Neerlandia. Jaargang 37

Het zilveren jubileum van The Dutch Burgher Union of Ceylon.
1908 - 1933

Wapon der Dutch Burgher Union

Bij de oprichting dezer vereeniging van stamverwanten op het paradijsachtige eiland in den Indischen Oceaan, dat nog steeds de bewondering gaande maakt van allen, die het op hun reis naar de Oost aandoen, schreef de redactie van Neerlandia¹⁾):

‘Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Ceylon, eens een onzer prachtige bezittingen, sedert den Franschen tijd verengelscht, heeft nog een kern van gezinnen, bij wie niet onze taal, maar de herinnering aan Nederland wakker is gebleven. Dat is plotseling zichtbaar geworden door de stichting van The Dutch Burgher Union en door haar tijdschrift, dat in het Engelsch geschreven is, maar in goed Hollandsch tot kernspreuk draagt: “Eendracht maakt Macht”. Het A.N.V. begroet deze Vereeniging met groote ingenomenheid en zal haar in Neerlandia noch elders vergeten.’

Ons Volksbestaan²⁾), het destijdsbestaande Maandblad der Groep Nederlandsch-Indië van het A.N.V., verwelkomde deze vereeniging van stambroeders aldus:

‘De thans bestaande Dutch Burgher Union wil ten eerste allen die van Nederlandschen oorsprong zijn vereenigen ter onderscheiding van hen, die op Ceylon met denzelfden naam worden aangeduid, doch niets gemeen hebben met de Dutch Burghers, en ten tweede maatregelen beamen tot verhooging van zedelijk en stoffelijk welzijn der leden. Wij betreuren het, dat de meesten van hen niet meer in staat zijn de taal hunner voorouders te lezen, zoodat hun orgaan in het Engelsch moet verschijnen, maar van den anderen kant verheugen wij ons in het feit, dat de Burghers zich hebben aaneen gesloten om elkaars stoffelijk en zedelijk welzijn te verhoogen. Van ganscher harte roepen wij onzen stamgenooten op Ceylon een welgemeend heil en voorspoed toe bij hun pogingen.’

De pogingen van de Dutch Burghers om zich aaneen te sluiten dagteekenden al van 10 jaren vroeger. Immers op 6 Mei l899 was te Colombo onder dezelfde kernspreuk: ‘Eendragt maakt magt’, Het hollandsch Gezelschap van Ceylon gesticht voor hen, die in rechte mannelijke lijn afstamden van onderdanen van de Vereenigde Provincies van Holland, die vóór 1796 op Ceylon woonden of van personen van andere Europeesche nationaliteit, die voor dat jaar in dienst van de V.O.C. op Ceylon waren gekomen. De vereeniging ging 't jaar daarna, ook al tengevolge van den Boerenoorlog, te gronde, maar zij herrees uit haar assche, toen op 12 Nov. 1907 'n bijeenkomst in de Lindsay Lecture Hall, Bambalapitiya onder leiding van den heer Cuylenburg gehouden werd met het doel andermaal een vereeniging van de op Ceylon wonende Dutch Burghers te stichten, die in de mannelijke lijn afstamden van die Europeesche nationaliteiten, welke in dienst of onder het bestuur van de Oost Indische Compagnie in Ceylon waren en de kinderen van zulke afstammelingen in de vrouwelijke lijn door huwelijk met Europeanen.

De heer R.G. Anthonisz sprak die druk bezochte vergadering toe en zette uiteen, dat de bond welke hen zou vereenigen hun aller Nederlandsche afstamming tot grondslag zou hebben. ‘Er waren’, zeide hij, ‘twee onveranderlijke feiten, welke zij onder oogen hadden te

1) Neerlandia, 1908, blz. 122.

2) Ons Volksbestaan, Juli 1908, blz.

[p. 22]

zien; zij waren afstammelingen van Nederlanders en tezelfder tijd waren zij onderdanen van den Britschen troon. Terwijl het eene hun liefde opeischte, eischte het andere hun toewijding (loyalty)’.

