Neerlandia. Jaargang 37

[p. 95]

Daniël Johannes de Villiers †
Ter gedachtenis.

1 Juni overleed te 's-Gravenhage in den leeftijd van bijna 60 jaar Z.Exc. D.J. de Villiers, gezant en gevolmachtigd minister der Unie van Zuid-Afrika bij het Nederlandsche Hof.

Wij vonden Z.Exc. Dr. Hendrik Muller, oud-consulgeneraal en buitengewoon gezant van den Oranje Vrijstaat en gezant van Nederland, laatstelijk te Praag, bereid den overledene in Neerlandia te herdenken.

RED.

***

Daniël Johannes de Villiers was een nieuw voorbeeld van de begaafdheid der Afrikaners.

De Boerenoorlog had die getoond op krijgsgebied. Daar aanschouwde opeens de verbaasde wereld in een eenvoudig ‘beesten-speculateur’ (zooals Christiaan Rudolf de Wet voor den Boerenoorlog zich aan mij bekend maakte), een veehandelaar zonder eenige militaire opleiding, een aanvoerder en strateeg van de allereerste orde. Een aantal anderen met hem. En daar heeft nu op diplomatiek gebied de op 1 Juni l.l. overleden Gezant der Unie van Zuid-Afrika getoond, dat de Afrikaners ook zonder diplomatieke leerschool uitnemende diplomaten uit eigen rijen kunnen opleveren.

Het is de school des levens geweest, die hem heeft gevormd en zijn eigen inborst.

Reeds van zijn 14de jaar moest hij zorgen voor zijn, weduwe geworden, moeder. De school op Ficksburg, zijn kleine geboorteplaats op het Oranje-Vrijstaatsche platteland, moest hij verlaten om in dienst te treden bij een procureur aldaar. Hij werkte zich op tot wetsagent en is later zelf procureur en notaris geworden. Hij is er tot grooten welstand gekomen en bezat tenslotte een aantal plaatsen. Hij zetelde er op zijn plaats La Rochelle, gedoopt naar de bakermat van zijn talrijk, over geheel Zuid-Afrika verspreid geslacht, in de geschiedenis bekend als een der sterkste middenpunten van de Fransche Protestanten. Nadat de Unie van Zuid-Afrika was tot stand gekomen, is hij lid geworden van den Provincialen Raad van den Vrijstaat en van het Uitvoerend Comité.

Z.Exc. Dan. J. de Villiers. †

De Eerste Minister Generaal Hertzog, die Nederland goed kent, doordat hij te Amsterdam heeft gestudeerd en er zijn graad van doctor in de rechten heeft behaald, heeft opnieuw zijn juisten blik op menschen getoond, door hem uit te kiezen om de eerste Gezant te worden van de Unie van Zuid-Afrika in Nederland, één der drie gezanten, die zij voor het eerst naar het buitenland

[p. 96]

afvaardigde, levende bewijzen der Zuid-Afrikaansche onafhankelijkheid. Moesten niet b.v. Egypte en Bulgarije zich verstoken zien van ontvangst en benoeming van gezanten, zoolang naar den vorm Turkije nog Suzerein was?

De nieuwbenoemde bekleedde op dat oogenblik het ambt van handelscommissaris te Milaan.

In October 1929 heeft hij hier zijn werk aangevangen. Het is volledig geslaagd, dank ook in hooge mate zijn echtgenoote, die, geboren te Oudshoorn in de Kaapkolonie, in de latere jaren vóór haar huwelijk te Bloemfontein heeft gewoond. Ofschoon alleen in Nederland geaccrediteerd, was de heer De Villiers tevens belast met de verzorging van de economische belangen der Unie in België en Duitschland, in Denemarken en Scandinavië, in Oostenrijk, Tsecho-Slowakije en Polen, waar de Unie niet diplomatiek vertegenwoordigd is; vooralsnog onderhoudt zij, in hoofdzaak wegens de kosten, buiten Den Haag slechts Gezantschappen te Rome en te Washington. Deze uitgebreide werkkring vorderde van den Gezant grooten arbeid, al werd hiji te 's-Gravenhage gesteund door een talrijk en flink personeel, allen Afrikaners, en door handelscommissarissen te Rotterdam, Oslo, Göteborg en Hamburg, van welke slechts de laatste, een Duitscher, bezoldigd is.

Daarnaast namen zijn echtgenoote en hij ijverig deel aan het maatschappelijk leven. Zij verwierven er de algemeene hoogachting, genegenheid en vriendschap en voelden zich hier op hun plaats en gelukkig.

De Villiers was voorzichtig, overwoog zijn woorden niet minder dan zijn daden, bezat grooten tact, was eenvoudig, waardig, vriendelijk en beminnelijk.

Reeds in December van 1930 begon zich bij den Gezant de ziekte te melden, die zijn vader en andere leden van zijn geslacht ten grave had gesleept. Hij bleef zijn taak verrichten, maar reeds sedert October l.l. kon hij zich niet meer voeden zonder de hulp zijner vrouw en hij moest zich voorbereiden om in Augustus a.s. naar La Rochelle terug te keeren. De agreatie van zijn opvolger heeft hij zelf aangevraagd.

Zijn uitvaart geschiedde natuurlijk met het eerbetoon en de praal, verschuldigd aan den vertegenwoordiger van een bevrienden staat, maar tevens met het hart van de honderden, die hem hier te lande hadden leeren kennen.

Hij was een echte Vrijstater. Zijn vader was reeds in 1860, zes jaren na de geboorte van het gemeenebest, uit de Paarl in de Kaapkolonie den Vrijstaat binnengetrokken en had zich eerst in Winburg en vervolgens voor vast in Ficksburg neergezet.

Op de baar voor den preekstoel bij den lijkdienst in de Kloosterkerk te 's-Gravenhage had een kiesche hand de kransen boven de vlag der Unie zoo geschikt, dat het Vrijstaatsche deel van die vlag zichtbaar bleef. En het orgel speelde na de schoone rede van den predikant Van Leeuwen zacht en liefelijk het zoete oude Vrijstaatsche Volkslied, getoonzet door onzen Nicolaï en gedicht door onzen Hamelberg, die van 1856 af een der voornaamste opbouwers van den Vrijstaat is geweest.

Met Daniël Johannes De Villiers heeft Zuid-Afrika eer ingelegd. Met hem is een waar vriend van ons heengegaan. Wij zullen hem niet vergeten.

HENDRIK MULLER,

Dr. h.c. der Universiteit van Zuid-Afrika.

's-Gravenhage, 7 Juni 1933.