Neerlandia. Jaargang 37

Welkom aan den nieuwen gezant van de Unie van Zuid-Afrika.

Hebben wij in den eersten gezant van de Unie van Zuid-Afrika, wijlen Dan. J. de Villiers, den afstammeling begroet van een Hugenotenfamilie, die zich in 1688 in de Kaap vestigde, in zijn opvolger, dr. Herman Dirk van Broekhuizen, begroeten wij den zoon van Nederlandsche ouders, die zich in de 19de eeuw in den Oranje-Vrijstaat hebben gevestigd.

De predikant Hermanus van Broekhuizen toch, wiens laatste standplaats Oosterbierum in Friesland was, vertrok als een der eerste Hollandsche predikanten in 1856 naar den O.-V. Herman Dirk werd geboren tijdens een verblijf van zijn ouders in Nederland, en wel te Rijssen (Overijsel) op 17 Juni 1871. In 1880 keerde zijn vader voor goed naar Zuid-Afrika terug, en vestigde zich te Ficksburg in den Oranje-Vrijstaat, waar hij ook overleed.

Onze nieuwe gezant genoot dus zijn geheele opvoeding en opleiding in Zuid-Afrika, wat hem tot een volkomen Afrikaner gemaakt heeft. Hij zat met Dan. J. de Villiers samen op de schoolbanken. Na zijn opleiding te Stellenbosch, waar hij in de voetbalsport een bekend pionier was, ontving hij een beroep te Pretoria als predikant van de Ned. Hervormde Gemeente. Hij aanvaardde dat echter eerst na een uitgebreide reis in 1897 door Europa en naar Palestina. In Pretoria begon de 2de periode zijns levens als voorganger der groote gemeente, welke hij diende tot den 2den vrijheidsoorlog, dien hij gedeeltelijk op commando meemaakte. Hij was het, die de gewichtige zitting van den Volksraad op 9 October 1899, waarin

[p. 123]

tot het ultimatum aan Engeland besloten werd, met gebed opende.

Toen hij in het verkennerscorps van Danie Theron gevangen genomen was en den eed van trouw weigerde

Z.Exc. Dr. H.D. van Broekhuizen.

af te leggen, werd hij verbannen. In Nederland, waarheen hij zich begaf, vangt de 3de belangrijke, maar korte periode zijns levens aan. Hij maakte zich hier vele vrienden, hield predikatiën, lezingen en bijeenkomsten en zijn bezielend woord leidde de douairière B. van Waszklewicz-van Schilfgaarde tot de stichting van het Van-Broekhuizenfonds, dat geld bijeenbracht voor de concentratiekampen in zijn 2de vaderland.

Tijdens zijn verblijf in Europa verloofde hij zich met de kleindochter van president Krüger, Elsie Francina Eloff. Hij huwde na den vrijheidsoorlog te Kaapstad.

Aangezien hem de toegang tot Transvaal verboden werd, nam hij een beroep aan te Kuilsrivier in de Kaap. Hier werd zijn pastorale arbeid verbroken door zijn aansluiting bij de rebellie van 1914, waaraan generaal De Wet, Jopie Fourie, Beyers, De la Rey en zooveel anderen deel hadden. Het kostte hem 18 maanden tronkstraf, eerst te Johannesburg, later te Pretoria. Toen hij de vrijheid terugkreeg, nam hij een beroep naar Pretoria aan. In 1922 vertrok hij naar Nederland om te promoveeren aan de universiteit te Leiden op het proefschrift: Die wordingsgeskiedenis van die Hollandse Kerke in Suid-Afrika van 1652 tot 1804. Hij trad in 1925 als predikant af, doordien hij benoemd werd tot lid van den Volksraad voor Wonderboom (Pretoria-Zuid). In 1933 werd: hij als zoodanig herkozen.

Deze 4de periode van zijn leven is nu afgesloten door zijn benoeming tot buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister van de Unie van Zuid-Afrika in Nederland. Het onverwachte heengaan van den heer De Villiers, tot wiens opvolger hij reeds aangewezen was, heeft die benoeming verhaast en nu zien wij dr. Van Broekhuizen deze vijfde periode zijns levens aanvangen, in het land zijner Vaderen, dat hem na aan het hart ligt. Hij zal ongetwijfeld niets onbeproefd laten om de banden tusschen het Moederland en Zuid-Afrika nauwer aan te halen.

Dr. Van Broekhuizen zal de uitgestoken handen van vriendschap in ons vaderland drukken in de overtuiging, dat ook hier 't verlangen naar samenwerking levendig is.

O.D.