Hierop stelde de heer Horace de Kretser voor:

‘Dat deze bijeenkomst van gevoelen is, dat een Vereeniging van de Dutch Burghers van Ceylon met het doel om het zedelijk, stoffelijk en geestelijk welzijn der leden te bevorderen, wenschelijk is.’

Men benoemde daarop een voorloopig bestuur. Een toevallige bezoeker uit Nederland, de bekende schrijver Maurits Wagenvoort, sprak daarna de vergadering toe en in December vierde men voor de eerste maal het Oudhollandsche Sint-Nicolaasfeest, waarin de heer Wagenvoort de hoofdrol vervulde.

Als eigenlijke stichtingsdag moet 18 Januari 1908

Dutch Burghers voor hun verenigingsgebouw te Colombo op Ceylon.

worden aangemerkt, toen op een bijeenkomst in de Pettah Library Hall de statuten der vereeniging werden goedgekeurd en werden benoemd als 1ste voorzitter de heer F.C. Loos, als 1ste secretaris R.G. Anthonisz en als 1ste penningmeester Sam. de Heer.

Met de kernspreuk Eendracht maakt Macht verscheen het eerste nummer van het Journal of the Dutch Burgher Union (Hollandsche Burger Vereeniging van Ceylon) in September van dat jaar, om sedert met een onderbreking van ruim 2 jaren tusschen de jaargangen XIII (1921) en XIV (1924) geregeld te verschijnen.

Het doel van de Union, die zelfs een ledental van bijna 500 bereikte, wordt in haar statuten aldus omschreven:

a. Het zedelijke, geestelijke en stoffelijke welzijn van de Hollandsche afstammelingen op Ceylon te bevorderen.

b. In den geest der jongeren van de gemeenschap de beginselen van eigen hulp, zelfvertrouwen en spaarzaamheid in te prenten, talent en bekwaamheid aan te moedigen en te sterken, zoo noodig, door geldelijken steun voor degenen, die zulks verdienen en door liefdadige hulp nood en ellende te verlichten onder diegenen van de gemeenschap die in behoeftige omstandigheden verkeeren.

c. Het doen herleven en bewaren van sommige der nuttige en heilzame gewoonten van de Nederlandsche voorouders van de leden en de studie van de Nederlandsche taal onder hen te bevorderen.

d. Het bevorderen en aankweeken van gevoelens van kameraadschap onder de leden en de nauwere aansluiting der families onder elkaar.

e. Het samenstellen van een boekerij voor het gebruik der Union, welke alle mogelijke beschikbare boeken zal bevatten, betrekking hebbende op de Nederlandsche vestiging op Ceylon en standaardwerken van de Nederlandsche literatuur.

f. Het samenstellen en voorlezen op bijeenkomsten der leden, het drukken en uitgeven van geschriften, essays enz. van aangelegenheden op de geschiedenis en den oorsprong van de Dutch Burghers betrekking hebbend en het uitgeven van genealogieën van de Hollandsche families nu op Ceylon wonend.

g. Het samenstellen en uitgeven van een Geschiedenis van de Nederlanders op Ceylon, waarin hun sociaal leven, gebruiken, bestuursinrichting en de invloed daarvan wordt vermeld op de tegenwoordige staatsinstellingen van het eiland.

Men ziet, een wijd veld. Doch men is niet in gebreke gebleven die wenschen in vervulling te doen gaan. De 25 jaargangen van het Journal zijn daarvan het bewijs.

Teneinde de werkzaamheden zooveel mogelijk te verdeden werden al spoedig subcommissies gevormd als:

a.	die voor ethische en literaire doeleinden;
b.	die voor de behartiging der stoffelijke belangen;
c.	die voor genealogische onderzoekingen; en
d.	die voor vermaak, onthaal en sport.

