handhaven, de subsidie voor den Noderlandschen Bond in Duitschland terug te brengen tot f 2000. - en voor de Nederlandsche cursussen in Pruisen op de ontwerpbegrooting voor 1934 f 4000. - uit te trekken.

Namens het Hoofdbestuur,
Van Uwe Kamer,
de dienstv. dienaren,
(w.g.) DE KANTER, Algemeen Voorzitter.
(w.g.) BIJLO, Algemeen Secretaris.