Begrijpelijkerwijze dacht de vereeniging al spoedig na haar oprichting aan een eigen gebouw en ofschoon in den aanvang veel moeilijkheden werden ondervonden, slaagde men hierin op uitstekende wijze. Het verslag van de op 5 Sept. 1908 benoemde Bouwcommissie vindt men in Jaargang III (1910) van het tijdschrift. De opzet was een gebouw te bezitten, dat dienst zou doen voor drie doeleinden: 1. als vergaderzaal en kantoor van de Union, 2. als clubgebouw en leeszaal met logeerkamers voor buitenleden, en 3. als Public Hall om aan leden voor bijeenkomsten te verhuren.

Men begon met den bouw op een aangekocht terrein in Alfred Place, maar na een maand moesten de werk-

[p. 23]

zaamheden gestaakt worden, omdat de gemeente een deel van den grond voor den aanleg van een openbaren weg noodig had. Men kocht daarna een ander terrein in Serpentine Road. De gemeente kocht een deel van het eerste terrein, terwijl het overige voordeelig van de hand werd gedaan. Aan den nieuwen bouw werd een som van ongeveer 38000 roepies (dat is f 30.400) ten koste gelegd. De opening van de Dutch Burgher Union Club had op 1 November 1913 plaats met ruim 100 leden. Zelfstandig bleef die club niet voortbestaan, ofschoon zij bloeide. Terecht zag men in, dat samensmelting met de D.B.U. beter zou zijn en ingevolge besluit van de algemene vergadering van 1926 werd de Club op 1 April 1926 met de Union vereenigd.

Ook namen Dutch Burghers deel aan den wereldoorlog: 144 namen zijn gegrift op de koperen plaat, welke op 31 Mei 1918 in het gebouw van de vereeniging werd onthuld³⁾).

Toen de D.B.U. op 27 November 1927 den nieuwbenoemben gouverneur Sir Herbert Stanley aan een maaltijd in hun gebouw te gast had, sprak deze in waardeerende woorden over de verdiensten der Dutch Burghers van Ceylon, die in de samenleving zulk een belangrijke plaats innemen, welke zij door hun kundigheden en karaktereigenschappen hebben verkregen. Velen werden door den Koning en het Gouvernement onderscheiden. Sir Herbert bracht hulde aan de Nederlanders, die den grondslag hebben gelegd van vele koloniën, welke thans tot het Britsche keizerrijk bebooren.

Een der paarlen, welke Nederlands kroon ontviel, was bij den vrede van Amiens in 1802 Cevlon (juist 200 jaren nadat Joris van Spilbergen op 31 Mei 1602 den bodem van het paradijsachtige eiland in den Indischen Oceaan had betreden). Een aantal Nederlanders vertrokken met hun gezinnen naar Batavia. Een groot aantal bleef achter, wien het scheiden van den grond zwaar viel, waaraan zij waren gehecht, ook door familiebanden.

Ofschoon eerst geringschattend Dutch Burghers genoemd, zou die naam, evenals die van hun voorvaderen de Geuzen, een eerenaam worden. Zij zijn er trotsch op dien naam te dragen en de goede Hollandsche eigenschappen der voorouders te kunnen hooghouden.

De herinnering aan de Nederlandsche cultuur, de oude kerken en forten van hun voorouders worden mede door de Dutch Burgher Union in eere gehouden op het ‘Costelyk juweel’, dat de reiziger Jarob Haafner de woorden ontlokte: ‘Gij zijt schoon, Taprobane! boven andere eilanden, die den oceaan omgorden - gij zijt schoon. Wijd beroemd zijt gij in de jaren der vervlogen eeuwen. Zoo als ik u zag, o liefliik eiland! vergeet ik u nooit, Zijt van mij gegroet, machtige burg der zee! Bloeiend land, door de natuur met hare rijkste schatten gesierd....’

FRED. OUDSCHANS DENTZ.

Buitenlandsche leden van het A.N.V., Indien ge er prijs opstelt den band met het vaderland te behouden, toont dit dan door Uwe jaarbijdragen over te maken aan het Hoofdbestuur van het A.N.V., Laan 34, 's-Gravenhage, Postrekening 38825.
Gij bespaart daardoor onze administratie veel tijd en veel kosten!

3) Voor de namen zie Journal Vol XIV no. 1 (Juli 1924).